Dobra wiadomość dla samorządów, które chcą realizować inwestycje w trybie partnerstwa publiczno-prywatnego. Ministerstwo Finansów jednoznacznie zinterpretowało swoje rozporządzenie z końca ubiegłego roku, że koszty realizacji takich projektów – wbrew obawom samorządów - wcale nie muszą być zaliczane do długu publicznego.
Na świecie w ramach PPP realizuje się także wielkie inwestycje, jak np. rozbudowa lotniska w Hamburgu. (CC BY-SA mueritz)
Sytuacja prawna i ekonomiczna projektów PPP jest dokładnie taka, jak ją przedstawiliśmy 22 lutego na łamach Obserwatora Finansowego. Interpretacja Ministerstwa Finansów, zawarta w piśmie skierowanym do ministra gospodarki, okazała się wskazana po tym jak powstały wątpliwości co do treści rozporządzenia ministra finansów z 23 grudnia 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, w tym do długu Skarbu Państwa (Dz.U. nr 252, poz.1692). Samo Ministerstwo Finansów wątpliwości takich nie miało, ale samorządy z obawy o przyszłość kwalifikowania projektów, uznały że lepiej się nie angażować. Dobrze więc, że interpretacja Ministerstwa Finansów się pojawiła.
Tym co zaniepokoiło samorządy, a zostało podchwycone przez media zajmujące się problematyką gospodarczą, był § 3 pkt 2 powyższego rozporządzenia. Wskazuje on, iż w kategorii kredytów i pożyczek stanowiących tytuły dłużne zaliczane do państwowego długu publicznego będą również uwzględniane „umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym, które mają wpływ na poziom długu publicznego”. Jak podnosiłem miesiąc temu, przepis ten czytany był tendencyjnie, w sposób oderwany od obowiązujących regulacji prawnych oraz samego kontekstu rozporządzenia.
W ten sposób samorządy, pod wpływem niektórych mediów, doszły do pochopnego i mylnego wniosku, iż wszystkie zobowiązania z tytułu umów o PPP zaliczane są do długu publicznego i wpływają na poziom zadłużenia samorządów. W krótkim czasie wiele samorządów bądź zrezygnowało z działań w kierunku przedsięwzięć PPP, bądź zaczęło się poważnie zastanawiać, czy PPP to właściwy kierunek. W swoim artykule z 22 lutego starałem się udowodnić, iż takie rozumienie rozporządzenia jest błędne oraz niezgodne z wytycznymi Eurostat. Równocześnie zwróciłem uwagę, iż do ministra finansów wpłynął już wniosek o oficjalną interpretację owego rozporządzenia w zakresie jego stosowania do umów o PPP.
Nie brakowało sceptyków zaprezentowanej w artykule teorii dotyczącej zaliczania tylko części umów o PPP do długu publicznego. Z tym większą niecierpliwością środowisko zainteresowane rozwojem partnerstwa, oczekiwało pisma Ministerstwa Finansów w przedmiotowej sprawie.
10 marca 2011 roku, Ministerstwo Finansów odpowiedziało na wcześniejsze pismo ministra gospodarki, równocześnie ostatecznie rozwiewając wątpliwości oraz odbierając argumenty tym, którzy źle życzą partnerstwu.
W piśmie tym przedstawiciel Ministerstwa Finansów, już na wstępie stwierdził, iż do długu publicznego są zaliczane tylko te umowy o PPP, które mają wpływ na poziom długu publicznego. I dalej, że Ministerstwo Finansów nie zmieniło w tym zakresie zajmowanego dotychczas stanowiska, iż nie każda umowa o PPP ma wpływ na poziom długu publicznego, a sposób zaliczania zobowiązań z tytułu umów partnerstwa publiczno – prywatnego do długu sektora finansów publicznych określa decyzja Eurostat z dnia 11 lutego 2004 roku.
Kontynuując, ministerstwo jednoznacznie potwierdziło, iż celem rozporządzenia z 23 grudnia 2010 roku, nie było blokowanie, czy ograniczanie stosowania przez jednostki sektora finansów publicznych umów o partnerstwie publiczno – prywatnym i taka jego interpretacja nie znajduje podstaw w rozporządzeniu. Warto podkreślić, że dla Ministerstwa Finansów oczywistym i poza sporem jest fakt, iż to poszczególne jednostki sektora finansów publicznych poprzez podejmowane decyzje o kształcie zawieranych umów o partnerstwie oraz podziale ryzyk pomiędzy partnerem publicznym i prywatnym, decydują o tym, czy powstanie zobowiązanie zaliczane do długu publicznego, czy też nie.
Wydana interpretacja wydaje się ostatecznie rozwiewać wątpliwości i obawy stron przedsięwzięć PPP. Zdziwienie może budzić jedynie fakt, iż choć od jej wydania minęły już prawie 3 tygodnie – brak jest w mediach akcji dementującej (rzekome) negatywne skutki rozporządzenia dla przedsięwzięć PPP. A wydaje się, że szczególnie te media, które z taką łatwością pisały o kolejnej przeszkodzie na drodze PPP, powinny obecnie poczuć się odpowiedzialne za dokonanie stosownych sprostowań. Ile praktycznych problemów powstało na skutek tych artykułów, wiedzą tylko strony postępowań o PPP oraz ich doradcy.
