Kierunki chińskiej polityki w zakresie rozwoju gospodarczego i społecznego
Docelowy wzrost PKB Chin w 2024 r. na poziomie 5 proc., zwiększenie krajowej konsumpcji, kontynuacja realizacji celów rozwojowych, w tym nacisk na rozwój nowoczesnego systemu przemysłowego, zmniejszenie barier w dostępie do rynku w celu przyciągnięcia kapitału zagranicznego, poprawa otoczenia biznesowego dla przedsiębiorstw zagranicznych, kontynuacja działań na rzecz obniżania emisji dwutlenku węgla i osiągniecie neutralności węglowej to główne kierunki chińskiej polityki w 2024 r.
Coroczne posiedzenia tzw. Dwóch Sesji, czyli Lianghui (两会) Narodowego Kongresu Ludowego (NPC) – chińskiej władzy ustawodawczej, ujawniają kierunki polityki, realizowane przez chiński rząd w danym roku. Podczas tegorocznych posiedzeń w marcu 2024 r., premier Li Qiang przedstawił w imieniu Rady Państwa Raport z prac rządu za 2023 r. z uwzględnieniem planu działań na 2024 r.
To najważniejszy roczny dokument polityczny zawierający ocenę działań podjętych w 2023 r. i wyznaczający kluczowe kierunki, cele i zadania dotyczące rozwoju gospodarczego i społecznego Chin w 2024 r.
Główne założenia i cele
W 2023 r. PKB Chin przekroczył 126 bln RMB, co oznacza wzrost o 5,2 proc., a tempo wzrostu plasowało Chiny w czołówce gospodarek świata. W miastach powstało 12,44 mln nowych miejsc pracy, a średnia stopa bezrobocia wyniosła tam 5,2 proc. Ceny konsumpcyjne wzrosły o 0,2 proc. Cel wzrostu PKB na poziomie 5 proc. w 2024 r. jest bardziej optymistyczny niż prognozy niektórych instytucji międzynarodowych. Według MFW, w 2024 r. PKB Chin wzrośnie o 4,6 proc. rok do roku, natomiast JPMorgan przewiduje wzrost o 4,9 proc. Chiny zapowiedziały kontynuację ekspansywnej polityki fiskalnej i ostrożną politykę pieniężną. Planują:
Zwiększenie wydatków budżetu ogólnego o 1,1 bln RMB (152,79 mld dol.) w porównaniu z rokiem poprzednim do 28,5 bln RMB (3,96 bln dol.).
Zwiększenie rocznego limitu obligacji celowych samorządów lokalnych o 100 mld RMB (13,89 mld dol.) w 2023 r. do 3,9 bln RMB (541,72 mld dol.). Obligacje te są jednym z kluczowych narzędzi rządu centralnego służących do przekazywania środków władzom lokalnym w celu finansowania projektów infrastrukturalnych i stymulowania lokalnych gospodarek.
Wyemitowanie w 2024 r. „ultradługoterminowych” (na kilka lat) specjalnych obligacji skarbowych o wartości 1 bln RMB (138,9 mld dol.) na realizację „głównych strategii krajowych i budowanie potencjału bezpieczeństwa w kluczowych obszarach”.
Wdrożenie różnych polityk dotyczących obniżek podatków i opłat w celu wspierania innowacji technologicznych i produkcji (bez określenia, które polityki zostaną wdrożone).
Choć w Raporcie znalazły się różne instrumenty zwiększania wydatków, rząd centralny już wcześniej nawoływał władze lokalne do oszczędności, rozważnego wydatkowania środków finansowych i zarządzania budżetami. Priorytetem dla władz prowincji powinno być alokowanie środków finansowych głównie dla zapewnienia „trzech gwarancji”: podstawowych środków do życia, wynagrodzeń i wydatków operacyjnych. Zapewniono, że rząd centralny zwiększy intensywność zrównoważonych płatności transferowych na rzecz obszarów lokalnych i odpowiednio nada priorytet regionom znajdującym się w niekorzystnej sytuacji.
