The Big Problem of Small Change, Thomas J. Sargent i Francis R. Velde, Princeton University Press, 2002
Ciekawa pozycja, której nie ma wciąż na rynku polskim, choć jeden z jej autorów: Thomas J. Sargent jest znany polskim ekonomistą. Jego książki, np. napisana razem z Robertem Lucasem Rational Expectations and Econometric Practice (w której wykładają podstawy teorii racjonalnych oczekiwań), znane są od lat.
Sargent w 2011 roku otrzymał (wraz z innym ekonomistą Christopherem Simsem) Nagrodę Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych. Sargent (urodzony w Pasadenie w Kalifornii) jest profesorem Uniwersytetu Nowojorskiego i członkiem Instytutu Hoovera na Uniwersytecie Stanforda, a także członkiem Amerykańskiego Towarzystwa Ekonometrycznego. W 2002 roku za pośrednictwem Princeton University Press Sargent wydał potężne i imponujące z uwagi na bogactwo faktów dzieło: The Big Problem of Small Change (Wielki problem małej zmiany). Napisał je wspólnie z amerykańskim bankierem centralnym francuskiego pochodzenia (pracującym między innymi w chicagowskim Fed) Francoisem R. Velde.
The Big Problem of Small Change to syntetyczna historia monetaryzmu. Wychodząc od diagnozy współczesnych problemów polityki monetarnej (określonych we wstępie), opowiada o jej rozwoju od zarania aż do 1850 roku. Kreśli historię średniowiecznych monet i przypomina kłopoty wynikające z ich niedoborów; odkrywa renesansowe teorie monetarne oraz wenecki rozkwit bankowości między XIII a XV wiekiem; przechodzi przez rewolucję cenową we Francji w XV i XV wieku; relacjonuje pierwsze problemy inflacyjne oraz koncepcje używania pieniądza jako tokena.
Wreszcie dochodzi dziewiętnastowiecznych Niemiec i pokazuje narodziny współczesnego monetaryzmu, określonego jako „the standard formula” (formuła standardowa), którego początkiem są „wydarzenia 1873 roku”. Jakie to wydarzenia?
Oprac. Katarzyna Kozłowska
The Big Problem of Small Change, Thomas J. Sargent i Francis R. Velde, Princeton University Press, 2002
Nowe techniki cyfrowe wpływają na zmiany struktury sektora finansowego. W celu utrzymania swojej pozycji na rynku tradycyjne banki zmieniają swoje modele biznesowe, wdrażają technologie informatyczne i Big Data. W miejsce bankowości relacyjnej weszły kanały cyfrowe, dzięki którym klienci za pomocą jednego kliknięcia mogą uzyskać finansowanie, co wcześniej wymagałoby większego nakładu czasu i personalnego zaangażowania.
Po kryzysie z 2008 r., w sektorze finansowym zarysował się nowy trend biznesowy związany z cyfryzacją i wykorzystaniem platform wielostronnych. Obecnie tradycyjne finanse przechodzą głęboką transformację, przedsiębiorstwa technologiczne umożliwiły szybki dostęp do usług finansowych; równocześnie obserwujemy też coraz szybszy rozwój sztucznej inteligencji (AI), która wspiera ten proces.
Tradycyjnie rozumieliśmy zagrożenia bezpieczeństwa jako wyzwania wobec nas samych, naszych najbliższych czy naszego państwa. Dzisiaj, po doświadczeniu pandemii COVID-19 oraz po rosyjskiej agresji na Ukrainę mamy rosnącą świadomość, iż paleta zagrożeń rośnie. Niektóre z nich mają wymiar globalny, a nie lokalny, natomiast wielkie mocarstwa znalazły się w ruchu. Będzie pewnie z tego jakiś nowy ład, tylko nie do końca wiadomo, jaki.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Rezerwa Federalna Stanów Zjednoczonych (Fed) dokonała w ostatnim czasie kolejnego przeglądu swojej strategii polityki pieniężnej. W nowym dokumencie strategicznym potwierdzono główne założenia dotychczasowego podejścia Fed do prowadzenia polityki pieniężnej.
Autonomiczna sztuczna inteligencja w ciągu kilku lat zrewolucjonizuje wiele biznesów i branż, zmieni łańcuchy wartości firm i strukturę zatrudnienia. Nie powinna jednak być pozostawiona bez nadzoru.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
W połowie maja najnowsza odsłona trwającego wiele lat handlowego sporu amerykańsko-chińskiego przygasła, choć konflikt będzie się tlił. Wszystko paradoksalnie za sprawą bomby informacyjnej, którą rzucił w media społecznościowe Donald Trump. Stany Zjednoczone postanowiły nałożyć gigantyczne – na poziomie 145% – cła na towary importowane z Państwa Środka. A ponieważ akcja wywołuje reakcję, Chiny nie pozostały dłużne i podwyższyły stawki chroniące własny rynek do poziomu 125%. Brzmi jak dobry news, ale to ślepa uliczka.
Kraj byłego bloku wschodniego, który – podobnie jak my – zaczął dynamicznie się rozwijać po upadku komunizmu to Rumunia. Dziś ma apetyt na znacznie więcej, ale czy wystarczy jej sił i ambicji, by sięgnąć po więcej?
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Im dłużej europejskie rządy będą inwestowały w obronność, tym większe są szanse na znaczny wzrost innowacyjności i w długim horyzoncie czasowym na Starym Kontynencie zobaczymy efekt spin-off, czyli transferu technologii z sektora defence do sektorów cywilnych – uważa prof. Hubertus Bardt, dyrektor zarządzający IW Köln.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Swobodny dostęp do zdrowej i relatywnie taniej żywności wciąż nie jest czymś powszechnym w skali globu, i wymaga interdyscyplinarnego podejścia, współpracy państw i firm z organizacjami międzynarodowymi, a także zapewnienia odpowiedniego finansowania przedsiębiorstwom z branży rolnej – przekonują autorzy monografii „Współczesne wyzwania bezpieczeństwa żywnościowego”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
