Wszystko zaczyna się od cen uprawnień EU ETS, czyli instrumentu, który ma pchać energetykę w Unii na tory inwestycji niskoemisyjnych. Dziś to około 16 euro za tonę emisji dwutlenku węgla, ale w niedalekiej przyszłości może być wyraźnie więcej.
„Wzrost cen uprawnień EU ETS nawet do poziomu 30-40 euro/t znacząco wpłynie na koszty produkcji energii elektrycznej w elektrowniach węglowych. Skupiając się jedynie na perspektywie krótkoterminowej, już przy cenie uprawnień nieprzekraczającej 20 euro/t, nie sposób nie dostrzec konkurencyjnej przewagi alternatywnych technologii produkcji energii” – przewidują eksperci WiseEuropa w raporcie „Klimatyczny efekt domina. Ryzyka transformacyjne dla polskiego sektora finansowego”.
„Analiza długoterminowa pokazuje, że nawet ograniczony wzrost cen uprawnień w połączeniu ze spadającymi kosztami odnawialnych źródeł energii spowoduje, że nowe projekty zeroemisyjne będą zdecydowanie bardziej konkurencyjne od elektrowni węglowych. Taki sam wniosek można wyciągnąć w przypadku podszczytowych elektrowni gazowych (tzw. mid-merit), które już w połowie lat 20. mogą być tak samo atrakcyjne kosztowo jak nowe projekty węglowe” – dodają.
Z tych wyliczeń zdają sobie sprawę międzynarodowe grupy bankowe, które coraz częściej zakazują polskim oddziałom udzielania kredytów na modernizację infrastruktury węglowej. Chodzi o spodziewane wysokie koszty w przyszłości po zaakceptowaniu nowej polityki klimatycznej UE i wzroście cen uprawnień do emisji. W raporcie pada nawet kwota 100 euro za tonę jeszcze przed 2050 rokiem. To jednak kwota szacunkowa, bo ryzyko regulacyjne jest w tym sektorze ogromne.
„W przypadku urzeczywistnienia się zagrożeń klimatycznych (wysokich cen dwutlenku węgla, restrykcyjnej polityki klimatycznej UE, wiążących umów międzynarodowych następujących po porozumieniu paryskim itp.) wynikające z tego straty będą musiały zostać pokryte przez kapitał własny banków i w konsekwencji, poprzez szybkie zmniejszenie akcji kredytowej i utratę zaufania w całym sektorze bankowym, negatywnie wpłyną na gospodarkę” – czytamy w raporcie.
Oczywiście chodzi tu o polskie banki i jest to tylko punkt końcowy hipotetycznego scenariusza. Na jego początku jest wycofanie banków zagranicznych z finansowania aktywów wysokoemisyjnych, potem wypełnienie tej luki przez banki krajowe (same bilanse firm energetycznych bowiem nie wystarczą), następnie wzrost ceny emisji dwutlenku węgla i zaostrzenie europejskich lub światowych polityk klimatycznych. Dopiero przy takiej sekwencji wydarzeń zagrożone kredyty dla energetyki wysokoemisyjnej stanowić będą coraz większą część portfela w stosunkowo niewielkiej liczbie banków kontrolowanych przez państwo.
Ponieważ wiele jest warunków do zaistnienia tego potencjalnego kryzysu, to wiele także możliwości jego uniknięcia. Autorzy raportu radzą decydentom uwzględnić wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w miksie energetycznym i nakreślić długoterminową strategię, która przez zdjęcie niepewności regulacyjnej zmniejszy koszty finansowania nowych inwestycji. Z perspektywy krajowego sektora finansowego pożądana jest dywersyfikacja zaangażowania w energetykę oraz ograniczenie ekspozycji na aktywa węglowe. Same firmy energetyczne powinny przyjąć podobny kierunek, a najpierw przeprowadzić tzw. carbon stress testy uwzględniające nie tylko zmiany cen uprawnień do emisji, ale też konieczność osiągnięcia absolutnych celów redukcyjnych.
Transformacja energetyczna jest najkosztowniejszym programem gospodarczym w nowożytnym świecie. Planem, na który się de facto zdecydowała tylko Europa, wprowadzając i zezwalając na rynkowy obrót uprawnieniami do emisji CO2. Autorzy badań nad podatkami węglowymi i zielonymi certyfikatami, opublikowanymi na stronach EBC i MFW, twierdzą, że wpływ na inflację w strefie euro będzie prawie zerowy, podobnie jak na wzrost bezrobocia. Czy faktycznie tak jest?
