Praca z domu – rozwiązanie awaryjne czy nowy standard?
Praca zdalna była znakiem epoki powszechnego internetu i mediów społecznościowych. W USA liczba osób pracujących zdalnie w ostatnich 15 latach wzrosła o 159 proc. Ale nikt nie przewidywał, że z dnia na dzień praca zdalna stanie się codziennością tak wielu z nas.
Rosnąca popularność pracy zdalnej była w minionych latach jednym z kilku najbardziej charakterystycznych symptomów zmian w branży HR.
Sprzyjał temu rozwój nowych technologii – według badań przeprowadzonych przez portal FlexJobs we współpracy z Global Workplace Analytics, od 2005 do 2017 roku liczba osób pracujących zdalnie w USA wzrosła o 159 proc.
Jednak wymuszone epidemią koronawirusa przenosiny z pracą do domu zaskoczyły większość z nas. Sprawiły też, że całkiem szybko zatęskniliśmy za powrotem do biura.
Przedsiębiorcy po egzaminie
Obecna sytuacja postawiła przed instytucjami i firmami nieznane wcześniej wyzwania. Niektórym branżom udało się zareagować płynnie – część przedsiębiorstw praktycznie z dnia na dzień zmieniła system pracy na zdalny.
To organizacje, które w podobnym systemie były w stanie działać już wcześniej, a ich praca w dużej mierze skupia się na wytwarzaniu produktów wirtualnych – czyli przede wszystkim branża IT i nowych technologii. Jednak także osoby pracujące w innych dziedzinach, ale których głównym narzędziem pracy jest komputer z dostępem do internetu, były w stanie szybko zmienić miejsce pracy z biura na własne mieszkanie.
Wprowadzanie do kultury organizacyjnej nowoczesnych narzędzi współpracy zdalnej umożliwiło łatwe zastosowanie trybu awaryjnego.
– Gdyby dzisiejsza sytuacja zdarzyła się nam choćby kilka lat temu, mielibyśmy znacznie większe trudności w szybkim dostosowaniu się do nowych warunków – mówi Lucyna Pleśniar, prezes zarządu firmy doradztwa personalnego People. – Systematyczne wdrażanie rozwiązań takich jak przechowywanie dokumentów w chmurze czy zdalny dostęp do dysków sieciowych oraz wprowadzanie do kultury organizacyjnej nowoczesnych narzędzi współpracy zdalnej, umożliwiło stosunkowo łatwe zastosowanie trybu awaryjnego. I chociaż wcześniej nie mieliśmy okazji zrobić próby generalnej i przetestować nowych rozwiązań na tak dużą skalę, myślę, że pod względem technicznym jako przedsiębiorcy całkiem nieźle zdaliśmy egzamin – dodaje.
Zmiany wymuszą zmiany
Nie zapominajmy, że aktualna sytuacja, gdy tysiące osób pracują w domu, została spowodowana czynnikami zewnętrznymi. Jeszcze kilka tygodni temu praca zdalna w Polsce należała do rzadkości. Umożliwiała ją średnio co trzecia firma Byli to głównie marketingowcy, HR-owcy, programiści.
Jak wynika z danych Hays Poland z 2018 roku, prawie 3/4 badanych, gdyby tylko miało taką możliwość, chętnie pracowałoby zdalnie.
Przy czym jedynie 14 procent firm z tego badania aktywnie zachęcało pracowników do przejścia na taki model pracy.
Oprócz globalnego kryzysu gospodarczego, jaki wywoła rozprzestrzenianie się koronawirusa na świecie, również zmiana systemu pracy odciśnie swoje piętno na wielu sektorach.
Obecna sytuacja może w pewnym stopniu zrewolucjonizować np. rynek nieruchomości biurowych. Niektóre firmy, szukając oszczędności w budżecie, zdecydują się na wprowadzenie systemu tzw. gorących biurek, gdzie żaden z pracowników nie ma przypisanego swojego miejsca pracy i korzysta ze stanowiska, które aktualnie jest wolne.
Pozwoli to znacznie zmniejszyć zapotrzebowanie na przestrzeń biurową np. w działach sprzedaży, których pracownicy większość czasu dotychczas i tak spędzali na spotkaniach z klientami. Pracodawcy mogą też podjąć decyzję o wdrożeniu systemu zmianowego, w którym każdy z pracowników przez wybrane dni w tygodniu pracowałby z domu.
Nie możemy zapominać jednak, że człowiek jest zwierzęciem stadnym i na dłuższą metę bardzo ciężko byłoby nam funkcjonować w pojedynkę. Otoczenie i towarzystwo współpracowników to ważny czynnik oddziaływujący na jakość pracy i życia w ogóle.
