Prywatna inicjatywa zaczęła odżywać w Chinach dopiero w końcu lat 70-ych ubiegłego stulecia. Dotąd, czyli praktycznie od powstania ChRL, surowo zakazana i tępiona ze względów ideologicznych i politycznych, miała stać się forpocztą zmian ekonomicznych, choć na początku nie mogła liczyć na żadne wsparcie ze strony władz. Sytuacja się zmienia, nawet państwowe banki zaczęły wspomagać mały biznes.
Jedną z najszybciej rozwijających się branż jest mała gastronomia. (CC BY-NC-ND sheilaz413)
Pulpit
Analizy
Biznes
Małe chińskie firmy wychodzą ze „szczęk”
Prywatna inicjatywa zaczęła odżywać w Chinach dopiero w końcu lat 70-ych ubiegłego stulecia. Dotąd, czyli praktycznie od powstania ChRL, surowo zakazana i tępiona ze względów ideologicznych i politycznych, miała stać się forpocztą zmian ekonomicznych, choć na początku nie mogła liczyć na żadne wsparcie ze strony władz. Sytuacja się zmienia, nawet państwowe banki zaczęły wspomagać mały biznes.
Prywatnej inicjatywie przyglądano się z wielką nieufnością, obserwując uważnie czym zakończy się eksperyment z pierwszą specjalną strefą ekonomiczną w Shenzhenie? Nadal jednak, w kolejnych latach, tylko wielkie państwowe firmy, choć działające już na zasadach quasi-rynkowych, były oczkiem w głowie chińskich przywódców. Po części jest tak do tej pory, choć ostatni plan 5-letni poświęca sektorowi prywatnemu dużo uwagi.
Już 12 lat temu prywatna własność została wpisana do chińskiej konstytucji i teoretycznie uzyskała te same prawa co własność państwowa. Według oficjalnych statystyk wszystko wygląda dość dobrze. Prywatny sektor – choć to w Chinach oznaczać może trochę co innego niż w Polsce – tworzy już ok. 65 proc. PKB kraju, przynosząc budżetowi dwie trzecie wpływów podatkowych.
Najmniejszą prywatną inicjatywę widać w Państwie Środka dosłownie na każdym kroku i jest ona tutaj, jeżeli tak można określić, jeszcze na „etapie szczęk”. Da się ją porównać z naszą polską przedsiębiorczością z początku lat 90-ych. Ludzie bez stałej pracy, ale z głową na karku i przedsiębiorczy, a takich tu nie brakuje, imają się przeróżnych zajęć.
Mały biznes widać na każdym kroku
Kwitnie zwłaszcza mała gastronomia, gdzie najprostsze przekąski serwowane są wprost z wielkich kotłów zainstalowanych na rowerowych rykszach lub poprzerabianych dziecięcych wózkach. Przy dworcach i stacjach metra, nigdy nie brakuje oferujących usługi przewozowe na tzw. „łebka”. Jeżeli przejdziemy się po jakimkolwiek zwykłym osiedlu mieszkaniowym, napotkamy tam dosłownie setki małych sklepików, warzywniaków, punktów gastronomicznych, krawieckich, pralni, zakładów fryzjerskich, kosmetycznych oraz reperujących co tylko jeszcze można zreperować.
Te mini-przedsiębiorstwa często działają w mieszkaniach, garażach, piwnicach, w naprędce skleconych budkach i pawilonach, a czasem pod gołym niebem. Większość z nich wymyka się jakimkolwiek statystykom, bowiem funkcjonują czasami półlegalnie. Widać jednak, że ich właścicieli nie nękają jakieś szczególne kontrole, mimo, że świadczone tam usługi mają ceny czysto umowne, a o otrzymaniu jakiegokolwiek rachunku, czy paragonu fiskalnego nie ma raczej mowy.
Zdarza się, iż ten mikro-biznes sąsiaduje w chińskich miastach dosłownie „przez płot” ze światem centrów finansowych, drogich sklepów czy eleganckich galerii handlowych. Trudno jednak, te przeważnie rodzinne albo jednoosobowe „firmy”, zaliczyć do sektora małych lub średnich przedsiębiorstw, choć kto wie, czy za kilka lat wiele z nich do niego nie dołączy. Na razie większość z nich nie podpada nawet pod określenie mikro-przedsiębiorstwo.
