WPolsce panuje przekonanie, że Chiny to wielki kraj, jednak o dość jednolitym charakterze i strukturze. Wprawdzie istnieje świadomość różnic w poziomie życia na wsi i w miastach, ale co innego o tym słyszeć, a co innego zobaczyć na własne oczy. Chiny to państwo wielu prędkości.
Gospodarka Chin rośnie dzięki zapleczu regionów wiejskich. (CC BY travelmeasia)
Na chińskiej wsi żyje ponad połowa mieszkańców kraju, czyli ok. 750 mln osób. Dochodzą do tego różnice gospodarcze między poszczególnymi regionami. Widać je wyraźnie zwłaszcza na linii wschód-zachód. W przypadku Chin, to regiony wschodnie dominują ekonomicznie nad zachodnimi. Zachód to 12 prowincji, regionów autonomicznych i powiatów liczących ok. 370 milionów ludzi. Przypada jednak nań ponad 70 proc. powierzchni kraju.
Różnice w poziomie rozwoju mają przyczyny geograficzne: zachód to pustynie, pasma górskie, suchy klimat. Chińscy eksperci ekonomiczni twierdzą jednak, że kontrast bierze się także z błędnej polityki, według której większość inwestycji finansowanych centralnie kierowano do rejonów wschodnich, pogłębiając istniejące już dysproporcje. Z wyliczeń wynika, że proporcjonalnie różnica ta wyniosła jak jeden do trzech, na korzyść wschodu kraju.
Skutkuje to m.in. tym, iż per capita PKB w regionach zachodnich jest o 45 proc. mniejszy aniżeli we wschodnich. Przekłada się to co oczywiste na zarobki, poziom życia i rozwój. Na zachodzie brakuje także znaczących inwestycji prywatnych. Kapitał płynie tam gdzie jest lepsza infrastruktura i warunki inwestowania. Wschód uważany jest za lepiej administrowany i dotknięty mniejszą korupcją. Ponadto ograniczone środki inwestycyjne na zachodzie, doprowadziły do niezdrowej konkurencji między większymi miastami o to, które ma się stać wiodącym centrum przemysłowym, finansowym czy technologicznym.
Lekiem na rozwojowe dysproporcje ma się stać wprowadzana stopniowo liberalna polityka fiskalna i podatkowa w zachodnich regionach i znoszenie ograniczeń w inwestycjach prywatnego kapitału. Nowa strategia ma sprawić aby zachodnie prowincje „dobiły” do czołówki. Na razie nic nie jest jednak w stanie powstrzymać migracji ludności za pracą ze wsi i biedniejszych regionów, do miast. Ludzi tych widać w chińskich metropoliach na każdym dosłownie kroku. Łatwo ich rozpoznać po wyglądzie i ogorzałych twarzach. W środkach komunikacji miejskiej budzą często irytację pasażerów, kiedy z całym swoim dobytkiem zapakowanym w wielkie worki, grupkami przemieszczają się w poszukiwaniu pracy lub przenoszą z jednej wielkiej budowy na drugą.
Liczbę ludzi migrujących w Chinach za pracą szacuje się na około 150 mln. Życie w mieście to pragnienie tak wszechobecne, iż wielu godzi się na egzystencję w biedzie i wykorzystywanie przez pracodawców. Średni ich miesięczny zarobek, o ile znajdą zajęcie, którym z racji braku kwalifikacji i wykształcenia są proste prace fizyczne, to około 200-300 dolarów, co nawet jak na chińskie warunki i koszty utrzymania nie jest dużo.
