Niepewność związana z brexitem zmniejszyła inwestycje i zatrudnienie
Większość brytyjskich firm donosi, że brexit jest źródłem niepewności. W badaniu ustalono, że niepewność ta zmniejszyła już poziom inwestycji o 6 punktów procentowych oraz zatrudnienia o 1,5 punktu procentowego i prawdopodobnie obniży też przyszłą produktywność w Wielkiej Brytanii.
Odpowiedzi z ostatniego badania około 3000 przedsiębiorstw działających w Wielkiej Brytanii, z wykorzystaniem specjalnego Panelu Podejmowania Decyzji Banku Anglii (Bank Anglii 2018) pozwalają na sformułowanie czterech kluczowych wniosków dotyczących poziomu i stopnia oddziaływania niepewności związanej z brexitem.
Brexit jest głównym i rosnącym źródłem niepewności dla firm
W odpowiedzi na pytanie „Na ile wynik referendum unijnego miał wpływ na Państwa firmę?”, ponad jedna trzecia CEO (Dyrektorów Wykonawczych) i CFO (Dyrektorów Finansowych) wymieniła brexit jako jedno z trzech głównych aktualnych źródeł niepewności. Ponad 10 proc. ankietowanych stwierdziło, że brexit jest najważniejszym czynnikiem niepewności.
W okresie od 2016 do 2018 r. udział firm odpowiadających, że brexit jest jednym z głównych czynników stymulujących niepewność wzrósł, natomiast jest wyraźnie mniej przedsiębiorstw traktujących brexit jako nieistotny czynnik.
Przedsiębiorstwa oczekują niższej sprzedaży i eksportu oraz wyższych kosztów
Firmy przykładają większą wagę do zmniejszenia sprzedaży przez brexit niż do jej zwiększenia. Badanie pokazało, że średnio oczekiwały, że brexit ostatecznie zmniejszy ich sprzedaż o około 2,5 proc. Odnotowano również ujemny oczekiwany wpływ na eksport. Przedsiębiorstwa spodziewają się natomiast zwiększenia kosztów jednostkowych, kosztów pracy i kosztów finansowania.
Brexit zmniejszył wzrost inwestycji i zatrudnienia
W celu oszacowania oddziaływania brexitu przeanalizowano zmianę poziomu inwestycji i zatrudnienia dla firm narażonych na niższe i wyższe poziomy niepewności. Wynik badania pokazuje, że niepewność obniżyła poziom inwestycji firm o około 6 punktów procentowych w pierwszym roku po referendum, pomiędzy lipcem 2016 r. i czerwcem 2017 r. Skutkiem tego był także spadek zatrudnienia o około 1,5 punktu procentowego, przy czym skoncentrował się on w drugim roku po brexicie (lipiec 2017 r.- czerwiec 2018 r.).
Brexit obniżył wzrost produktywności w Wielkiej Brytanii
Największą niepewność wykazywały firmy, zaangażowane w handel z UE i zatrudniające więcej siły roboczej z UE. Są to również firmy, które mają najwyższe poziomy produktywności.
Analizy wykazują, że jeśli brexit obniża sprzedaż firm o wysokiej produktywności bardziej niż w przypadku firm o niskiej produktywności, istnieje prawdopodobieństwo, że obniży on średnią produktywność w gospodarce brytyjskiej. Nasze szacunki sugerują, że brexit może zredukować przyszłą produktywność o około 0,5 punktu procentowego. Jest to niepokojące, gdy uwzględni się fakt, że gospodarka Zjednoczonego Królestwa odnotowała bardzo niski wzrost produktywności w ostatniej dekadzie (około 1 proc. w ciągu ostatnich kilku lat).
W marcu może pojawić się dalsza niepewność związana z rozwiązaniami przejściowymi oraz rozwiązaniami, które zastąpią wynegocjowane ustalenia. Może to doprowadzić do dalszych strat zatrudnienia, inwestycji i produktywności w Zjednoczonym Królestwie.