Co to znaczy mała firma
Trzeba dodać, że mikro-przedsiębiorstwa w Chinach według ostatnich przyjętych tu kryteriów, definiowane są jako firmy zatrudniające mniej aniżeli 20 osób i generujące poniżej 3 mln juanów przychodów rocznie. A 1 juan to obecnie 0,45 zł. Ogółem w Państwie Środka istnieją aż 84 kategorie tego, co potocznie określamy mianem „małego biznesu”.
Tak naprawdę dopiero od 4 lat mówi się w Chinach głośniej o wsparciu prawnym i finansowym (kredyty) dla sektora MŚP. Czym on jednak jest w Państwie Środka? Tu pojawia się problem, bowiem w odróżnieniu choćby od Polski czy całej Unii Europejskiej, w Chinach jasne kryteria, które go określają i opisują dopiero powstają, zastępując dość płynne definicje kategoryzacyjne pochodzące z roku 2003.
Dotąd przyjęło się za główne kryterium uważać wielkość posiadanego kapitału, w tym wypadku nie mniejszą aniżeli 4,5 mln dolarów. Ponieważ chińskie władze zdały sobie sprawę z roli tych firm w gospodarce i w zwiększaniu jej konkurencyjności, zwłaszcza gdy spadać zaczęło tempo jej wzrostu, pozwolono im na większą aniżeli dotąd samodzielność, np. przy zawieraniu zagranicznych umów i kontraktów. Mogą także liczyć na podatkowe ulgi, zwłaszcza jeżeli zatrudniają nowych pracowników.
Pierwsze kredyty i ubezpieczenia
Sztandarowym przykładem wsparcia dla firm z tego sektora jest ostatnia kantońska inicjatywa Chińskiego Banku Budowlanego – pamiętajmy, że banki kontroluje w Chinach państwo – polegająca na uruchomieniu dla wielu tutejszych małych lub średnich firm, linii kredytowych.
Na czym polega novum? Otóż większość tych firm miała ogromne problemy z uzyskaniem finansowego wsparcia ze strony banków, ze względu na wysoki koszt pozyskiwania środków i formalności. Brak prywatnej własności gruntów w Chinach sprawia, że zabezpieczenie hipoteczne nie wchodziło w grę, a pozostały majątek przedsiębiorstwa często nie był dla banku wystarczającą gwarancją. Firmy prywatne ziemię mogą jedynie dzierżawić. Kredyty można było otrzymać za pośrednictwem towarzystw ubezpieczeniowych, co często całą operację czyniło nieopłacalną a przedsiębiorstwa z braku finansowania skazywało na stagnację.
Teraz kredyty udzielane są przez bank za pośrednictwem branżowych stowarzyszeń do których trzeba należeć, aby otrzymać pieniądze. Funkcjonuje to na zasadzie systemu wzajemnych poręczeń oraz zabezpieczeń i jest dla banku jakąś gwarancją odzyskania choćby części pieniędzy, jeżeli firma zbankrutuje. Rozwiązanie nie jest idealne, ale stwarza szansę, otrzymania kredytowego wsparcia, zwłaszcza przedsiębiorstwom dynamicznym i stawiającym na rozwój. W grę wchodzą głównie firmy innowacyjne, biotechnologiczne, wytwarzające elektronikę czy szybko zbywalny sprzęt zmechanizowany. Ich właściciele mówią, że koszt pozyskanie środków zmniejszył się teraz o 30 proc.
Również dyrekcja kantońskiego oddziału Chińskiego Banku Budowlanego zapowiada, że będzie taką formę wspierania sektora MŚP rozszerzać na inne regiony kraju. Już obecnie 90 proc klientów otrzymujących w tym banku kredyty, stanowią firmy z tego właśnie sektora. Można oczywiście traktować ten pomysł jako inicjatywę samego banku, który musi kierować się kryteriami komercyjnymi i zarabiać pieniądze (tak też jest przedstawiana), ale znając tutejsze ekonomiczno-polityczne realia należy przypuszczać, iż chińskie władze postanowiły rzeczywiście w większym aniżeli dotąd stopniu zaangażować sektor bankowy do wspierania krajowej prywatnej inicjatywy.