Warto też dodać, że minister finansów odniósł się także do propozycji ministra gospodarki uregulowania kwestii związanych z ryzykami mającymi wpływ na poziom długu publicznego lub deficytu. Zdaniem ministra finansów, reguła określona w decyzji Eurostatu nr 18/2004 – stanowiąca, iż jeśli partner prywatny przyjmie na siebie ryzyko związane z budową oraz co najmniej jedno z następujących ryzyk: popytu i dostępności – zobowiązania z tytułu umów o partnerstwie publiczno – prywatnym nie będą zaliczane do długu sektora finansów publicznych – powinna być ujęta w ustawie. Najbardziej zaś adekwatnym aktem normatywnym, zdaniem ministra finansów, wydaje się być ustawa o partnerstwie publiczno – prywatnym.
Podsumowując, bezsprzecznie dobrą wiadomością jest powyższa interpretacja przedstawiona przez Ministerstwo Finansów. Dobra jest również inicjatywa implementowania decyzji Eurostatu do ustawy o PPP. Mleko się jednak rozlało i wszyscy zainteresowani rozwojem PPP w Polsce, znów muszą tłumaczyć, że białe jest białe, a czarne jest czarne. A wystarczyło przeczytać dokładnie rozporządzenie.
Tomasz Korczyński jest adwokatem w kancelarii Wierzbowski Eversheds, specjalizuje się w prawie spółek oraz partnerstwie publiczno-prywatnym.
Na świecie w ramach PPP realizuje się także wielkie inwestycje, jak np. rozbudowa lotniska w Hamburgu. (CC BY-SA mueritz)
Wartość relacji długu publicznego do PKB we Włoszech nie zawsze była tak wysoka jak obecnie. Dług zjednoczonego państwa włoskiego w 1861 r. stanowił mniej niż 40 proc. jego PKB, zaś jeszcze w latach 60. XX w. zaledwie 25 proc. PKB. W historii tego kraju zdarzały się także okresy, w których relacja długu publicznego do PKB była jeszcze wyższa niż obecnie i sięgała 160 proc. PKB, by następnie spaść. Skąd zatem wziął się dług publiczny Włoch, notujący dziś jedne z wyższych poziomów w ponad stusześćdziesięcioletniej historii tego państwa?
Dominujące w nagłówkach instrumenty polityki handlowej to negocjacje wielostronne, spory na forum WTO, negocjacje w sprawie umów o wolnym handlu (FTA) albo działania antydumpingowe. Tymczasem nasz artykuł wykazuje, że polityka handlowa Unii Europejskiej zależy w znacznym stopniu również od tzw. „mini-umów”. Zakres i charakter prawny tych umów jest silnie zróżnicowany, i choć większość z nich nie rzuca się w oczy, niektóre mogą istotnie wpływać na handel międzynarodowy. Pominięcie w badaniach empirycznych mini-umów i ich wpływu na wymianę handlową może prowadzić do znacznego zniekształcenia wyników z powodu nieuwzględnienia dużej liczby parametrów systemowych.
W większości krajów świata płace w sektorze publicznym różnią się od płac w sektorze prywatnym. Zjawisko to można tłumaczyć rozmaitymi czynnikami, w tym różnicami w preferencjach pracowników, siłą związków zawodowych czy zasadami naboru. W artykule analizujemy dynamikę płac w hiszpańskim sektorze publicznym, kończąc na 2018 r. Stwierdzamy różnicę na korzyść sektora publicznego, której nie wyjaśniają różnice wydajności czy selekcji próby. Ponadto dane sugerują silną kompresję płac wzdłuż osi rozkładu umiejętności oraz premię płacową dla kobiet o niższych kwalifikacjach.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Autonomiczna sztuczna inteligencja w ciągu kilku lat zrewolucjonizuje wiele biznesów i branż, zmieni łańcuchy wartości firm i strukturę zatrudnienia. Nie powinna jednak być pozostawiona bez nadzoru.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
W połowie maja najnowsza odsłona trwającego wiele lat handlowego sporu amerykańsko-chińskiego przygasła, choć konflikt będzie się tlił. Wszystko paradoksalnie za sprawą bomby informacyjnej, którą rzucił w media społecznościowe Donald Trump. Stany Zjednoczone postanowiły nałożyć gigantyczne – na poziomie 145% – cła na towary importowane z Państwa Środka. A ponieważ akcja wywołuje reakcję, Chiny nie pozostały dłużne i podwyższyły stawki chroniące własny rynek do poziomu 125%. Brzmi jak dobry news, ale to ślepa uliczka.
Pomimo wyzwań gospodarczych i społecznych, coraz dłuższe życie otwiera również nowe możliwości ekonomiczne, które mogą przekształcić starzenie się społeczeństw z obciążenia w źródło wzrostu i rozwoju.
Kraj byłego bloku wschodniego, który – podobnie jak my – zaczął dynamicznie się rozwijać po upadku komunizmu to Rumunia. Dziś ma apetyt na znacznie więcej, ale czy wystarczy jej sił i ambicji, by sięgnąć po więcej?
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Im dłużej europejskie rządy będą inwestowały w obronność, tym większe są szanse na znaczny wzrost innowacyjności i w długim horyzoncie czasowym na Starym Kontynencie zobaczymy efekt spin-off, czyli transferu technologii z sektora defence do sektorów cywilnych – uważa prof. Hubertus Bardt, dyrektor zarządzający IW Köln.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
