Na początek tekst o negocjacjach producenta samochodów z lokalnymi władzami w Ameryce, pouczający nie tylko dla nowych samorządowców.
Tesla (CC BY-NC-ND Daniel Piraino)
A ponadto o trzeciej recesji w Japonii, szczycie w Brisbane, o wysokich cenach ropy naftowej na świecie i nakładach na B+R w Europie.
Elon Musk, założyciel firmy Tesla, jest bohaterem wielkiego tekstu w Fortune o tym, jak negocjował z siedmioma stanami dotacje do gigantycznej fabryki baterii do masowych samochodów elektrycznych, które zamierza produkować Tesla. Fabryka akumulatorów powstanie w Nevadzie, a łączna suma korzyści zaoferowanych przez stan producentowi wyniesie 1,4 mld dolarów. Nevada płaci ponad 200 tysięcy dolarów za każde z 6,5 tysiąca nowych miejsc pracy. Tekst jest długi, ale dzięki temu szczegółowo pokazuje taktykę niektórych stanów i taktykę Muska, a także kreatywność w wymyślaniu, w jaki sposób z jednej strony wytargować darmową ziemię, ulgi (w podatkach, cenach energii) i inne dotacje (np. budowa drogi), a z drugiej jak spełnić oczekiwania producenta nie mając takiej kasy w gotówce (w pewnym momencie Musk postawił warunek 0,5 mld dol. w gotówce). Niektóre ulgi podatkowe są na 10 i 20 lat. Ciekawe i pouczające, także dla samorządowców. Oczywiście ostateczne rozstrzygnięcie nadejdzie za kilka lat, kiedy powinna powstać fabryka, a Tesla rozpocząć produkcje masowego samochodu elektrycznego w cenie 35 tys. dol. sztuka.
Jeszcze raz o cenach ropy i wpływie na gospodarkę światową. Zdaniem Rogera Bootle szok cenowy przyniesie korzyści z dwóch powodów. Po pierwsze dzięki potanieniu ropy stanie się możliwe wytworzenie dodatkowego PKB przy istniejących technologiach i innych czynnikach produkcji. Po drugie, i zdaniem autora być może ważniejsze, wzrost cen transferuje środki od konsumentów ropy do jej producentów. Te środki u producentów nie są natychmiast wydawane, ale służą też powiększeniu rezerw (Rosja, Norwegia, Bliski Wschód). Z kolei kiedy ceny spadają, więcej środków mają konsumenci ropy, którzy są bardziej skłonni do ich szybkiego wydawania. Pointa tekstu nie jest niestety korzystna dla Europy.”Czy nie jest zabawne, że w przypadku strefy euro nawet wiadomość, która powinna być bardzo korzystna okazuje się niebezpieczna” [ze względu na pogłębienie tendencji deflacyjnych i problemów ze spłatą długów] – wzdycha Bootle.
Japonia niespodziewanie znalazła się w trzeciej recesji w ciągu 4 lat. To zdaniemJacoba Schlesingera (Wall Street Journal) oznacza trzy rzeczy: odroczenie podwyżki podatku od sprzedaży (w Japonii nie ma VAT), dodatkowy impuls dochodowy w postaci ulg podatkowych lub wydatków publicznych (nawet 260 mld dol), dodatkowy impuls monetarny i mniejsze zaufanie dla polityki premiera Abe i szefa Banku centralnego Kurody.
Telegraph o szczycie w Brisbane – konflikt z Rosją będzie utrudniał, o ile nie uniemożliwi, osiągnięcie przyjętego celu dodatkowego wzrostu PKB do 2018 roku o 2 proc. Sam handel Unii Europejskiej z Rosją wynosi 335 mld dol. i jest czterokrotnie większy niż przed dekadą. Autor Andrew Critchlow jest specem od surowców w redakcji Telegraph.
Z kolei ekonomista australijski Richard Wood, wykładający na Uniwersytecie w Brisbane uważa, że spotkanie G-20 błędnie skoncentrowało się na reformach podażowych, podczas gdy pierwszym problemem jest na świecie dziś niedostatek popytu (na który jest świetny sposób – oczywiście Overt Monetary Financing, czyli pieniądze z helikoptera).
Znany tandem ekonomistów amerykańskich Cecchetti i Schoenholtzporównuje bańki na rynkach aktywów i recesje jakie po nich nastąpiły. Te po szczytach notowań giełdowych w 2000 i 2007 roku trwały odpowiednio 30 i 21 miesięcy, ale pierwsza była dość słaba, a druga największa od lat 30. Dlaczego? W gruncie rzeczy istotne nie są wahania na giełdach i same bąble na rynkach, ale dźwignia. Kiedy widzimy boom na rynkach aktywów, ważne jak zadłużeni są ich właściciele i jak zadłużeni są pośrednicy – piszą. Niestety mimo zmian regulacyjnych nadal wiedza jest ograniczona w odniesieniu do zadłużenia pozabilansowego.
