Dlaczego ryzyko kryzysu zadłużenia jest wyższe niż na ogół się uważa? Odpowiada IMF. A ponadto dziś warto przeczytać m.in. o opłacalności inwestycji w studia wyższe, neorublu i specjalnej strefie ekonomicznej w centrum Wrocławia.
Ciekawe rozważania IMF na temat ryzyka zaburzeń w finansach publicznych. W latach 2007 – 2010 relacja długu do PKB wzrosła średnio o 26 punktów w 10 krajach, gdzie ten wzrost był najwyższy (Francja, Niemcy, Islandia, Wielka Brytania, USA Portugalia, Hiszpania, Irlandia, Włochy i Holandia). Okazuje się, że przyczyny są bardzo różne, ale chodzą stadami. Od m.in. ukrycia (fałszowania) danych dotyczących długu publicznego, przez szoki makroekonomiczne i niewłaściwą politykę rządów tych państw, na zobowiązaniach wobec sektora finansowego i firm państwowych kończąc. W każdym kraju było kilka przyczyn, czyli ryzyka są powiązane ze sobą, a nie jak to się często zakłada – odseparowane od siebie.
Po drugie, nie są symetryczne. Fałszywe bowiem jest założenie, że sytuacja może się z równym prawdopodobieństwem poprawić jak i pogorszyć. Otóż jeśli porównać prognozy dotyczące relacji długu do PKB z faktycznym poziomem tych relacji, to stwierdzimy, że w państwach Unii Europejskiej występuje systematyczne zaniżanie prognoz o ponad 5 punktów procentowych w latach 2001-2013. W jednej jedynej Bułgarii prognozy były gorsze od faktycznego stanu finansów. W pozostałych skrzywienie optymistyczne (niedoszacowanie prognoz długu) wynosiło średnio 1-3 proc. rocznie (najmniej w Czechach, Estonii, Szwecji, Słowacji, Belgii, Luksemburgu Finlandii) do ponad 10 proc. (Węgry, Portugalia, Irlandia, Cypr i Grecja). Polska w pobliżu średniej.
Prezes Europejskiego Bank Centralnego „Mario Draghi zaprzeczył jakoby dusił Grecję” i jej finanse. Taki podtytuł nosi relacja Telegraph z poniedziałkowych wydarzeń na linii Berlin-Frankfurt-Ateny, którą można streścić: po rozmowach Tsipras-Merkel i oświadczeniu Draghiego napięcie pozostaje bez zmian, choć przywódcy starali się je osłabić, przynajmniej werbalnie. Według FAZ 8 kwietnia Grecji zabraknie gotówki. Grecja ma w najbliższy poniedziałek przedstawić planowane reformy.
Ceny studiów wyższych rosną w Ameryce szybciej niż inflacja. Jednak praca ekonomistów z uniwersytetów Michigan i Illinois oraz London Business School udowadnia, że college to nadal opłacalna inwestycja i korzyść z niej można oszacować na 200 do 600 tysięcy dolarów w ciągu życia, zależnie od podejścia danej osoby do ryzyka (mniejsza korzyść jest dla osób z większą awersją do ryzyka). Edukacja wyższa wprowadza bowiem poważny element niepewności, jeśli chodzi o drogę kariery i przyszłe zarobki, choć zmniejsza prawdopodobieństwo bezrobocia.
Tymczasem Robert Reich, były sekretarz pracy w administracji Billa Clintona, pisze, że to co się dzieje przy aplikacjach do najlepszych szkól wyższych, to szaleństwo. Z jednej strony wariują z emocji rodzice i młodzi ludzie, którzy widzą, że college stał się jedyną drogą do klasy średniej i zamożności, z drugiej dziekani starają się za wszelką cenę osiągnąć wysoki stosunek aplikacji do przyjętych. Tymczasem część z tych studentów nie kończy studiów, bardzo wielu finiszuje z koszmarnymi długami, a w końcu 46 proc. absolwentów pracuje tam, gdzie nie jest wymagane wykształcenie wyższe. Reich nawołuje do stworzenia alternatywnego systemu nauki zawodów technicznych (rok-dwa lata nauki) po szkole średniej. Przykładowo, gospodarka będzie potrzebowała tysięcy techników potrafiących uruchamiać, obsługiwać i naprawiać wysublimowane urządzenia high-tech instalowane w szpitalach, biurach i fabrykach.