To i tak o wiele więcej aniżeli mogliby zarobić pozostając na wsi. Dodać trzeba, że ludzie ci nie mają żadnych socjalnych, czy zdrowotnych zabezpieczeń i najczęściej zatrudniani są na czarno. Choroba czy wypadek są jednoznaczne z utratą zajęcia i środków do życia. Ostatnio próbuje się problem jakoś opanować poprzez różne czasowe formy zalegalizowania ich pobytu i pracy lub zatrzymanie tych ludzi na wsi. Na przykład chiński Agricultural Development Bank opracował na wniosek władz, średnio i długoterminową politykę tanich kredytów i pożyczek kierowanych na chińską wieś, pozwalających zakup maszyn rolniczych i środków produkcji rolnej. Pomimo państwowego i bankowego wsparcia dla terenów wiejskich, jak na razie jest to kroplą w morzu potrzeb. Ponadto wszyscy zapatrzeni są w gospodarczy boom, który w miastach widać gołym okiem, a na prowincji nie.
Zachodni ekonomiści często pytają: jak długo jeszcze tania siła robocza, której setkami milionów dysponują Chiny, będzie nadal jednym z motorów wzrostu gospodarczego? Przypuszczalnie będzie jeszcze długo, dopóki gospodarcze różnice oraz różnice w dochodach między wsią a miastem nie zostaną złagodzone. Polska miara tych problemów z którymi też się borykamy, zupełnie nie przystaje do tutejszych realiów.
Trzeba zauważyć, że wraz z szybkim wzrostem zamożności mieszkańców miast, rośnie popyt na tanią siłę roboczą z interioru. Boom przeżywa chińska gastronomia, branża ochraniarska, proste usługi i inne. Ludzie tworzącej się tu klasy średniej w takich metropoliach jak Pekin, Szanghaj czy Chongqing (najludniejsze już miasto świata, liczące ok. 35 mln mieszkańców) gonią za pieniędzmi. Licząc z dojazdami, spędzają większość dnia w pracy. I dlatego tania siła robocza ze wsi będzie w miastach bardzo potrzebna. Ktoś musi sprzątać, zająć się domem, starszymi rodzicami, dziećmi itd.
Dlatego popyt na tanią siłę roboczą w Państwie Środka wydaje się mieć tendencję wzrostową. Ci, którym udało się znaleźć jakieś zajęcie w mieście, stają się także konsumentami, na których tak liczy tutejsza gospodarka. Jej włodarze mają świadomość, że opieranie wzrostu tylko i wyłącznie na eksporcie, kiedyś może się skończyć. Dlatego liczą, że przybysze z biedniejszych regionów Chin zasilą szeregi krajowych konsumentów.
O tym, że już tak się dzieje świadczy w ostatnich latach wzrost praktycznie wszystkich wskaźników konsumpcyjnych, od bijącej światowe rekordy liczby sprzedawanych nowych samochodów, poprzez sprzęt AGD, elektronikę a na odzieży i żywności kończąc. Tu jednak pojawiła się na horyzoncie inflacja, która liczona rok do roku wynosi średnio około 5 proc. Żywność zdrożała jeszcze bardziej. Wywołało to w Chinach poruszenie, bowiem w poprzednich 10 latach inflacja oscylowała w granicach 1 proc.
Autor jest dziennikarzem radiowym, mieszka w Chinach.
Gospodarka Chin rośnie dzięki zapleczu regionów wiejskich. (CC BY travelmeasia)
Docelowy wzrost PKB Chin w 2024 r. na poziomie 5 proc., zwiększenie krajowej konsumpcji, kontynuacja realizacji celów rozwojowych, w tym nacisk na rozwój nowoczesnego systemu przemysłowego, zmniejszenie barier w dostępie do rynku w celu przyciągnięcia kapitału zagranicznego, poprawa otoczenia biznesowego dla przedsiębiorstw zagranicznych, kontynuacja działań na rzecz obniżania emisji dwutlenku węgla i osiągniecie neutralności węglowej to główne kierunki chińskiej polityki w 2024 r.
Jesteśmy świadkami dużych zmian w inwestycjach chińskich przedsiębiorstw na rynku europejskim, nie tylko w ich skali, ale przede wszystkim w strukturze. Prowadzenie działalności gospodarczej na rynku europejskim stało się dla chińskich inwestorów trudniejsze, ale rynek ten jest dla nich wciąż atrakcyjny i perspektywiczny.