Brak kontaktów społecznych na dłuższą metę może być demotywujący i wpływać na spadek nastroju.
Nasze mózgi ukształtowały się tak, by nawiązywać kontakty społeczne, tworzyć więzi, budować relacje. Z punktu widzenia pracowników brak kontaktów społecznych na dłuższą metę może być bardzo demotywujący i wpływać na spadek nastroju.
Bezpośrednim efektem obecnej sytuacji będzie pewna zmiana, jaka nastąpi w obszarze systemu pracy: znaczna część codziennych obowiązków na stałe przeniesiona zostanie do przestrzeni wirtualnej. Mogą pojawić się nowe standardy, a część powstałych teraz naprędce procesów zostanie z nami na dłużej. Natomiast nie ma wątpliwości, że wielu z chęcią powróci do biur.
– System pracy zdalnej może dobrze sprawdził się jako rozwiązanie awaryjne, ale w dłuższej perspektywie odbiera nam to, do czego jesteśmy stworzeni. Już po zaledwie dwóch tygodniach od wprowadzenia ograniczeń zaczyna brakować nam kontaktów międzyludzkich, przebywania w towarzystwie współpracowników, energii płynącej od innych, uczenia się czy wzajemnego motywowania – podsumowuje Lucyna Pleśniar. – Wszystko wskazuje więc na to, że gdy sytuacja wróci do tzw. „nowej normalności”, mocniej docenimy to, jak wiele daje nam przebywanie wśród innych i budowanie wzajemnych relacji, także podczas pracy.
Każdego ranka, gdy smartfon budzi nas i dostarcza spersonalizowane wiadomości oraz prognozę pogody na podstawie naszej lokalizacji, wchodzimy w interakcję z AI. Zadajemy pytania Siri lub Alexii, które stały się codziennymi kompankami, jednocześnie ufając, że Google Maps zrobi dla nas analizę ruchu ulicznego w czasie rzeczywistym, aby zaplanować jak najszybszą trasę do pracy. Spotify dobiera muzykę zgodnie z naszymi wcześniejszymi preferencjami, a Chat GPT, na naszą prośbę redaguje tekst wiadomości, którą mamy zamiar wysłać e-mailem. W końcu sprawdzamy konto bankowe i nawet nie zastanawiamy się, jak działają aplikacje chroniące nas przed oszustwami i oferujące spersonalizowane porady finansowe.
Robotyzacja rynku pracy wydaje się nieuchronna. Międzynarodowa Federacja Robotyki w opublikowanych pierwszych podsumowaniach 2023 r. pokazuje, że liczba działających robotów na całym świecie osiągnęła nowy rekord: 3,9 mln sztuk. Tak wiele uruchomionych aplikacji robotycznych nie pozostanie bez wpływu na rynek zatrudnienia w różnych sektorach gospodarki. Pytanie, czy roboty zabiorą nam pracę, jest aktualne jak nigdy i budzi liczne dyskusje oraz analizy ekspertów.
Wiele analiz wskazuje na to, że potencjał technologiczny polskiej gospodarki w 2024 r. charakteryzuje się znacznym wzrostem oraz inwestycjami w infrastrukturę cyfrową. W tym zakresie nasz kraj stanowi czołowy ośrodek w Europie Środkowo-Wschodniej. W ostatnich latach polski sektor IT odnotował znaczną ekspansję, przyczyniając się wydatnie do krajowego PKB. Stało się tak między innymi w wyniku działania ponad 60 tys. firm technologicznych oraz obecności dużych międzynarodowych korporacji, takich jak Google i Amazon.
Amerykańska nadkonsumpcja rozumiana jako życie ponad stan wyznaczany przez produktywność własnej gospodarki, jest narzędziem, za pomocą którego Chiny dokonują dezindustrializacji Stanów Zjednoczonych.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Waluty cyfrowe powiązane z pieniądzem fiducjarnym, czyli stablecoins, mierzą się z nieuniknionym w ich sytuacji napięciem pomiędzy wiarygodnością a konkurencyjnością – czyli „paradoksem stablecoina". By go lepiej zrozumieć, w artykule analizujemy konkurencyjne strategie USA i Chin.
Regulacje tworzone w dobrej wierze czasem stają się jednak dla firm biurokratycznym ciężarem. Unijna dyrektywa CSRD jest tego przykładem – zmusza duże przedsiębiorstwa do raportowania danych ESG, czyli informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Ratunkiem dla spółek coraz częściej okazuje się sztuczna inteligencja.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