Pisałem o nakładach na B+R w Polsce w ubiegłym roku, dziś Eurostat podał dane dla Europy. W Polsce wydatki te osiągnęły 0,87 proc. PKB, poniżej średniej unijnej, która w 2013 r. wyniosła 2,02 proc. PKB. Najwyższy poziom wydatków na badania i rozwój w relacji do PKB wśród krajów unijnych odnotowały w 2013 r. Finlandia – 3,32 proc. oraz Szwecja – 3,21 proc., natomiast najniższy: Rumunia – 0,60 proc. i Cypr – 0,48 proc. Warto też popatrzeć na wartości bezwzględne. Polskie 3,4 mld euro porównujemy wówczas z 3 miliardami Czech , 2,7 mld Irlandii i 7,7 mld euro Danii, czyli krajów znacznie mniejszych. Wydatki w Turcji wynoszą 6 mld euro, 0,92 proc. PKB, czyli także więcej niż w Polsce. W Szwajcarii i Rosji nominalnie są pięciokrotnie wyższe, w Wielkiej Brytanii i Korei niemal 10-krotnie. Nie ma wątpliwości, że od lat mechanizmy zachęcające sektor prywatny do inwestycji w B+R nie są skuteczne, a środki publiczne chętniej kierowane na inne cele.
Z badania trójki brytyjskich ekonomistów wynika, że warto inwestować w dobrostan pracowników przez poprawę jakości miejsca pracy. Zadowolenie z pracy jest pozytywnie skorelowane z wynikami finansowymi miejsca pracy, jakością pracy i usług oraz produktywnością. Co oznacza, że inwestycje w dobrostan pracowników mogą być efektywne ekonomicznie.
Spowolnienie gospodarcze, napięcia geopolityczne, obawy dotyczące bezpieczeństwa łańcucha dostaw i szerzej bezpieczeństwa narodowego prowadzące do wzrostu protekcjonizmu i fragmentacji handlu, bardziej restrykcyjne otoczenie regulacyjne biznesu, trudniejsze globalne warunki finansowe i rosnące koszty negatywnych skutków zmian klimatu to wybrane czynniki podważające stabilność i przewidywalność globalnych przepływów inwestycyjnych. Nie pozostają bez wpływu na przepływy zagranicznych inwestycji bezpośrednich (ZIB), zarówno w rozwiniętych, jak i w rozwijających się krajach.
O sztucznej inteligencji mówi się wiele w kontekście zawodów twórczych oraz zagrożeń, jakie niesie ze sobą dla nich AI. Równie istotna jest jednak możliwość zastąpienia pracy fizycznej ludzi przez humanoidalne roboty. Warto więc zastanowić się nad ich wpływem na rozwój gospodarczy i nierówności społeczne.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Czy realizacja amerykańskiego snu na kredyt zakończy się koszmarem? Na to pytanie próbuje odpowiedzieć R. Christopher Whalen w książce „Inflated: Money, Debt, and the American Dream”.
Do końca 2025 r. mają zakończyć się unijno-indyjskie negocjacje umowy o wolnym handlu. Ma to być porozumienie przynoszące obu stronom nie tylko ekonomiczne korzyści.
Białoruski dyktator w ostatnich latach ostatecznie zdegenerował gospodarkę. – Pojawiają się szalone pomysły Łukaszenki o sprowadzeniu 150 tys. Pakistańczyków, co powoli jest wdrażane – stwierdził Kamil Kłysiński, ekspert w Zespole Ukrainy, Białorusi i Mołdawii w Ośrodku Studiów Wschodnich, w wywiadzie dla „Obserwatora Finansowego”.
Banki centralne należą do najważniejszych uczestników rynku. Mogą bowiem wpływać na krótkoterminowe i długoterminowe trendy. Ich polityka w zasadniczy sposób oddziałuje na rynki finansowe, w tym na stopy procentowe, rentowność obligacji czy notowania giełdowe.
Światowe bezpieczeństwo kosztuje coraz więcej, a kolejne państwa przeznaczają rekordowe kwoty na wojsko i modernizację armii. To zjawisko, które nie omija również Polski, a jego konsekwencje gospodarcze, polityczne i społeczne są ogromne. Najnowsze wydanie kwartalnika „Obserwator Finansowy” — od dziś dostępne w kioskach — rzuca światło na te tematy.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