Ogłoszono również, że zwiększone zostaną dotacje finansowe na mieszkańca na ubezpieczenie zdrowotne o 30 RMB (4,15 dol.) i miesięczna minimalna emerytura podstawowa dla mieszkańców miast i wsi o 20 RMB (2,76 dol.). To wciąż niewiele. Emerytura podstawowa wynosząca dotychczas ok. 55 RMB miesięcznie (ok. 7,6 dol.) może być podwyższana przez władze lokalne w zależności od posiadanych środków z dochodów własnych jednostek lokalnych. Pod tym względem występują duże dysproporcje w wysokości emerytur. Dla przykładu, w 2020 r. wartość podstawowej emerytury wyniosła w Szanghaju średnio około 1100 RMB (prawie 152 dol.) miesięcznie, natomiast w Shandong (Szantung) 142 RMB (ok. 19 dol.) miesięcznie. Według raportu China Development Research Foundation, liczba Chińczyków w wieku 60 lat i więcej osiągnie 420 mln w 2035 r., a w 2050 r. – 500 mln. W obliczu głębokich zmian demograficznych, rząd chiński w Planie Pięcioletnim (2021–2025) zobowiązał się do ustanowienia jednolitego, sprawiedliwego i stabilnego systemu emerytalnego o powszechnym zasięgu. Do 2019 r. publiczny system emerytalny w Chinach objął prawie miliard osób dorosłych, co czyni go największym systemem emerytalnym na świecie.
Redystrybucyjne skutki systemu emerytalnego (nierówny podział zasobów emerytalnych) i długoterminowa niestabilność systemu emerytalnego stanowią jednak istotny problem. W przeciwieństwie do rozwoju systemu emerytalnego na obszarach miejskich, publiczny system emerytalny pozostawił na wiele długich lat pustkę na obszarach wiejskich, gdzie sytuacja osób starszych jest szczególnie trudna. Duża skala migracji młodszych pracowników z obszarów wiejskich do miejskich w Chinach od lat 90. XX w. oddzieliła wiele dorosłych dzieci od ich starzejących się rodziców, kwestionując tym samym tradycyjne wzorce wsparcia rodzinnego na wsiach. Badania na temat sytuacji osób w podeszłym wieku na obszarach wiejskich w Chinach wskazują, że rodziny pozostają głównym źródłem wsparcia (finansowego, psychicznego), pomimo geograficznej separacji. Przekazy pieniężne od dzieci – migrantów – pozytywnie wpływają na sytuację ich rodziców.
W Chinach niezbędna jest integracja miejskich i wiejskich systemów emerytalnych – połączenie wszystkich chińskich pracowników i emerytów w system o wspólnych zasadach, co oznacza pełne zrównanie świadczeń pomiędzy obszarami wiejskimi i miejskimi. Bez dalszej reformy, obecny publiczny system emerytalny w Chinach nie jest możliwy do utrzymania w długim okresie. Państwo Środka należy do krajów o najniższym wieku emerytalnym na świecie: 55 lat dla kobiet, 60 lat dla mężczyzn i 50 lat dla pracowników fizycznych obu płci.
Zwiększenie krajowej konsumpcji
Chociaż konsumpcja w Chinach odnotowała wzrost w 2023 r. po zniesieniu ograniczeń związanych z polityką „zero-COVID”, ogólne ożywienie było nierównomierne. Sprzedaż detaliczna towarów konsumpcyjnych wzrosła o 7,2 proc. w porównaniu z 2022 r. Wzrost ten można jednak częściowo przypisać efektowi niskiej bazy z 2022 r., kiedy konsumpcja gwałtownie spadła z powodu ograniczeń wynikającej z polityki „zero-COVID”. Wskaźnik cen towarów i usług konsumenckich (CPI) wzrósł zaledwie o 0,2 proc. rok do roku, a import spadł o 0,3 proc. rok do roku z powodu słabego popytu krajowego. Aby rozwiązać te problemy, w planie działań na 2024 r. wzywa się do „promowania stabilnego wzrostu konsumpcji”, „kultywowania nowych rodzajów konsumpcji przy jednoczesnym poszerzaniu tradycyjnych nawyków konsumpcyjnych”. Obejmuje to zachęcanie konsumentów do zastępowania starych produktów nowymi i zwiększanie zakupów nowych pojazdów energetycznych (New Energy Vehicles, NEV) zasilanych bateryjnie, hybrydowo lub na wodór oraz produktów elektronicznych. Wzywa się także do promowania rozwoju i doskonalenia usług, takich jak opieka nad osobami starszymi, opieka nad dziećmi, sprzątanie i inne usługi społeczne.
Propozycje te nie są nowe, w dużej mierze stanowią powtórzenie zapisów z poprzednich dokumentów, takich jak plan działania na 2022 r. na rzecz pobudzenia popytu krajowego. Wytyczne w planie działań na 2024 r. są ogólne, nie proponują konkretnych instrumentów zwiększenia konsumpcji.