Równie dobrze może wystąpić dywidenda z brexitu (czynnik ulgi związanej z tym, że warunki nie są tak złe, jak się obawiano) i niektóre odłożone w czasie inwestycje będą mogły być zrealizowane, jeśli zagwarantują to warunki handlu pomiędzy Zjednoczonym Królestwem i EU. Z tego powodu kwestią zasadniczą jest dalsze monitorowanie skutków niepewności związanej z brexitem dla działalności gospodarczej.
Nicholas Bloom – profesor ekonomii na Uniwersytecie Stanforda
Scarlet Chen – doktorantka na Uniwersytecie Stanforda
Paul Mizen – profesor polityki pieniężnej na Uniwersytecie w Nottingham, dyrektor Centre for Finance and Credit Markets
Artykuł po raz pierwszy ukazał się w VoxEU.org (tam dostępna jest pełna bibliografia). Tłumaczenie i publikacja za zgodą wydawcy.
Ustalanie cen zyskało na elastyczności po serii poważnych negatywnych szoków. W niniejszym artykule dowodzimy, że przejście do warunków wysokiej niepewności zachęca przedsiębiorstwa do inwestowania w możliwość dostosowywania cen. W obliczu wyższej niepewności związanej z produktywnością, przedsiębiorstwa stosują bardziej elastyczne podejście do ustalania cen, co skutkuje stosunkowo dużymi wzrostami ich poziomu w przypadku wystąpienia negatywnych szoków podażowych. Tak więc skok inflacji nie jest jedynie wynikiem poważnych szoków, ale także efektem ubocznym większej niepewności. Jednocześnie większa zdolność przedsiębiorstw do podnoszenia cen w odpowiedzi na negatywne szoki produktywności podnosi ich odporność, ograniczając straty związane z produkcją i wyjściem z rynku, gdy niepewność jest wysoka.
W „postępowej” prasie europejskiej, w tym angielskiej, brexit ma zdecydowanie złą opinię. Wszystkie potknięcia i ułomności brytyjskiej gospodarki z radością są przypisywane niewdzięcznemu opuszczeniu UE.
Banki centralne przechodziły i przechodzą ewolucję. Jej przebieg można oceniać też przez pryzmat ich relacji z rządem. Wbrew pozorom nie jest to łatwe przedsięwzięcie. Rzecz w tym, że relacja ta powinna być oparta na dialogu i współpracy, ale i z poszanowaniem niezależności banku centralnego.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Czy realizacja amerykańskiego snu na kredyt zakończy się koszmarem? Na to pytanie próbuje odpowiedzieć R. Christopher Whalen w książce „Inflated: Money, Debt, and the American Dream”.
Do końca 2025 r. mają zakończyć się unijno-indyjskie negocjacje umowy o wolnym handlu. Ma to być porozumienie przynoszące obu stronom nie tylko ekonomiczne korzyści.
Niepewność wokół handlu między UE a Stanami Zjednoczonymi – wywołana ogłoszeniem nowych ceł i niestabilnością globalnej sytuacji gospodarczej – budzi niepokój przedsiębiorstw, pracowników i polityków Wspólnoty. W artykule przedstawiamy dane dotyczące wrażliwości sektorowej i regionalnej rynków pracy UE na eksport do Stanów Zjednoczonych.
Białoruski dyktator w ostatnich latach ostatecznie zdegenerował gospodarkę. – Pojawiają się szalone pomysły Łukaszenki o sprowadzeniu 150 tys. Pakistańczyków, co powoli jest wdrażane – stwierdził Kamil Kłysiński, ekspert w Zespole Ukrainy, Białorusi i Mołdawii w Ośrodku Studiów Wschodnich, w wywiadzie dla „Obserwatora Finansowego”.
Światowe bezpieczeństwo kosztuje coraz więcej, a kolejne państwa przeznaczają rekordowe kwoty na wojsko i modernizację armii. To zjawisko, które nie omija również Polski, a jego konsekwencje gospodarcze, polityczne i społeczne są ogromne. Najnowsze wydanie kwartalnika „Obserwator Finansowy” — od dziś dostępne w kioskach — rzuca światło na te tematy.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
