Zagadki wzrostu gospodarczego : siły napędowe i kryzysy - analiza porównawcza/ red. nauk. Leszek Balcerowicz, Andrzej Rzońca.
Wśród kluczowych kwestii, na które ekonomia próbuje odpowiedzieć jest pytanie o źródła i mechanizmy długookresowego wzrostu gospodarczego. Problematykę wzrostu gospodarczego podejmują autorzy* książki „Zagadki wzrostu gospodarczego. Siły napędowe i kryzysy – analiza porównawcza”. Praca napisana pod redakcją naukową Leszka Balcerowicza i Andrzeja Rzońca analizuje przyczyny różnic we wzroście gospodarczym dziewięciu par krajów. Jak czytamy we wstępie książki, badania wzrostu gospodarczego, na których oparta jest publikacja, mają trzy cechy, odróżniające je łącznie od większości empirycznych prac nad wzrostem gospodarczym.
Po pierwsze, badania uwzględniają wśród potencjalnych determinantów wzrostu zarówno systematyczne siły rozwoju (tzn. działające przez dłuższy lub przez cały czas), jak i skutki wstrząsów.
Po drugie, badania koncentrują się na głębokich przyczynach wzrostu, w tym na instytucjach. Rachunek wzrostu, umożliwiający identyfikację płytkich przyczyn wzrostu (takich jak nakłady pracy i kapitału oraz zmiany produktywności czynników wytwórczych) jest przeprowadzany w badaniach w sytuacji , gdy może być pomocny w poszukiwaniu instytucjonalnych uwarunkowań wzrostu.
Po trzecie, badaniom zostały poddane odpowiednio dobrane pary krajów, w których dochód na mieszkańca w jakimś momencie był taki sam albo bardzo zbliżony, a potem się wyraźnie różnicował. W analizie porównawczej uwzględniono okresy powstawania różnic w tempie wzrostu i w efekcie – w poziomie dochodu na mieszkańca dla: Australii i Nowej Zelandii, Austrii i Szwajcarii, Estonii i Słowenii, Meksyku i Hiszpanii, Wenezueli i Chile, Kostaryki i Portoryko, Haiti i Dominikany, Chin i Indii oraz Pakistanu i Indonezji.
Prezentowana praca składa się z dwunastu rozdziałów; ostatni zawiera wyniki studiów porównawczych i wnioski z badań.
———-
* Zespół autorski – Leszek Balcerowicz, Filip Berkowski, Paweł Cwalina, Kamil Czop, Marcin Hołda, Paweł Kozub, Anna Kurowska, Aleksander Łaszek, Agnieszka Łyniewska, Andrzej Rzońca, Jakub Szeliga
Zagadki wzrostu gospodarczego : siły napędowe i kryzysy - analiza porównawcza/ red. nauk. Leszek Balcerowicz, Andrzej Rzońca.
Gospodarcze konsekwencje starzenia się społeczeństw są przedmiotem coraz większej liczby badań. W niniejszym artykule dowodzimy, że konwencjonalna miara wieku produkcyjnego, która tak samo klasyfikuje starość dla każdego pokolenia, nie uwzględnia postępu w dziedzinie zdolności funkcjonalnej pod względem umieralności, niepełnosprawności, siły i funkcji poznawczych, wynikającego ze zdrowego starzenia się. Przyjęcie „prospektywnej” metody pomiaru struktury wiekowej społeczeństwa opartej na przewidywanej liczbie lat dalszego życia sugeruje, że ekonomiczne skutki starzenia się społeczeństw będą mniej dramatyczne, niż szacunki oparte na samej strukturze kohorty.
W tym roku ogłoszenie przyznania kolejnej, już 56., Nagrody pamięci Alfreda Nobla z nauk ekonomicznych (The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel), potocznie nazywanej Nagrodą Nobla z dziedziny ekonomii, miało miejsce 14 października 2024. Otrzymali ją (w podziale na trzy równe części): Daron Acemoglu (Massachusetts Institute of Technology), Simon Johnson (Massachusetts Institute of Technology), James A. Robinson (University of Chicago).
W ostatnich dekadach dążenie do wzrostu gospodarczego nabrało znaczenia jako narzędzie do rozwiązywania sporów politycznych. Wraz ze wzrostem pojawiają się jednak pewne problemy i dylematy. Jak je rozwiązać, jak sobie z nimi poradzić? Odpowiedzi znajdują się w książce „Growth: A Reckoning” dr Daniela Susskinda.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Rezerwa Federalna Stanów Zjednoczonych (Fed) dokonała w ostatnim czasie kolejnego przeglądu swojej strategii polityki pieniężnej. W nowym dokumencie strategicznym potwierdzono główne założenia dotychczasowego podejścia Fed do prowadzenia polityki pieniężnej.
Autonomiczna sztuczna inteligencja w ciągu kilku lat zrewolucjonizuje wiele biznesów i branż, zmieni łańcuchy wartości firm i strukturę zatrudnienia. Nie powinna jednak być pozostawiona bez nadzoru.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Kraj byłego bloku wschodniego, który – podobnie jak my – zaczął dynamicznie się rozwijać po upadku komunizmu to Rumunia. Dziś ma apetyt na znacznie więcej, ale czy wystarczy jej sił i ambicji, by sięgnąć po więcej?
Podczas pandemii inflacja CPI w ujęciu rocznym w Stanach Zjednoczonych gwałtownie wzrosła, osiągając w czerwcu 2022 r. maksimum na poziomie 9 proc. W artykule przekonujemy, że ten wzrost inflacji można wyjaśnić w ramach metodologicznych, w których inflacja zależy od trzech czynników: długoterminowych oczekiwań, stopnia zacieśnienia rynku pracy mierzonego stosunkiem wakatów do bezrobocia oraz dużych zmian cen względnych w poszczególnych branżach, np. sektorze energetycznym i motoryzacyjnym.
Im dłużej europejskie rządy będą inwestowały w obronność, tym większe są szanse na znaczny wzrost innowacyjności i w długim horyzoncie czasowym na Starym Kontynencie zobaczymy efekt spin-off, czyli transferu technologii z sektora defence do sektorów cywilnych – uważa prof. Hubertus Bardt, dyrektor zarządzający IW Köln.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Swobodny dostęp do zdrowej i relatywnie taniej żywności wciąż nie jest czymś powszechnym w skali globu, i wymaga interdyscyplinarnego podejścia, współpracy państw i firm z organizacjami międzynarodowymi, a także zapewnienia odpowiedniego finansowania przedsiębiorstwom z branży rolnej – przekonują autorzy monografii „Współczesne wyzwania bezpieczeństwa żywnościowego”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