Rozwój nowoczesnego systemu przemysłowego
Wśród celów rozwojowych Chin – niezmiennie od kilku lat – kluczowe znaczenie ma dążenie do dalszej modernizacji gospodarki, podnoszenia jej potencjału technologicznego m.in. poprzez wdrażanie innowacji technologicznych, służących również wysiłkom Chin w przechodzeniu na zieloną, niskoemisyjną i o zamkniętym obiegu gospodarkę, ochronę zasobów i poprawę efektywności zużycia energii, wody, żywności, ziemi, zasobów mineralnych i surowców, obniżenia emisji dwutlenku węgla. Władze centralne podkreślają swoje zaangażowanie w osiągnięcie samowystarczalności technologicznej i wzmocnienie pozycji Chin w globalnym łańcuchu dostaw.
W planie działań na 2024 r. stwierdzono, że konieczne jest przyspieszenie postępu industrializacji opartej na innowacjach. Rozwój nowoczesnego systemu przemysłowego ma być realizowany poprzez:
Promowanie optymalizacji i modernizacji łańcuchów przemysłowych oraz dostaw.
Chiny wdrożą działania na rzecz rozwoju w kluczowych łańcuchach przemysłowych oraz wzmocnią odporność przemysłu i łańcucha dostaw. Władze centralne wzywają do promowania modernizacji i wykorzystania technologii w produkcji oraz wspierania i rozwijania zaawansowanych klastrów produkcyjnych.
Proaktywne wspieranie wschodzących i przyszłych gałęzi przemysłu.
Nacisk położono na wzmocnienie wiodącej pozycji Chin w dziedzinie inteligentnych pojazdów NEV, przyspieszenie rozwoju wschodzących gałęzi przemysłu, takich jak produkcja energii wodorowej, nowych materiałów i innowacyjnych produktów farmaceutycznych, a także wspieranie rozwoju bioprodukcji, komercyjnego lotnictwa i kosmonautyki. Państwo Środka opracuje plany dotyczące przyszłych gałęzi przemysłu z koncentracją na technologii kwantowej i naukach przyrodniczych.
Promowanie innowacyjnego rozwoju gospodarki cyfrowej.
Podobnie, jak w 2023 r., Chiny planują pogłębić badania i zastosowanie dużych zbiorów danych, sztucznej inteligencji i innych technologii oraz uruchomią inicjatywę „AI+”. Będą także promować transformację cyfrową w branży produkcyjnej i usługowej. Wsparcie otrzymają przedsiębiorstwa, których „działalność opiera się na gospodarce platform”, aby odgrywały znaczącą rolę w promowaniu innowacji, zwiększaniu zatrudnienia i konkurowaniu na arenie międzynarodowej.
W planie działań na 2024 r. położono nacisk na konieczność zadbania o stabilność i przewidywalność makrootoczenia, o spójność polityki makroekonomicznej z politykami pozaekonomicznymi. Krajowa Komisja Rozwoju i Reform pracuje nad konkretnymi metodami uwzględniania tych polityk w ocenie spójności, zobowiązała się dostarczyć szczegóły tak szybko, jak to możliwe. Lepsza koordynacja i interakcja między różnymi politykami podczas ich wdrażania powinny pozwolić na rozwiązanie problemów związanych z niespójnością i niepewnością polityki, które uważa się za częściowo odpowiedzialne za rosnące koszty i spadek zysków przedsiębiorstw w 2023 r.
Działania w celu przyciągnięcia kapitału zagranicznego
Według danych chińskiego Ministerstwa Handlu (MOFCOM), opublikowanych w lutym 2024 r., inwestycje zagraniczne w Chinach spadły o 8 proc. w 2023 r. w porównaniu z 2022 r. Inwestycje w środki trwałe dokonywane przez przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym wzrosły w 2023 r. o skromne 0,6 proc. rok do roku, w porównaniu ze wzrostem o 3,2 proc. rok do roku wśród krajowych przedsiębiorstw prywatnych i wzrostu o 6,4 proc. rok do roku w przypadku przedsiębiorstw państwowych. Ostatnie dostępne dane wskazują, że faktyczne wykorzystanie kapitału zagranicznego w styczniu 2024 r. spadło o 11,7 proc. rok do roku, osiągając łącznie 112,71 mld RMB (15,66 mld dol.). W ujęciu miesięcznym, inwestycje zagraniczne w styczniu 2024 r. wzrosły o 20,4 proc., zwłaszcza inwestycje w produkcję zaawansowanych technologii wzrosły o 40,6 proc., z czego w branży produkcji sprzętu i oprzyrządowania medycznego odnotowano wzrost o 558,8 proc. Inwestorzy zagraniczni utworzyli 4588 nowych przedsiębiorstw z kapitałem zagranicznym (wzrost o 74,4 proc. rok do roku). Szczególnie aktywni byli inwestorzy z Niemiec, Australii i Singapuru.