Francja pod pretekstem walki z terroryzmem ogranicza użycie gotówki i prawa obywatelskie. Jak piszeJoseph Salerno z Mises Institute od września m.in. zakazane dla Francuzów będą transakcje gotówkowe powyżej 1 tysiąca euro. Francuz będzie też mógł wymienić tylko 1 tysiąc euro na inne waluty bez pokazywania dowodu osobistego. O fakcie wycofania lub wpłacenia gotówki w wysokości 10 tys. euro (w sumie w ciągu miesiąca) automatycznie będą informowane organy władzy zwalczające pranie pieniędzy i oszustwa.
Michael Snyder na blogu Economic Collapse cytuje najnowsze badania Nielsena. Przeciętny Amerykanin spędza 10 godzin dziennie w Matriksie. 4,5 godziny ogląda TV (plus 0,5 godziny programy nagrane wcześniej), 2,5 godziny słucha radia, godzinę surfuje po internecie, 1,5 godziny podłączony jest do smartfona.
Prezydent Putin zaproponował członkom Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej (Rosja, Kazachstan, Białoruś, Armenia, Kirgistan za kilka miesięcy) unię monetarną. Ed Dolan przypomina teorie optymalnego obszaru walutowego Roberta Mundella i ocenia propozycję Putina jako nie mającą szans realizacji z ekonomicznego punktu widzenia. Państwa EUG są zróżnicowane strukturalnie, a jeśli chodzi o elastyczność rynkową ich sytuacja jest dramatyczna (w rankingu Doing Business Armenia jest na 45 miejscu, Białoruś na 57, Rosja na 62, Kazachstan na 77), jeszcze gorsza niż w Eurostrefie. Nie mają też wspólnego systemu podatkowego i reżimu fiskalnego. Prezydenci Kazachstanu i Białorusi byli dość sceptyczni wobec tej propozycji. Przyszłość pokaże, czy potrafią się sprzeciwić Putinowi – konkluduje autor.
Bloger Krzysztof Grzelczyk pisze o decyzji władz Wrocławia rozszerzającej Legnicką Specjalną Strefę Ekonomiczną o grunty w centrum Wrocławia. Fragment wpisu: „Na czym polega problem? Wnioskodawca tej uchwały w ogóle nie mówi o kosztach tej operacji. Taka zgoda oznacza uszczuplenie finansów publicznych w postaci mniejszych wpływów z CIT i PIT oraz mniejszych wpływów dla budżetu miasta z tytułu podatku od nieruchomości. Nigdzie nie spotkałem się z wyliczeniem konkretnej kwoty wynikającej z tych ulg. A są to koszty ponoszone przez polskiego podatnika. A kto na tym zyska? Przedsiębiorca uruchamiający masową produkcję wysoko przetworzonych produktów, a może sprowadzający do nas unikatową najnowocześniejszą technologię? Nie, to wszystko robimy dla banku, dla bogatego szwajcarskiego banku UBS, który w centrum Wrocławia zamierza uruchomić swoje centrum usług”.
Lobby aptekarskie w ataku. Wojewódzkie inspektoraty farmaceutyczne zaczynają się dopytywać o liczbę aptek w sieciach. Konfederacja Lewiatan interpretuje to na niekorzyść właścicieli aptek: prawdopodobnie przygotowywana jest zmiana interpretacji przepisu tak, że w danym województwie jedna sieć nie może mieć więcej niż 1 proc. aptek (dotychczas interpretacja dotyczyła tylko nowych aptek, teraz sankcje mają obejmować także przekroczenie wskaźnika 1 proc. w wyniku konsolidacji). Kluczem ma być zamiana wykładni językowej przepisu na celowościową, a po prostu chodzi o drastyczne ograniczenie wolności gospodarczej.
Wartość relacji długu publicznego do PKB we Włoszech nie zawsze była tak wysoka jak obecnie. Dług zjednoczonego państwa włoskiego w 1861 r. stanowił mniej niż 40 proc. jego PKB, zaś jeszcze w latach 60. XX w. zaledwie 25 proc. PKB. W historii tego kraju zdarzały się także okresy, w których relacja długu publicznego do PKB była jeszcze wyższa niż obecnie i sięgała 160 proc. PKB, by następnie spaść. Skąd zatem wziął się dług publiczny Włoch, notujący dziś jedne z wyższych poziomów w ponad stusześćdziesięcioletniej historii tego państwa?