Adam Kaliński
Autor mieszka w Pekinie
Prywatnej inicjatywie przyglądano się z wielką nieufnością, obserwując uważnie czym zakończy się eksperyment z pierwszą specjalną strefą ekonomiczną w Shenzhenie? Nadal jednak, w kolejnych latach, tylko wielkie państwowe firmy, choć działające już na zasadach quasi-rynkowych, były oczkiem w głowie chińskich przywódców. Po części jest tak do tej pory, choć ostatni plan 5-letni poświęca sektorowi prywatnemu dużo uwagi.
Już 12 lat temu prywatna własność została wpisana do chińskiej konstytucji i teoretycznie uzyskała te same prawa co własność państwowa. Według oficjalnych statystyk wszystko wygląda dość dobrze. Prywatny sektor – choć to w Chinach oznaczać może trochę co innego niż w Polsce – tworzy już ok. 65 proc. PKB kraju, przynosząc budżetowi dwie trzecie wpływów podatkowych.
Najmniejszą prywatną inicjatywę widać w Państwie Środka dosłownie na każdym kroku i jest ona tutaj, jeżeli tak można określić, jeszcze na „etapie szczęk”. Da się ją porównać z naszą polską przedsiębiorczością z początku lat 90-ych. Ludzie bez stałej pracy, ale z głową na karku i przedsiębiorczy, a takich tu nie brakuje, imają się przeróżnych zajęć.
Mały biznes widać na każdym kroku
Kwitnie zwłaszcza mała gastronomia, gdzie najprostsze przekąski serwowane są wprost z wielkich kotłów zainstalowanych na rowerowych rykszach lub poprzerabianych dziecięcych wózkach. Przy dworcach i stacjach metra, nigdy nie brakuje oferujących usługi przewozowe na tzw. „łebka”. Jeżeli przejdziemy się po jakimkolwiek zwykłym osiedlu mieszkaniowym, napotkamy tam dosłownie setki małych sklepików, warzywniaków, punktów gastronomicznych, krawieckich, pralni, zakładów fryzjerskich, kosmetycznych oraz reperujących co tylko jeszcze można zreperować.
Te mini-przedsiębiorstwa często działają w mieszkaniach, garażach, piwnicach, w naprędce skleconych budkach i pawilonach, a czasem pod gołym niebem. Większość z nich wymyka się jakimkolwiek statystykom, bowiem funkcjonują czasami półlegalnie. Widać jednak, że ich właścicieli nie nękają jakieś szczególne kontrole, mimo, że świadczone tam usługi mają ceny czysto umowne, a o otrzymaniu jakiegokolwiek rachunku, czy paragonu fiskalnego nie ma raczej mowy.
Zdarza się, iż ten mikro-biznes sąsiaduje w chińskich miastach dosłownie „przez płot” ze światem centrów finansowych, drogich sklepów czy eleganckich galerii handlowych. Trudno jednak, te przeważnie rodzinne albo jednoosobowe „firmy”, zaliczyć do sektora małych lub średnich przedsiębiorstw, choć kto wie, czy za kilka lat wiele z nich do niego nie dołączy. Na razie większość z nich nie podpada nawet pod określenie mikro-przedsiębiorstwo.
Co to znaczy mała firma
Trzeba dodać, że mikro-przedsiębiorstwa w Chinach według ostatnich przyjętych tu kryteriów, definiowane są jako firmy zatrudniające mniej aniżeli 20 osób i generujące poniżej 3 mln juanów przychodów rocznie. A 1 juan to obecnie 0,45 zł. Ogółem w Państwie Środka istnieją aż 84 kategorie tego, co potocznie określamy mianem „małego biznesu”.
Tak naprawdę dopiero od 4 lat mówi się w Chinach głośniej o wsparciu prawnym i finansowym (kredyty) dla sektora MŚP. Czym on jednak jest w Państwie Środka? Tu pojawia się problem, bowiem w odróżnieniu choćby od Polski czy całej Unii Europejskiej, w Chinach jasne kryteria, które go określają i opisują dopiero powstają, zastępując dość płynne definicje kategoryzacyjne pochodzące z roku 2003.
Dotąd przyjęło się za główne kryterium uważać wielkość posiadanego kapitału, w tym wypadku nie mniejszą aniżeli 4,5 mln dolarów. Ponieważ chińskie władze zdały sobie sprawę z roli tych firm w gospodarce i w zwiększaniu jej konkurencyjności, zwłaszcza gdy spadać zaczęło tempo jej wzrostu, pozwolono im na większą aniżeli dotąd samodzielność, np. przy zawieraniu zagranicznych umów i kontraktów. Mogą także liczyć na podatkowe ulgi, zwłaszcza jeżeli zatrudniają nowych pracowników.
