Sponsorzy mundialu to korporacje propagujące niezdrową żywność. Rachunek płacą społeczeństwa. A ponadto w przeglądzie ciekawych opinii i wiadomości z kraju i świata warto przeczytać m.in. o przedwczesnych pogłoskach na temat śmierci amerykańskiego przemysłu, redukcji greckiego długu, niedocenianiu małp jako inwestorów i wolnej posadzie szwajcarskiego pustelnika.
Foto: justine.arena (CC BY-NC-SA 2.0)
Nietypowo o Mundialu pisząKent Buse i Sarah Hawkes z międzynarodowych instytucji zajmujących się ochroną zdrowia. Otóż klasyfikacja chorób powinna mieć także kategorię: choroby spowodowane pogonią za zyskiem (PLC). Liczący się sponsorzy Mundialu to Coca Cola, McDonalds, Budweiser, zatem firmy ciągnące zyski z niezdrowej żywności, słodkich napojów i tłustych hamburgerów. Cztery podstawowe choroby powodujące niemal połowę zgonów to choroby płuc, układu krążenia, cukrzyca i rak. U ich źródeł są nadwaga, alkohol, palenie tytuniu i brak ćwiczeń fizycznych. Koszt leczenia najważniejszych chorób PLC wyniósł 3,75 biliona dolarów w 2010, według szacunków World Economic Forum. Do ich rozwoju przyczynia się także mundial.
Pogłoski o śmierci produkcji przemysłowej w Stanach Zjednoczonych są zdecydowanie przedwczesne – wynika z analizy Peterson Institute. Okazuje się, że międzynarodowa ekspansja firm amerykańskich, w tym przenoszenie produkcji poza granice Ameryki, równocześnie prowadzi do wzrostu liczby wysokopłatnych miejsc pracy wewnątrz Stanów Zjednoczonych, wzrostu nakładów na badania i rozwój oraz do wzrostu produktywności. Mimo utraty miejsc pracy, cały amerykański sektor przemysłowy wytwarza coraz większą wartość dodaną.
W Grecji potrzebna jest wielka redukcja długu – twierdzą autorzy tekstu w Economonitorze. Powód? Aktualne porozumienia wymagają nadwyżki pierwotnej 4,5 proc. PKB, przez co ograniczyły pole manewru rządu do zera, mimo że bezrobocie sięga 27 procent.
Pierwsza metoda – miękka – to dalsze wydłużanie zapadalności długu i obniżanie efektywnego oprocentowania. To stało się już dzięki porozumieniom z 2010 i 2011 roku (oprocentowanie spadło z 4 do 3 procent, zapadalność wydłużyła się z 8 do 16 lat). Warunki porozumienia, w tym wymuszenie polityki oszczędnościowej, sprawiły jednak, że w głębokiej recesji dług wzrósł ze 130 do 174 procent PKB.
Druga metoda – twarda – to radykalna redukcja długu (haircut) do poziomu 60 procent PKB. Autorzy tekstu Costas Lapavitsas (Uniwersytet Londynu) i Daniel Munevar (Komitet na rzecz redukcji długu Trzeciego Świata) podsumowują symulacje jakie przeprowadzili: opcja miękka daje niewielką przestrzeń fiskalną, czyli oszczędności w obsłudze długu i niemal nie zmniejsza relacji długu do PKB w horyzoncie do 2019 roku. Opcja twarda dałaby „przestrzeń fiskalną” rzędu 4,8 proc. PKB w okresie 2015-2019 czyli 10 mld euro rocznie na wydatki inwestycyjne i społeczne.
Ciekawa jest statystyka z Eurostatu na temat inwestycji bezpośrednich (FDI) w Unii Europejskiej. Największym inwestorem są Stany Zjednoczone, dość mocna jest pozycja Brazylii, Szwajcarii, Japonii. Jeśli chodzi o inwestycje państw Unii Europejskiej, to celem jest USA, Brazylia, Szwajcaria, Chiny i Hongkong. W obu przypadkach bardzo specyficzna jest pozycja Luksemburga i centrów off-shore. Rosja inwestuje w Unii, Unia wycofuje inwestycje z Rosji.
Trzej ekonomiści z Uniwersytetu Nowojorskiego i z Chicago policzyli długoterminowe rynkowe stopy dyskontowe korzystając ze specyficznych danych rynków nieruchomości w Wielkiej Brytanii i Singapurze. Wynik: 2,6 procenta jako bardzo długoterminowa stopa dyskontowa (dotychczas często przyjmowano wyższe wartości). Jak dyskontować w bardzo długich okresach? Zagadnienie to staje się coraz ważniejsze, biorąc pod uwagę międzygeneracyjne problemy z systemami emerytalnymi, czy kwestię inwestycji w zwalczanie ocieplenia klimatycznego (skutki zmian klimatu mogą wystąpić dopiero po wielu dziesiątkach, a nawet setkach lat).