Współistnienie dostępnej dla ogółu społeczeństwa fizycznej i cyfrowej formy pieniądza banku centralnego mogłoby w przyszłości wzmacniać stabilność i odporność operacyjną systemu płatniczego, a także zwiększać swobodę wyboru instrumentu płatniczego w transakcjach detalicznych.
Współczesne banki centralne są instytucjami o istotnym znaczeniu w systemie monetarnym. Tradycyjnie wśród zadań im przypisanych pozostaje prawo do emisji waluty narodowej, zapewnienie bezpieczeństwa gotówki w obiegu, zaopatrywanie uczestników rynku w gotówkę, zapewnienie autentyczności znaków pieniężnych będących w obrocie, a także wycofywanie z rynku zużytych banknotów nienadających się do obiegu. Narodowa Strategia Bezpieczeństwa Obrotu Gotówkowego stworzyła nową perspektywę współpracy banku centralnego z uczestnikami rynku obrotu gotówkowego.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Głównym tematem tegorocznego sympozjum w Jackson Hole, organizowanego przez Bank Rezerwy Federalnej w Kansas City, była sytuacja i aktualne trendy na rynku pracy. Nie zabrakło tam również innych tematów, w tym prezentacji dotyczącej reguły Taylora, z której można się było dowiedzieć, dlaczego trudno jest opisywać i intepretować politykę pieniężną za pomocą prostych matematycznych formuł.
Rezerwa Federalna Stanów Zjednoczonych (Fed) dokonała w ostatnim czasie kolejnego przeglądu swojej strategii polityki pieniężnej. W nowym dokumencie strategicznym potwierdzono główne założenia dotychczasowego podejścia Fed do prowadzenia polityki pieniężnej.
Autonomiczna sztuczna inteligencja w ciągu kilku lat zrewolucjonizuje wiele biznesów i branż, zmieni łańcuchy wartości firm i strukturę zatrudnienia. Nie powinna jednak być pozostawiona bez nadzoru.
Pomimo wyzwań gospodarczych i społecznych, coraz dłuższe życie otwiera również nowe możliwości ekonomiczne, które mogą przekształcić starzenie się społeczeństw z obciążenia w źródło wzrostu i rozwoju.
Kraj byłego bloku wschodniego, który – podobnie jak my – zaczął dynamicznie się rozwijać po upadku komunizmu to Rumunia. Dziś ma apetyt na znacznie więcej, ale czy wystarczy jej sił i ambicji, by sięgnąć po więcej?
Podczas pandemii inflacja CPI w ujęciu rocznym w Stanach Zjednoczonych gwałtownie wzrosła, osiągając w czerwcu 2022 r. maksimum na poziomie 9 proc. W artykule przekonujemy, że ten wzrost inflacji można wyjaśnić w ramach metodologicznych, w których inflacja zależy od trzech czynników: długoterminowych oczekiwań, stopnia zacieśnienia rynku pracy mierzonego stosunkiem wakatów do bezrobocia oraz dużych zmian cen względnych w poszczególnych branżach, np. sektorze energetycznym i motoryzacyjnym.
Im dłużej europejskie rządy będą inwestowały w obronność, tym większe są szanse na znaczny wzrost innowacyjności i w długim horyzoncie czasowym na Starym Kontynencie zobaczymy efekt spin-off, czyli transferu technologii z sektora defence do sektorów cywilnych – uważa prof. Hubertus Bardt, dyrektor zarządzający IW Köln.
Swobodny dostęp do zdrowej i relatywnie taniej żywności wciąż nie jest czymś powszechnym w skali globu, i wymaga interdyscyplinarnego podejścia, współpracy państw i firm z organizacjami międzynarodowymi, a także zapewnienia odpowiedniego finansowania przedsiębiorstwom z branży rolnej – przekonują autorzy monografii „Współczesne wyzwania bezpieczeństwa żywnościowego”.
Pracownicy tracą pracę bezpowrotnie. Klienci zostają bez usług, na których polegali przez lata. Drużyny sportowe tracą sponsorów, a społeczności swoje instytucje, które były ich opoką. Wygrywa tylko private equity. Taki krajobraz USA maluje Megan Greenwell w książce „Bad Company”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