Plan na rzecz przyciągnięcia i wykorzystania inwestycji zagranicznych w Chinach uwzględnia m.in.:
Zwiększenie dostępu do rynku dla inwestorów zagranicznych poprzez skrócenie listy negatywnej (lista wymienia sektory, branże, obszary działania, w których przedsiębiorcy zagraniczni nie mogą inwestować; ostatnia aktualizacja miała miejsce pod koniec 2021 r.). Plan dotyczy całkowitego usunięcia ograniczeń w dostępie do rynku inwestycji zagranicznych w sektorze produkcyjnym, a także złagodzenia dostępu do rynku dla branży telekomunikacyjnej, medycznej i innych branż usługowych. Warto zwrócić uwagę, że kluczową regulacją jest chińska ustawa o inwestycjach zagranicznych oraz jej rozporządzenie wykonawcze, które obowiązują od 1 stycznia 2020 r., co ma ogromne znaczenie dla inwestorów. Dotyczą takich zagadnień jak: dostęp do rynku oparty na listach negatywnych, wymagania dotyczące zatwierdzania inwestycji zagranicznych, równe traktowanie inwestorów z zagranicznicy i krajowych, promocja i ochrona obcych inwestycji oraz zarządzanie i nadzór nad nimi.
Poszerzenie Katalogu promowanych sektorów, branż i obszarów działania (ostatnia aktualizacja miała miejsce pod koniec 2022 r.). Katalog dotyczy obszarów „wspieranych” – zawiera listę sektorów, branż i obszarów działania, w których inwestycje zagraniczne są mile widziane i mogą być traktowane preferencyjnie przez władze lokalne, na przykład poprzez zachęty podatkowe, uproszczone procedury zatwierdzania i obniżone ceny gruntów. Katalog podzielony jest na dwa podkatalogi, jeden obejmujący cały kraj („katalog narodowy”), a drugi – regiony centralne, zachodnie i północno-wschodnie („katalog regionalny”). Rozbudowa „katalogu krajowego” będzie się koncentrować na zwiększeniu wsparcia dla takich obszarów, jak zaawansowana produkcja, zaawansowane technologie, oszczędzanie energii i ochrona środowiska, natomiast „katalog regionalny” zwiększy wsparcie dla takich obszarów, jak podstawowa produkcja, zastosowanie technologii. Są one zgodne z planami Chin, aby przyciągnąć zagraniczne inwestycje bezpośrednie w produkcję zaawansowanych technologii (aby unowocześnić chińskie łańcuchy przemysłowe i dostaw), w rozwój usług zorientowanych na produkcję, a także regionalne zaawansowane gałęzie przemysłu w (niedoinwestowanych) regionach – prowincjach centralnych, zachodnich i północno-wschodnich. Wobec zagranicznych inwestorów bezpośrednich w obszarach „wspieranych” stosowano dotychczas takie zachęty, jak: zwolnienia z opłat celnych w przypadku importu sprzętu do użytku własnego w ramach całkowitej kwoty inwestycji (z wyjątkami), dostęp do preferencyjnych cen gruntów i luźniejsza regulacja użytkowania gruntów, obniżony podatek dochodowy od osób prawnych (w przypadku przedsiębiorstw z kapitałem zagranicznym w promowanych sektorach, branżach i obszarach działania w regionach zachodnich i prowincji Hainan, które spełniają wymagania, stawka CIT może zostać obniżona do 15 proc.). Zachęty te zostały podtrzymane i rozszerzone. Zagraniczne podmioty inwestujące na chińskim rynku obligacji i na innych rynkach finansowych mają być objęte preferencyjną polityką podatkową (nie podano szczegółów).
Wdrożenie projektów pilotażowych mających na celu ułatwienia w dostępie inwestycji zagranicznych w obszarze innowacji naukowych i technologicznych. Zostanie to przeprowadzone w pilotażowych strefach wolnego handlu (FTZ), takich jak Pekin, Szanghaj i Guangdong, które będą mogły wybrać wyspecjalizowane przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym w celu rozszerzenia dostępu w takich obszarach, jak rozwój i zastosowanie technologii diagnostyki genetycznej oraz leczenia.
Inne proponowane środki mające na celu zwiększenie dostępu do rynku obejmują między innymi:
Rozszerzanie dostępu do rynku zagranicznych instytucji finansowych w obszarze bankowości i ubezpieczeń.
Pogłębianie otwarcia komercyjnych ubezpieczeń emerytalnych, ubezpieczeń zdrowotnych i innych oraz wspieranie wyspecjalizowanych zagranicznych instytucji ubezpieczeniowych w zakresie inwestowania na rynku chińskim.