Teraz o niedocenianiu małp. Wiemy, że rzucając lotkami do tarczy i wybierając w ten sposób firmy, których akcje należy kupić na giełdzie, można uzyskać lepsze wyniki niż osiągają fundusze inwestycyjne (rzuty lotką przez małpę odpowiadają wyborowi indeksu S&P, większość funduszy nie osiąga poziomu S&P). Otóż rezultat ten byłby jeszcze lepszy, gdyby nie porównywać go z indeksem S&P jako benchmarkiem, tylko z indeksem prawdziwie losowym. S&P jest bowiem ważony kapitalizacją firm. O niedocenianych małpach pisze Barron’s.
A na deser krótki wpis profesora Tylera Cowena o nowym dowodzie na to, jak we współczesnej gospodarce rosną wymagania umiejętności interpersonalnych. Otóż miasto Solothurn w Szwajcarii poszukuje pustelnika. Wymagania? Obok utrzymania pustelni i otoczenia w czystości ma on zajmować się kontaktami z turystami, odpowiadać na pytania i udzielać im porady w sprawach życiowych, jeśli taka zajdzie potrzeba. Z tekstu WSJ (link we wpisie) wynika, że miasto oferuje 1000 euro miesięcznie i darmowe utrzymanie. Zgłosiło się 119 kandydatów.
Wartość relacji długu publicznego do PKB we Włoszech nie zawsze była tak wysoka jak obecnie. Dług zjednoczonego państwa włoskiego w 1861 r. stanowił mniej niż 40 proc. jego PKB, zaś jeszcze w latach 60. XX w. zaledwie 25 proc. PKB. W historii tego kraju zdarzały się także okresy, w których relacja długu publicznego do PKB była jeszcze wyższa niż obecnie i sięgała 160 proc. PKB, by następnie spaść. Skąd zatem wziął się dług publiczny Włoch, notujący dziś jedne z wyższych poziomów w ponad stusześćdziesięcioletniej historii tego państwa?
Porównania międzynarodowe niektórych wielkości ekonomicznych, zwłaszcza bogactwa, są trudnym zadaniem dla statystyków i analityków. Podejmowanie takich przedsięwzięć narażone jest na liczne problemy metodologiczne wynikające przede wszystkim z braku powszechnie akceptowanych obiektywnych mierników.
Gospodarcze konsekwencje starzenia się społeczeństw są przedmiotem coraz większej liczby badań. W niniejszym artykule dowodzimy, że konwencjonalna miara wieku produkcyjnego, która tak samo klasyfikuje starość dla każdego pokolenia, nie uwzględnia postępu w dziedzinie zdolności funkcjonalnej pod względem umieralności, niepełnosprawności, siły i funkcji poznawczych, wynikającego ze zdrowego starzenia się. Przyjęcie „prospektywnej” metody pomiaru struktury wiekowej społeczeństwa opartej na przewidywanej liczbie lat dalszego życia sugeruje, że ekonomiczne skutki starzenia się społeczeństw będą mniej dramatyczne, niż szacunki oparte na samej strukturze kohorty.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Czy realizacja amerykańskiego snu na kredyt zakończy się koszmarem? Na to pytanie próbuje odpowiedzieć R. Christopher Whalen w książce „Inflated: Money, Debt, and the American Dream”.
Do końca 2025 r. mają zakończyć się unijno-indyjskie negocjacje umowy o wolnym handlu. Ma to być porozumienie przynoszące obu stronom nie tylko ekonomiczne korzyści.
Niepewność wokół handlu między UE a Stanami Zjednoczonymi – wywołana ogłoszeniem nowych ceł i niestabilnością globalnej sytuacji gospodarczej – budzi niepokój przedsiębiorstw, pracowników i polityków Wspólnoty. W artykule przedstawiamy dane dotyczące wrażliwości sektorowej i regionalnej rynków pracy UE na eksport do Stanów Zjednoczonych.
Białoruski dyktator w ostatnich latach ostatecznie zdegenerował gospodarkę. – Pojawiają się szalone pomysły Łukaszenki o sprowadzeniu 150 tys. Pakistańczyków, co powoli jest wdrażane – stwierdził Kamil Kłysiński, ekspert w Zespole Ukrainy, Białorusi i Mołdawii w Ośrodku Studiów Wschodnich, w wywiadzie dla „Obserwatora Finansowego”.
Światowe bezpieczeństwo kosztuje coraz więcej, a kolejne państwa przeznaczają rekordowe kwoty na wojsko i modernizację armii. To zjawisko, które nie omija również Polski, a jego konsekwencje gospodarcze, polityczne i społeczne są ogromne. Najnowsze wydanie kwartalnika „Obserwator Finansowy” — od dziś dostępne w kioskach — rzuca światło na te tematy.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
