Dziś kilka tekstów o możliwościach poprawy efektywności państwa. A ponadto w przeglądzie ciekawych opinii i wiadomości z kraju i świata warto przeczytać m.in. o zmianach na rynku pracy w USA i Polsce, globalnej piramidzie Ponziego i znaczeniu wydarzeń w Iraku. Oraz warto obejrzeć krótki komiks o monopsonie.
Boston Consulting Group pokazuje rządom, gdzie mają ukryte aktywa. Otóż zamiast podwyższać podatki, ciąć inwestycje czy koszty operacyjne, mógłby zatroszczyć się by lepiej pracowało to, co ma. Zazwyczaj takie programy ograniczały się do prywatyzacji, teraz więcej rządów zaczyna używać narzędzi poprawiających zarządzanie i organizację, wprowadza nowe technologie, likwiduje wąskie gardła. Rząd brytyjski zracjonalizował wykorzystanie posiadanych nieruchomości i zmniejszył zajmowaną przez instytucje centralne powierzchnie o 12 procent od 2010 roku (oszczędność kilkaset milionów funtów). Z kolei w USA program utrzymania dróg (zamiast awaryjnych napraw) daje 50-procentowe oszczędności i wydłuża czas użytkowania o 10 lat. Przykładem dodatkowego strumienia dochodów jest umowa licencyjna marki, jaką Luwr podpisał z Abu Dhabi i która w ciągu 30 lat wygeneruje 400 mln euro dochodów, równowartość dwuletniego budżetu muzeum.
Z kolei Laura Tyson pisze o tym, że rząd powinien pełnić rolę venture capital i inwestować w prywatne przedsięwzięcia poprawiające jakość życia, edukacji, ochrony zdrowia itd. Istotne pytanie to nie jak duży jest rząd, lecz jak rozwinąć efektywne i innowacyjne programy dostarczające dóbr i usług publicznych- twierdzi pani Tyson. Cały tekst pokazuje sposób myślenia zwolenników rozbudowanej aktywności państwa. Zwolennicy małego państwa dodaliby także, że pokazuje ich złudzenia.
Ciekawa publikacja porównująca jakościowo i ilościowo szkolnictwo wyższe w USA, Chinach i Europie (Unii Europejskiej). Ilościowo już dominują Chińczycy, jakościowo nadal Europa i Ameryka rządzą.
12 liczb globalnej piramidy Ponziego wylicza Michael Snyder. Najmniejsza to 1,28 biliona – tyle jest dolarów na świecie. Największa to 710 bilionów do 1,5 tryliona – taka jest formalna wartość wszystkich instrumentów pochodnych (ekspozycja tylko jednego Deutsche Banku to 75 bilionów). Niewiele mniej bo 223 biliony wynosi całkowita wartość długu na świecie, trzy razy więcej niż globalny roczny produkt krajowy. W tym jest 100 bilionów długów rządowych. Urosły o 30 bilionów od połowy 2007 roku.
Zmiany na amerykańskim rynku pracy – millenialsi przegrywają z dziećmi boomu. Boomersom, czyli osobom urodzonym w czasie wyżu demograficznego i dziś mającym 55 i więcej lat przybyło od 2007 roku 1,9 mln miejsc pracy, millenialsom (w wieku 22-34 lata) zaledwie 100 tysięcy. Wskaźnik zatrudnienia wzrósł boomersom o 1,7 punktu procentowego i zmalał millenialsom o 2,1 punkta.
Sprawdziliśmy jak wygląda sytuacja w Polsce. Wskaźnik zatrudnienia w grupie 45-59/64 lata wynosił w I kwartale 2014 63,2 proc. a w 2007 roku 54,5, czyli wzrósł aż o prawie 9 punktów. W grupie wiekowej 25-34 lat w I kwartale br. wynosił 75,6 i był tylko o 1,5 punktu wyższy niż 7 lat temu. Ogółem wskaźnik wzrósł w tym czasie o 3 punkty, z 47,2 do 50,2 proc. Część tych różnic w tempie wzrostu z pewnością wynika z ograniczenia wcześniejszych emerytur, część z emigracji raczej młodych niż starszych osób, ale część z generalnie trudniejszej sytuacji młodych ludzi wchodzących na rynek pracy niż starszych pracowników na nim zadomowionych.
Na temat wypychania młodych z rynku pracy pisze Paweł Dobrowolski. O tym, że proces nasila się świadczy rosnący wykres pokazujący relację stopy bezrobocia ludzi młodych do stopy bezrobocia pozostałych. Fragment zakończenia: „O gospodarczym konflikcie pokoleń piszę od blisko dekady i jedno jest dla mnie jasne: czym dłużej będziemy zwlekać ze sprawiedliwszym rozłożeniem kosztów starzenia się społeczeństwa, tym bardziej brutalne będzie zderzenie pokoleniowych egoizmów. Nie będzie to kulturalna dyskusja o liczbach”.
Jeszcze o Iraku. Emerytowany profesor Uniwersytetu w Chicago Marvin Zonis pisze o kilku powodach, dla których tak ważne są sukcesy islamistów. Al-Kaida uzyska terytorium, broń i pieniądze. Upadnie jeden z najbardziej skorumpowanych rządów świata (Irak jest na 171 miejscu w rankingu Transparency International na 177 państw), konflikt dotyczy całego Bliskiego Wschodu, od Libanu do Iranu.