Zachęcanie inwestorów zagranicznych do tworzenia funduszy private equity i inwestowania w innowacyjne przedsięwzięcia.
Zapewnienie o poszerzaniu otwarcia rynku chińskiego i oferowaniu większych możliwości inwestorom zagranicznym zostało powtórzone przez wiceministra handlu Guo Tingting na Chińskim Forum Rozwoju 2024, które odbyło się 24–25 marca w Pekinie. Według okólnika, wydanego 10 kwietnia 2024 r. przez Ministerstwo Przemysłu i Technologii Informacyjnych, Chiny usuną ograniczenia związane z własnością zagraniczną w przypadku niektórych usług telekomunikacyjnych o wartości dodanej, świadczonych w krajowych obszarach pilotażowych (Pekin, Szanghaj, Hainan, Shenzhen). Usługi telekomunikacyjne o wartości dodanej będą obejmować internetowe centra danych, sieci dostarczania treści i dostawców usług internetowych, przetwarzanie danych i przetwarzanie transakcji online, platformy publikowania informacji i usługi dostarczania informacji, z wyłączeniem usług związanych z informacjami w internecie, publikacjami online, radiem i telewizją internetową oraz usług w zakresie ochrony i przetwarzania informacji. Obszary te są pod całkowitą kontrolą władz centralnych i trudno się spodziewać, aby w bliższej czy dalszej przyszłości możliwe byłoby dopuszczenie do nich inwestorów zagranicznych.
Poprawa otoczenia biznesowego
Już w 2023 r. władze centralne Chin podjęły kilka kroków w celu poprawy otoczenia biznesowego dla przedsiębiorstw zagranicznych, takie jak środki ułatwiające transgraniczny przepływ danych czy złagodzenie przepisów wjazdu do Chin. W planie działań na 2024 r. rozwija się te inicjatywy.
Obejmują one:
Ułatwienie transgranicznego przepływu danych
Zgodnie z chińskim systemem cyberbezpieczeństwa i ochrony danych (opartym na ustawie o ochronie danych osobowych i powiązanych przepisach), firmy chcące eksportować dane osobowe i ważne dane za granicę muszą przejść dodatkowe procedury zgodności. Mogą one obejmować poddanie się ocenie bezpieczeństwa przeprowadzanej przez Chińską Administrację Cyberprzestrzeni (CAC), poddanie się certyfikacji w zakresie ochrony danych przez agencję zewnętrzną lub podpisanie standardowej umowy z zagranicznym odbiorcą danych osobowych. Procedury te oceniano jako uciążliwe i utrudniające przepływ danych pomiędzy przedsiębiorstwami zagranicznymi działającymi w Chinach a ich centralami, filiami, oddziałami czy partnerami za granicą. W październiku 2023 r. CAC opublikowała zestaw projektów rozporządzeń proponujących złagodzenie przepisów dotyczących eksportu danych osobowych i ważnych danych za granicę. Obejmują one odstąpienie lub złagodzenie wymogu poddawania się przez przedsiębiorstwa procedurom zgodności, np. jeśli wygenerowane dane nie zawierają ważnych informacji, jeśli muszą zostać wyeksportowane w celu realizacji umowy dotyczącej transgranicznej działalności gospodarczej, takiej jak handel elektroniczny, przekazy pieniężne oraz rezerwacje lotów i hoteli, w celu wywiązania się z obowiązków kadrowych zgodnie z przepisami prawa pracy lub w celu ochrony bezpieczeństwa życia, zdrowia i mienia ludzi w sytuacjach nadzwyczajnych.
Problemem jest wciąż brak jasnych definicji w prawodawstwie, a w szczególności dotyczących terminu „ważne dane”. W chińskich przepisach, dane sklasyfikowane jako „ważne” podlegają bardziej rygorystycznym przepisom dotyczącym ochrony i transgranicznego przekazywania danych. Nie określono jednoznacznie zakresu danych uznawanych za „ważne”, co wciąż utrudnia firmom działanie zgodnie z przepisami. W planie celów na 2024 r. zwrócono uwagę na konieczność zdefiniowania „ważnych danych”. Zaproponowano również m.in. standaryzację transgranicznego zarządzania bezpieczeństwem danych, organizowanie i przeprowadzanie ocen bezpieczeństwa ich eksportu oraz standaryzację składania umów o eksport danych osobowych.
