Starzy odeszli z pieniędzmi, młodzi zostali z długami
Wczesne emerytury są nie do utrzymania. Co więcej: odpowiadają za kryzys finansowy i wzrost bezrobocia – to wnioski z dyskusji „Dlaczego trzeba podnosić wiek emerytalny” zorganizowanej wspólnie przez SGH i TEP.
Dr Agnieszka Chłoń - Domińczak, prof. Marek Góra, dr Maciej Bukowski (Fot. Marek Pielach)
– Święty Mikołaj kiedyś finansował nasze wydatki, a tym świętym Mikołajem była demografia. Każde kolejne pokolenie było liczniejsze od poprzedniego i spłacało jego długi. Tak rozumiany święty Mikołaj panował dwie-trzy dekady, a politycy, którzy dawniej byli jego dilerami i rozdawali to dobro zostali bez dostawcy, ale dalej udają, że rozdają, tonąc w długach. To kończy się w tej chwili w całej Europie – tłumaczył obrazowo prof. Marek Góra ze Szkoły Głównej Handlowej.
Próbował też obalić mit, że wydłużanie czasu pracy osób starszych blokuje miejsca pracy dla młodych. Jego zdaniem wiele problemów młodych ludzi: ruch oburzonych, to co nazywamy pokoleniem 1000 euro, to w dużej mierze efekt zbyt wczesnych emerytur, które także w Polsce rozdawano zbyt hojnie przez ostatnie 20-30 lat.
– Po prostu starsi odeszli z pieniędzmi, a młodzi zostali z długami, bez możliwości uzyskania sensownej pracy, bo na jej opłacenie nie ma pieniędzy – mówił prof. Góra.
Mechanizm jest prosty: wysyłając ludzi na emeryturę wysyłamy za nimi pieniądze, te zaś budżet zabiera od pracodawców w postaci wyższych składek, które powodują, że nie opłaca się zatrudniać kogokolwiek, a już na pewno niedoświadczonych pracowników.
Dr Maciej Bukowski, prezes Instytutu Badań Strukturalnych przekonywał, że nie ma specyficznego problemu bezrobocia ludzi młodych, tak samo jak nie ma problemu bezrobocia ludzi starych. Jest problem bezrobocia w ogóle.
– Najważniejsza na rynku pracy jest dynamiczna gospodarka. Elastyczna gospodarka oznacza niższe bezrobocie i mniejsze kłopoty na rynku każdej z grup – przekonywał.
Pieniądze zaoszczędzone w budżecie na wydłużeniu wieku emerytalnego powinno się przeznaczyć na cele modernizacyjne. Gdyby propozycje rządowe weszły w życie już w 2020 roku udałoby nam się zaoszczędzić 1 procent PKB, a więc 16 miliardów złotych rocznie. Odpowiada to kosztom budowy 500 kilometrów autostrad rocznie. Oszczędności do 2040 roku pozwoliłyby już zbudować 1000 kilometrów autostrad rocznie.
Pozostawanie przy obecnym systemie spowoduje natomiast, że Polska wpadnie w tzw. pułapkę średniego dochodu. Dr Bukowski wskazywał na wykresie relację dochodów Europejczyków względem dochodów Amerykanina. Okazuje się, że Portugalii, Hiszpanii i Grecji ciężko się wydostać ze środka tego wykresu. Nagle przestały się rozwijać. Polska zaś zbliża się od dołu do tej strefy marazmu.
Dr Agnieszka Chłoń-Domińczak, była wiceminister pracy i polityki społecznej oceniła, że dobrze, iż w dyskusji o emeryturach doszliśmy do perspektywy roku 2040, bo dotychczas mówiło się tylko o wyżu z lat 50. XX wieku, a za 30 lat w wiek emerytalny będzie wkraczał także drugi polski wyż – z lat 80. XX wieku. Otwartym niestety pozostaje pytanie kto zarobi na ich emerytury.
Konferencję „Dlaczego trzeba podnosić wiek emerytalny” zorganizowało 20 lutego Towarzystwo Ekonomistów Polskich i Szkoła Główna Handlowa.
Dr Agnieszka Chłoń - Domińczak, prof. Marek Góra, dr Maciej Bukowski (Fot. Marek Pielach)
Dobrze wykształceni młodzi Chińczycy nie mogą odnaleźć się w realiach współczesnego rynku pracy. Nie chodzi o to, że są zbyt wybredni i przebierają w ofertach, bo niejednokrotnie są gotowi podjąć pracę poniżej swoich kwalifikacji. Chińska gospodarka ma trudności z wchłonięciem absolwentów uczelni, natomiast obok nadpodaży tej grupy szukających pracy, pojawia się niedobór pracowników fizycznych, co prowadzi do strukturalnego bezrobocia i hamuje rozwój.
Na temat przyszłości technologii, ekonomii i edukacji dyskutowali podczas kongresu naukowego Futurist of The Year 2024 (FOTY 2024), zorganizowanego przez Szkołę Główną Mikołaja Kopernika w Warszawie, wybitni naukowcy, futurolodzy i eksperci z najznakomitszych ośrodków naukowych zarówno z Polski, jak i ze świata.
Narodowy Bank Polski prowadzi XVII edycję Konkursu o Nagrodę Prezesa NBP za najlepszą pracę magisterską z zakresu nauk ekonomicznych. To prestiżowe wyróżnienie ma na celu zachęcanie absolwentów polskich uczelni do podejmowania tematów istotnych dla gospodarki i polityki pieniężnej.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Waluty cyfrowe powiązane z pieniądzem fiducjarnym, czyli stablecoins, mierzą się z nieuniknionym w ich sytuacji napięciem pomiędzy wiarygodnością a konkurencyjnością – czyli „paradoksem stablecoina". By go lepiej zrozumieć, w artykule analizujemy konkurencyjne strategie USA i Chin.
Przez ostatnie lata rynki wschodzące zmagały się z silnym kursem dolara i zdominowanym przez Wall Street rynkiem kapitałowym. Dziś, w obliczu zmian strukturalnych w światowej gospodarce, a także nastawienia Fed oraz ich własnego rozwoju, kraje rozwijające się stają się nie tylko motorem globalnego wzrostu, ale i magnesem dla kapitału, sygnalizując koniec ery „amerykańskiej wyjątkowości”.
Regulacje tworzone w dobrej wierze czasem stają się jednak dla firm biurokratycznym ciężarem. Unijna dyrektywa CSRD jest tego przykładem – zmusza duże przedsiębiorstwa do raportowania danych ESG, czyli informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Ratunkiem dla spółek coraz częściej okazuje się sztuczna inteligencja.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