Amerykanin potrafi. W USA ujawniono największy przekręt w historii na bonach żywnościowych – 88 oskarżonych. Specjalnie otwierano sklepy spożywcze, by w nich niezgodnie z prawem wymieniać bony żywnościowe na gotówkę, oczywiście z dyskontem. W sumie przepuszczono przez nie ok. 20 mln dolarów
A na deser komiks z bloga profesora Grega Mankiwa na temat monopsonu, czyli sytuacji w której jest tylko jeden nabywca. Zabawny, zgrabnie nawiązujący do dyskusji o efektywności państwa i przypominający, że poza życiem rodzinnym (patrz komiks) elementy monopsonu można spotkać w każdym państwie (rządzie). Na przykład jest nim NFZ kupujący usługi medyczne.
Dobrze wykształceni młodzi Chińczycy nie mogą odnaleźć się w realiach współczesnego rynku pracy. Nie chodzi o to, że są zbyt wybredni i przebierają w ofertach, bo niejednokrotnie są gotowi podjąć pracę poniżej swoich kwalifikacji. Chińska gospodarka ma trudności z wchłonięciem absolwentów uczelni, natomiast obok nadpodaży tej grupy szukających pracy, pojawia się niedobór pracowników fizycznych, co prowadzi do strukturalnego bezrobocia i hamuje rozwój.
Przedstawiane przez organy nadzoru makroostrożnościowego twierdzenia o przeszacowaniu cen nieruchomości – na przykład w Szwecji – oparte na współczynniku cen nieruchomości do dochodów są często przesadzone. W niniejszym artykule dowodzimy, że dla określenia czynników fundamentalnych kształtujących ceny nieruchomości mieszkaniowych konieczne jest uwzględnienie zrównoważonego poziomu stóp procentowych, lecz żadna konkretna miara przeszacowania lub niedoszacowania nie jest zadowalająca. Do miar tych należy współczynnik kosztów użytkowania do dochodów. Zamiast nich dla potrzeb przeprowadzenia oceny opartej na dowodach wymagane są strukturalne modele empiryczne rynku mieszkaniowego i rynku kredytowego.
W 2050 r. urodzi się ostatnie dziecko we Włoszech. Ta apokaliptyczna przepowiednia to oczywiście tylko scenariusz krótkiego filmiku przygotowanego kilka miesięcy temu przez przedsiębiorstwo produkujące żywność dla dzieci. Jednak wideo przygotowane przez firmę Plasmon zwraca uwagę na ważny problem, z którym boryka się państwo z południa Europy.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Głównym tematem tegorocznego sympozjum w Jackson Hole, organizowanego przez Bank Rezerwy Federalnej w Kansas City, była sytuacja i aktualne trendy na rynku pracy. Nie zabrakło tam również innych tematów, w tym prezentacji dotyczącej reguły Taylora, z której można się było dowiedzieć, dlaczego trudno jest opisywać i intepretować politykę pieniężną za pomocą prostych matematycznych formuł.
Rezerwa Federalna Stanów Zjednoczonych (Fed) dokonała w ostatnim czasie kolejnego przeglądu swojej strategii polityki pieniężnej. W nowym dokumencie strategicznym potwierdzono główne założenia dotychczasowego podejścia Fed do prowadzenia polityki pieniężnej.
Autonomiczna sztuczna inteligencja w ciągu kilku lat zrewolucjonizuje wiele biznesów i branż, zmieni łańcuchy wartości firm i strukturę zatrudnienia. Nie powinna jednak być pozostawiona bez nadzoru.
Pomimo wyzwań gospodarczych i społecznych, coraz dłuższe życie otwiera również nowe możliwości ekonomiczne, które mogą przekształcić starzenie się społeczeństw z obciążenia w źródło wzrostu i rozwoju.
Kraj byłego bloku wschodniego, który – podobnie jak my – zaczął dynamicznie się rozwijać po upadku komunizmu to Rumunia. Dziś ma apetyt na znacznie więcej, ale czy wystarczy jej sił i ambicji, by sięgnąć po więcej?
Podczas pandemii inflacja CPI w ujęciu rocznym w Stanach Zjednoczonych gwałtownie wzrosła, osiągając w czerwcu 2022 r. maksimum na poziomie 9 proc. W artykule przekonujemy, że ten wzrost inflacji można wyjaśnić w ramach metodologicznych, w których inflacja zależy od trzech czynników: długoterminowych oczekiwań, stopnia zacieśnienia rynku pracy mierzonego stosunkiem wakatów do bezrobocia oraz dużych zmian cen względnych w poszczególnych branżach, np. sektorze energetycznym i motoryzacyjnym.
Im dłużej europejskie rządy będą inwestowały w obronność, tym większe są szanse na znaczny wzrost innowacyjności i w długim horyzoncie czasowym na Starym Kontynencie zobaczymy efekt spin-off, czyli transferu technologii z sektora defence do sektorów cywilnych – uważa prof. Hubertus Bardt, dyrektor zarządzający IW Köln.
Swobodny dostęp do zdrowej i relatywnie taniej żywności wciąż nie jest czymś powszechnym w skali globu, i wymaga interdyscyplinarnego podejścia, współpracy państw i firm z organizacjami międzynarodowymi, a także zapewnienia odpowiedniego finansowania przedsiębiorstwom z branży rolnej – przekonują autorzy monografii „Współczesne wyzwania bezpieczeństwa żywnościowego”.
Pracownicy tracą pracę bezpowrotnie. Klienci zostają bez usług, na których polegali przez lata. Drużyny sportowe tracą sponsorów, a społeczności swoje instytucje, które były ich opoką. Wygrywa tylko private equity. Taki krajobraz USA maluje Megan Greenwell w książce „Bad Company”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