Złagodzenie przepisów wjazdu do Chin
W sierpniu 2023 r. Chiny podjęły kroki przywracające międzynarodowe trasy lotnicze w celu ożywienia swojego sektora turystycznego po okresie surowych ograniczeń związanych z polityką „zero-COVID”, zniosły wszystkie wymogi dotyczące testów na koronawirusa dla podróżnych przyjeżdżających do tego kraju, wprowadziły ułatwienie wymiany międzynarodowego personelu biznesowego poprzez tymczasowe zniesienie obowiązku wizowego dla obywateli wybranych państw. Od 1 grudnia 2023 r. do 30 listopada 2024 r. mieszkańcy Francji, Niemiec, Włoch, Holandii, Hiszpanii i Malezji wjeżdżający do Chin w celach biznesowych, turystycznych, odwiedzający krewnych i przyjaciół lub przejeżdżający tranzytem nie dłużej niż 15 dni zostali zwolnieni z posiadania wiz. Dodatkowo, Państwo Środka obniżyło o 25 proc. opłaty wizowe dla podróżnych z krajów takich, jak m.in. Polska, Japonia, Meksyk, Wietnam i Filipiny. Te obniżone opłaty wizowe obowiązują tymczasowo od 11 grudnia 2023 r. do 31 grudnia 2024 r. Dla obywateli krajów strefy Schengen, w tym dla Polaków, opłata ta stanowi równowartość ok. 195 zł. W planie działań na 2024 r. znalazło się przedłużenie wiz ze 180 dni do dwóch lat dla małżonków i małoletnich dzieci towarzyszących menedżerom i personelowi technicznemu przedsiębiorstw z kapitałem zagranicznym. Wezwano również do optymalizacji zarządzania zezwoleniami na pracę i pobyt cudzoziemców w Chinach poprzez usprawnienie procesu składania wniosków oraz przyjęcie metody „przyjmowanie wniosków w jednym miejscu i jednoczesne zatwierdzanie” w celu stworzenia szybszego i skuteczniejszego mechanizmu zatwierdzania.
Działania na rzecz klimatu
Już we wrześniu 2020 r. przewodniczący ChRL Xi Jinping zobowiązał się, że Chiny osiągną szczyt emisji dwutlenku węgla do 2030 r. i neutralność węglową do 2060 r. (cele 30/60). Od tego czasu opublikowano kilka dokumentów, w tym przede wszystkim pierwsze z ram polityki określanej, jako system polityki „1+N” dla celów – serii dokumentów, które określają chińską strategię osiągania celów 30/60. „1” w systemie wskazuje, że reprezentuje on główne wytyczne wydane przez Komitet Centralny KPCh i Radę Państwa. Litera „N” oznacza szereg konkretnych planów działania dla różnych sektorów przemysłu i polityk wspierających. W ostatnich latach Państwo Środka poczyniło znaczne postępy w promowaniu celów klimatycznych wraz z ustanowieniem krajowego systemu polityki klimatycznej i znaczącym wzrostem rozwoju energetyki niekopalnej.
Chiny podążają ścieżką ekologicznego, niskoemisyjnego i zrównoważonego rozwoju, która jest odpowiednia dla ich warunków krajowych. Władze centralne deklarują, że ich system polityki „1+N” dla tych celów został w zasadzie ukończony. Oczekuje się, że do 2030 r. chińskie zdolności wytwarzania energii z paliw niekopalnych będą w stanie nie tylko zaspokoić wzrost zapotrzebowania na energię, ale także na dużą skalę zastąpić istniejącą zdolność wytwarzania energii z paliw kopalnych.
Według Chińskiej Rady Elektryczności, na koniec lipca 2022 r. całkowita moc energii niekopalnej w Chinach osiągnęła 1,19 mld kilowatów (48,3 proc. całości). Udział węgla w bilansie energetycznym kraju zmniejszył się z 65,8 proc. w 2014 r. do 56 proc. w 2021 r. Plan działań na 2024 r. podkreśla promowanie zielonej i niskoemisyjnej gospodarki poprzez różne zadania, w tym zielone transformacje w przemyśle, energetyce, transporcie i rozwoju miast. Kluczowe inicjatywy dotyczą wdrażania strategii ochrony, zwiększania oszczędności energii i wody, ulepszania polityk wspierających ekologiczny rozwój oraz doskonalenia technologii oszczędzania energii i redukcji emisji dwutlenku węgla. Ponadto, obejmują budowę wielkoskalowych baz energii wiatrowej i słonecznej, rozwój kanałów przesyłowych, rozwój nowych magazynów energii i zachęcanie do korzystania z ekologicznej energii elektrycznej. Warto dodać, że znaczna część przedsiębiorstw europejskich działających na rynku chińskim angażuje się w działania na rzecz obniżania emisji dwutlenku węgla. Jak wynika z badań Izby Handlowej UE w Chinach (raport Carbon neutrality: the role of European companies in China’s race to 2060), firmy europejskie praktycznie z wszystkich branż są stosunkowo zaawansowane w realizacji planów dekarbonizacji swojej działalności w Chinach: zmniejszają emisyjność zużycia energii (instalacja, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii), zmniejszają zapotrzebowania na energię (inwestycje w technologie efektywności energetycznej). Dostęp do odnawialnych źródeł energii pozostaje jednym z kluczowych wyzwań dla przedsiębiorstw.