Pierwsze kredyty i ubezpieczenia
Sztandarowym przykładem wsparcia dla firm z tego sektora jest ostatnia kantońska inicjatywa Chińskiego Banku Budowlanego – pamiętajmy, że banki kontroluje w Chinach państwo – polegająca na uruchomieniu dla wielu tutejszych małych lub średnich firm, linii kredytowych.
Na czym polega novum? Otóż większość tych firm miała ogromne problemy z uzyskaniem finansowego wsparcia ze strony banków, ze względu na wysoki koszt pozyskiwania środków i formalności. Brak prywatnej własności gruntów w Chinach sprawia, że zabezpieczenie hipoteczne nie wchodziło w grę, a pozostały majątek przedsiębiorstwa często nie był dla banku wystarczającą gwarancją. Firmy prywatne ziemię mogą jedynie dzierżawić. Kredyty można było otrzymać za pośrednictwem towarzystw ubezpieczeniowych, co często całą operację czyniło nieopłacalną a przedsiębiorstwa z braku finansowania skazywało na stagnację.
Teraz kredyty udzielane są przez bank za pośrednictwem branżowych stowarzyszeń do których trzeba należeć, aby otrzymać pieniądze. Funkcjonuje to na zasadzie systemu wzajemnych poręczeń oraz zabezpieczeń i jest dla banku jakąś gwarancją odzyskania choćby części pieniędzy, jeżeli firma zbankrutuje. Rozwiązanie nie jest idealne, ale stwarza szansę, otrzymania kredytowego wsparcia, zwłaszcza przedsiębiorstwom dynamicznym i stawiającym na rozwój. W grę wchodzą głównie firmy innowacyjne, biotechnologiczne, wytwarzające elektronikę czy szybko zbywalny sprzęt zmechanizowany. Ich właściciele mówią, że koszt pozyskanie środków zmniejszył się teraz o 30 proc.
Również dyrekcja kantońskiego oddziału Chińskiego Banku Budowlanego zapowiada, że będzie taką formę wspierania sektora MŚP rozszerzać na inne regiony kraju. Już obecnie 90 proc klientów otrzymujących w tym banku kredyty, stanowią firmy z tego właśnie sektora. Można oczywiście traktować ten pomysł jako inicjatywę samego banku, który musi kierować się kryteriami komercyjnymi i zarabiać pieniądze (tak też jest przedstawiana), ale znając tutejsze ekonomiczno-polityczne realia należy przypuszczać, iż chińskie władze postanowiły rzeczywiście w większym aniżeli dotąd stopniu zaangażować sektor bankowy do wspierania krajowej prywatnej inicjatywy.
Autor mieszka w Pekinie
Jedną z najszybciej rozwijających się branż jest mała gastronomia. (CC BY-NC-ND sheilaz413)
Polska ma dzisiaj już ponad 500 ton złota, a jego udział w rezerwach przekroczył 20 proc. – poinformował Narodowy Bank Polski 24 kwietnia 2025 r. Obecne rezerwy są niemal 5-krotnie wyższe niż siedem lat temu.
Zaczynał mając 43 lat i 20 tys. juanów w ręku. Założona przez niego firma w 2024 r. osiągnęła 8,6 mld dol. zysku i była jednym z najważniejszych graczy na rynku telekomunikacyjnym. A historię o nim i firmie, którą stworzył opowiada napisana przez Li Hongwena książka „Ren Zhengfei & Huawei”.
Amerykańskie cła spadły na Kanadę w trudnym momencie. Produktywność w gospodarce nie rośnie, a zależność od rynku USA jest bardzo duża. W krótkiej perspektywie kraj nie ma dużego pola manewru.
Kiedyś przeokropna nędza, dziś pieniędzy pod dostatkiem. Miło po wiekach udręki dostać klucze do Sezamu. Mowa o Irlandii, będącej przez stulecia kolonią brytyjską. W połowie XIX w. zmarło tam z głodu milion ludzi. Sto lat potem Dublin stanął z Londynem w biznesowo-finansowe szranki i ma się dziś znakomicie.