Chiny od 2018 r. realizują jasno zadeklarowany cel samowystarczalności. W artykule dowodzimy, że zależność tego kraju od surowców i komponentów z importu zmniejszyła się w wielu podstawowych branżach, takich jak wysokie technologie, elektronika czy motoryzacja. W przypadku branży motoryzacyjnej, w ciągu ostatnich lat Chiny zostały eksporterem netto gotowych samochodów, a także zwiększyły eksport netto części. W miarę wzrostu napięć geopolitycznych nasiliły się bowiem krajowe i zagraniczne restrykcje handlu oraz inwestycji transgranicznych, co może wzmacniać determinację Państwa Środka w dążeniu do samowystarczalności.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Głównym tematem tegorocznego sympozjum w Jackson Hole, organizowanego przez Bank Rezerwy Federalnej w Kansas City, była sytuacja i aktualne trendy na rynku pracy. Nie zabrakło tam również innych tematów, w tym prezentacji dotyczącej reguły Taylora, z której można się było dowiedzieć, dlaczego trudno jest opisywać i intepretować politykę pieniężną za pomocą prostych matematycznych formuł.
Rezerwa Federalna Stanów Zjednoczonych (Fed) dokonała w ostatnim czasie kolejnego przeglądu swojej strategii polityki pieniężnej. W nowym dokumencie strategicznym potwierdzono główne założenia dotychczasowego podejścia Fed do prowadzenia polityki pieniężnej.
Autonomiczna sztuczna inteligencja w ciągu kilku lat zrewolucjonizuje wiele biznesów i branż, zmieni łańcuchy wartości firm i strukturę zatrudnienia. Nie powinna jednak być pozostawiona bez nadzoru.
Pomimo wyzwań gospodarczych i społecznych, coraz dłuższe życie otwiera również nowe możliwości ekonomiczne, które mogą przekształcić starzenie się społeczeństw z obciążenia w źródło wzrostu i rozwoju.
Kraj byłego bloku wschodniego, który – podobnie jak my – zaczął dynamicznie się rozwijać po upadku komunizmu to Rumunia. Dziś ma apetyt na znacznie więcej, ale czy wystarczy jej sił i ambicji, by sięgnąć po więcej?
Podczas pandemii inflacja CPI w ujęciu rocznym w Stanach Zjednoczonych gwałtownie wzrosła, osiągając w czerwcu 2022 r. maksimum na poziomie 9 proc. W artykule przekonujemy, że ten wzrost inflacji można wyjaśnić w ramach metodologicznych, w których inflacja zależy od trzech czynników: długoterminowych oczekiwań, stopnia zacieśnienia rynku pracy mierzonego stosunkiem wakatów do bezrobocia oraz dużych zmian cen względnych w poszczególnych branżach, np. sektorze energetycznym i motoryzacyjnym.
Im dłużej europejskie rządy będą inwestowały w obronność, tym większe są szanse na znaczny wzrost innowacyjności i w długim horyzoncie czasowym na Starym Kontynencie zobaczymy efekt spin-off, czyli transferu technologii z sektora defence do sektorów cywilnych – uważa prof. Hubertus Bardt, dyrektor zarządzający IW Köln.
Swobodny dostęp do zdrowej i relatywnie taniej żywności wciąż nie jest czymś powszechnym w skali globu, i wymaga interdyscyplinarnego podejścia, współpracy państw i firm z organizacjami międzynarodowymi, a także zapewnienia odpowiedniego finansowania przedsiębiorstwom z branży rolnej – przekonują autorzy monografii „Współczesne wyzwania bezpieczeństwa żywnościowego”.
Pracownicy tracą pracę bezpowrotnie. Klienci zostają bez usług, na których polegali przez lata. Drużyny sportowe tracą sponsorów, a społeczności swoje instytucje, które były ich opoką. Wygrywa tylko private equity. Taki krajobraz USA maluje Megan Greenwell w książce „Bad Company”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