Zielona transformacja w UE generuje wysokie koszty energochłonnych branż. To może prowadzić do utraty przez nie konkurencyjności i przyśpieszenia procesów deindustrializacji. Na razie nie widać jednoznacznego wyjścia z tej sytuacji.
Coraz więcej państw wspiera zieloną transformację, jednak to legislacja amerykańska stała się w tym zakresie przełomem. Mimo to wartość wsparcia na świecie dla ekologicznych technologii jest ciągle znacznie niższa niż kwoty przeznaczane na subsydiowanie paliw kopalnych.
Bankowość przez dekady przyzwyczaiła nas do zawiłych sformułowań, zdań wielokrotnie złożonych i paragrafów pisanych drobnym druczkiem. To wszystko budowało dystans, powodowało frustrację, a niejednokrotnie prowadziło do finansowych tarapatów. Jak choćby w przypadku kredytów frankowych.
Inkluzywny rozwój i uspołecznienie własności na poziomie wspólnot lokalnych mogą być odpowiedzią na rażące niesprawiedliwości oraz globalne wyzwania, takie jak wykluczenie ekonomiczne, zmiany klimatyczne i populizm – przekonują autorzy książki „Dobrobyt społeczności”.
Rośnie PKB, spada inflacja – listopadowa projekcja Departamentu Analiz i Badań Ekonomicznych NBP przynosi dobre wiadomości. Za tempo wzrostu gospodarczego mają odpowiadać głównie środki z KPO, a inflację w ryzach utrzymywać towary z Chin.
Niegdyś odległa perspektywa Dnia Kwantowego (Q-Day) – momentu, w którym komputery kwantowe złamią globalne szyfry – stała się horyzontem bieżącej dekady, przesuwając ryzyko technologiczne na czoło strategicznych zagrożeń dla stabilności makroekonomicznej.
Objęcie urzędu premiera przez pierwszą kobietę w Japonii, spadkobierczynię powszechnie szanowanego Shinzō Abe, pobudza nadzieje na przełamanie długoletnich negatywnych trendów w gospodarce tego kraju. Nie będzie to łatwe, zważywszy na starzejącą się szybko populację, ogromny dług, duże uzależnienie od paliw kopalnych i mało stabilne globalne otoczenie.
Dla Duńczyków to jest szok, że rząd nagle im mówi, że powinni mieć w domu i gotówkę, i radio na baterie, i dodatkową żywność w puszkach. Świadomość niepewnej sytuacji geopolitycznej rośnie i będzie wpływała na naszą gospodarkę – stwierdził w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym” Jan Størup Nielsen, dyrektor Nordea Markets.
Rosja od lat starannie przygotowywała swoją gospodarkę na czas konfrontacji z Zachodem. Sankcje, które zostały nałożone na nią po inwazji na Ukrainę, nie przyniosły spodziewanego rezultatu. Czy „forteca Rosja” jest odporna na presję i czy jest bliska samowystarczalności, jak chciałby tego Putin, czy może znajduje się już na krawędzi załamania?
Wodór to paliwo przyszłości, ale jego przechowywanie i transport to ogromne wyzwania. O bezpieczeństwie, nowoczesnych materiałach i szansach Polski na rozwój technologii wodorowych mówi prof. Mariusz Krawiec, kierownik Katedry Fizyki Powierzchni i Nanostruktur w Instytucie Fizyki na Wydziale Matematyki, Fizyki i Informatyki UMCS w Lublinie.
Gotówka to wolność? A może zbędny, trącący myszką, relikt? Jak przekonuje Brett Scott w książce „Cloudmoney”, to jeden z niezbędnych aspektów niezależności w wymiarze społecznym i indywidualnym.
W przełomowym ruchu członkowie NATO poparli nowy narodowy wskaźnik wydatków: 5 proc. PKB na wojsko. W przeszłości do takiego zobowiązania nawoływał m.in. prezydent RP Andrzej Duda, ale decydujący był sygnał nadany przez prezydenta USA Donalda Trumpa.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