Innymi zidentyfikowanymi barierami są m.in.: brak zaawansowanych technologii związanych z dekarbonizacją, kwestie dotyczące chińskiego systemu handlu uprawnieniami do emisji (Emissions Trading System, ETS). Inwestorzy europejscy oczekują przejrzystego i niezawodnego dostępu do źródeł energii odnawialnej, zwrotu kosztów lub innych zachęt dla sprawdzonych inicjatyw w zakresie dekarbonizacji, promocji kultury niskoemisyjnej. Dążą także do równego traktowania firm zagranicznych i chińskich w zakresie egzekwowania przepisów związanych z ochroną środowiska i dekarbonizacją, przejrzystości w komunikacji na temat przyszłej polityki w sprawie dekarbonizacji, wskazówek przemysłowych i odniesienia do najlepszych praktyk.
Plan na 2024 r. w dużej mierze jest kontynuacją rozpoczętych już wcześniej działań. Zarysowuje główne obszary będące w centrum uwagi chińskich władz, świadomych trudności i wyzwań przed jakimi stoi kraj. W wielu tych obszarach brakuje szczegółowych wytycznych. Zapewne w najbliższym czasie zostaną one ustalone i wdrożone. Dla przedsiębiorstw zagranicznych, w tym europejskich funkcjonujących na rynku chińskim, będzie to oznaczać podjęcie dalszych działań dostosowawczych w złożonym już obecnie otoczeniu instytucjonalno-prawnym Chin.
Renminbi może w przyszłości odgrywać ważniejszą rolę, nawet przy braku pełnej liberalizacji finansowej. Proces dochodzenia do takiego stanu angażowałby fakturowanie i rozliczenia handlowe, linie swapowe banków centralnych oraz rynki offshore dla renminbi. Nie doprowadziłoby to do detronizacji dolara, ale raczej do powstania wielobiegunowego świata cechującego się współistnieniem kilku kluczowych walut, w tym dolara, euro i renminbi
Stany Zjednoczone są jedynym militarnym supermocarstwem świata: wydają na siły zbrojne więcej niż dziesięć kolejnych krajów łącznie. Chiny natomiast stały się jedynym na świecie supermocarstwem w przetwórstwie przemysłowym (manufacturing). Produkcja Chin przewyższa produkcję dziewięciu następnych krajów na liście razem wziętych.
Znaczenie chińskiej waluty dla światowego rynku finansowego wzrasta, ale nadal jest niewielkie. Renminbi nie spełnia bowiem wielu istotnych funkcji waluty międzynarodowej.
Przypadające w 2024 r. stulecie odrodzenia złotego to niewątpliwie wydarzenie o istotnym wymiarze symbolicznym. Uzmysławia nam jak głęboko w polskiej tradycji zakorzeniona jest nasza waluta. W momencie wejścia w życie reform Władysława Grabskiego, ówcześnie żyjący Polacy bez wahania mogli stwierdzić, że złoty to jednostka monetarna, która od wielu wieków była związana z dziejami Polski.
W ostatnich latach, a szczególnie po rozpoczęciu wojny z Ukrainą, z Rosji płynie nieprzerwany przekaz o sukcesach. Ich skala narasta – gospodarka uodporniła się na sankcje i nawet się rozwija oraz restrukturyzuje, bieda spada, a zamożność rośnie, produkcja krajowa wypiera zaś import. Czy sukcesy mają jednak realny wymiar, czy głównie propagandowomedialny?
Niedawno minęło 25 lat od przejęcia władzy w Wenezueli przez nieżyjącego już Hugona Cháveza. Gdyby żył, to 28 lipca 2024 r. obchodziłby swoje siedemdziesiąte urodziny. Tego dnia w Wenezueli odbędą się wybory prezydenckie, w trakcie których mieszkańcy tego kraju zadecydują o dalszym losie rozpoczętej przez Cháveza i kontynuowanej przez Nicolása Madura rewolucji boliwariańskiej.