Wskaźniki urodzeń spadają na całym świecie, lecz nigdzie bardziej niż w Korei. Ten artykuł poddaje analizie, w jaki sposób normy dotyczące płci, kultura pracy i inne cechy społeczne współdziałają ze sobą i powstrzymują płodność w tym kraju pomimo dużych inwestycji w politykę rodzinną.
W obliczu gwałtownego wzrostu taryf celnych i dużej niepewności politycznej Międzynarodowy Fundusz Walutowy oczekuje, że globalny wzrost gospodarczy spadnie w tym i przyszłym roku, ale światowa gospodarka nie wpadnie w recesję.
Prawdopodobieństwo wyginięcia ludzkości przed końcem XXI w. wynosi około 85 proc. – ocenia prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badan Ekonomicznych NBP, wykładowca SGH. Jego zdaniem kluczowym zagrożeniem jest niekontrolowany rozwój sztucznej inteligencji ogólnej (AGI), która może przejąć kontrolę nad światem. O losie ludzkości zadecyduje kilka najbliższych lat.
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Do wybudowania elektrowni jądrowej na Pomorzu potrzeba m.in. 39 tys. ton stali. Wylewanie tzw. betonu jądrowego w lokalizacji Lubiatowo-Kopalino rozpocznie się w 2028 r., a pierwszy blok zostanie ukończony w 2035 r.
Pandemia, problemy z łańcuchami dostaw, przemiany klimatyczne, wojna w Ukrainie i napięcia geopolityczne, a także konkurencja technologiczna (zwłaszcza na rynku samochodów elektrycznych i półprzewodników) postawiły pod znakiem zapytania ideę globalnego wolnego handlu. W efekcie coraz więcej państw i organizacji międzynarodowych wdraża rozwiązania interwencjonistyczne – w tym politykę przemysłową.
W ostatnim czasie wiele się mówiło o „metalach ziem rzadkich na terenie Ukrainy”. Wszystko z powodu umowy surowcowej pomiędzy USA a Kijowem. Warto przeanalizować, czym dokładnie są metale ziem rzadkich, jak dużo ich ma Ukraina, a także, dlaczego na tych pierwiastkach tak bardzo zależy Stanom Zjednoczonym.
Kiedy świat wynurzył się z chaosu II wojny światowej, władzę objęli ludzie o przekonaniach makroekonomicznych, ukształtowanych w formacyjnym dla nich doświadczeniu lat 30. XX w.
Cena złota osiągnęła w kwietniu najwyższy poziom w historii. W głównym stopniu przełożyły się na to zakupy dokonywane przez banki centralne, czynniki behawioralne oraz przejściowy wzrost ryzyka geopolitycznego, wynikający z walk na Bliskim Wschodzie.
Mija blisko trzydzieści lat od chwili, gdy Narodowy Bank Polski przeprowadził denominację złotego. Jej przygotowanie było złożonym procesem – należało bowiem wszystko zaplanować, zaprojektować nowe monety i banknoty, zlecić ich produkcję, przygotować całą logistykę, a na koniec przekazać je przy pomocy banków do portfeli wszystkich Polaków.
W ostatnich latach, a szczególnie po rozpoczęciu wojny z Ukrainą, z Rosji płynie nieprzerwany przekaz o sukcesach. Ich skala narasta – gospodarka uodporniła się na sankcje i nawet się rozwija oraz restrukturyzuje, bieda spada, a zamożność rośnie, produkcja krajowa wypiera zaś import. Czy sukcesy mają jednak realny wymiar, czy głównie propagandowomedialny?
Odbudowa gospodarcza kraju i opanowanie chaosu walutowego należały do największych wyzwań, jakie stanęły przed władzami niepodległego państwa polskiego w 1918 r. Sanacja gospodarcza zależała zarówno od skutecznie przeprowadzonych reform finansów publicznych i skarbu państwa, jak również od szybkiego wprowadzenia do obiegu nowej, pełnowartościowej polskiej waluty. A to właśnie dobrze zorganizowany aparat skarbowy, sprawny obieg pieniądza i jego stabilna wartość stanowiły podstawę rozwoju ekonomicznego i społecznego odrodzonej Polski.
W ciągu najbliższych 30 lat rynek pracy będzie podlegał rozmaitym trendom. Do najważniejszych należą rozwój sztucznej inteligencji, starzenie się społeczeństw i ekologiczna transformacja. Każdy z nich będzie się wiązał z nowymi zagrożeniami, ale też i zawodowymi szansami.