Prof. Adam Glapiński zapowiedział, że Rada Polityki Pieniężnej będzie podejmować decyzje stosownie do napływających danych, ale dodał, że „nie widzi gotowości w Radzie do obniżki stóp w tym roku kalendarzowym”. Dyskusja w jego przekonaniu może zacząć się na początku 2025 r.
Narodowy Bank Polski pełni istotną rolę w zapewnieniu stabilności systemu finansowego, a szczególnie sektora bankowego. W zakresie nadzoru finansowego jego rola ulegała zmianom. W latach 1989-2007 NBP był bezpośrednio zaangażowany w nadzór nad bankami, a od 2015 r. pełni wiodącą funkcję w nadzorze makroostrożnościowym.
Gospodarka Niemiec znalazła się w technicznej recesji już w 2023 r. PKB Niemiec skurczyło się o 0,3 proc. Obecnie dane wskazują, że 2024 r. będzie równie trudny, co poprzedni, choć widać już pierwsze jaskółki ożywienia.
Cena złota osiągnęła w kwietniu najwyższy poziom w historii. W głównym stopniu przełożyły się na to zakupy dokonywane przez banki centralne, czynniki behawioralne oraz przejściowy wzrost ryzyka geopolitycznego, wynikający z walk na Bliskim Wschodzie.
W ciągu najbliższych 30 lat rynek pracy będzie podlegał rozmaitym trendom. Do najważniejszych należą rozwój sztucznej inteligencji, starzenie się społeczeństw i ekologiczna transformacja. Każdy z nich będzie się wiązał z nowymi zagrożeniami, ale też i zawodowymi szansami.
ChatGPT zapoczątkował nowy etap automatyzacji. W nadchodzących latach generatywna sztuczna inteligencja może doprowadzić do głębokich zmian na rynku pracy oraz znacząco przyspieszyć wzrost gospodarczy.
Historia pokazuje, że naród, który odzyskuje wolność i zdobywa panowanie na terytorium swojego państwa bagnetem żołnierza, nie zapewnia sobie tym samym zupełnej suwerenności. Dopiero odzyskanie władzy nad walutą narodową albo stworzenie tej waluty, staje się prawnym imperatywem suwerenności i fundamentem stabilnej gospodarki narodowej.
Przypadające w 2024 r. stulecie odrodzenia złotego to niewątpliwie wydarzenie o istotnym wymiarze symbolicznym. Uzmysławia nam jak głęboko w polskiej tradycji zakorzeniona jest nasza waluta. W momencie wejścia w życie reform Władysława Grabskiego, ówcześnie żyjący Polacy bez wahania mogli stwierdzić, że złoty to jednostka monetarna, która od wielu wieków była związana z dziejami Polski.
Współczesne problemy prawne Unii Europejskiej, sztuczna inteligencja w bankowości oraz polityka pieniężna były tematami grudniowego zjazdu na podyplomowych studiach MBA organizowanych w ramach drugiej edycji projektu „Akademia NBP”.
Portal ekonomiczny NBP „Obserwator Finansowy” ponownie znalazł się w czołówce najbardziej opiniotwórczych mediów w kategorii „Media ekonomiczne i biznesowe”, wyprzedzając m.in. „Parkiet”. Wzrost cytowalności treści publikowanych na łamach serwisu wzrósł w kwietniu w odniesieniu do marca 2023 r. o 37 proc.
Sytuacja gospodarcza w Polsce na tle innych krajów przedstawia się korzystnie. Warto zauważyć, że w szybkim tempie nadrabiamy dystans dzielący Polskę od poziomu życia w wybranych państwach europejskich. W ciągu ostatnich czterech lat dynamika wzrostu PKB plasowała Polskę powyżej innych krajów europejskich, zarówno strefy euro, w tym Niemiec i Francji, jak i krajów Unii Europejskiej z własną walutą, np. Czech.
Większość polskich przedsiębiorców odczuła skutki wojny w Ukrainie, choć jej wpływ oceniają w zróżnicowany sposób – wynika z badania przeprowadzonego przez Polski Instytut Ekonomiczny.
Wprowadzenie euro jest niebezpieczne z ekonomicznego i politycznego punktu widzenia. Polska gospodarka jest jeszcze niedojrzała, różnice technologiczne, rozwój systemu finansowego, poziom konkurencyjności wymagają przyspieszonej modernizacji. Nasza gospodarka wychodzi dopiero z rozwoju zależnego, potrzebny jest czas.
Chiny wcześnie rozeznały potencjał elektromobilności i zainwestowały ogromne środki w budowę konkurencyjnego ekosystemu pojazdów elektrycznych. Wyrosły na lidera światowego rynku, zagrażając pozycji europejskich producentów uznanych marek.
