Dziś kilka doniesień z życia banków centralnych. W przeglądzie ciekawych opinii i wiadomości z kraju i świata również o długach w USA, sytuacji w Iraku, innowacjach w Polsce i źle kierowanej pomocy do krajów rozwijających się.
OMFIF – forum i think tank łączący finansowe instytucje publiczne i prywatne opublikował raport o Globalnych Inwestorach Publicznych czyli „nowej sile na rynkach”. Z ankiety, którą przeprowadził w 157 bankach centralnych, 156 publicznych funduszach emerytalnych i 87 państwowych funduszach inwestycyjnych wynika, że łącznie maja one w aktywach inwestycyjnych 13,2 biliona dolarów – banki centralne, 9,4 biliona – fundusze emerytalne i 6,5 biliona – fundusze suwerenne. Co najmniej 1 bilion ulokowano w akcjach spółek giełdowych. Financial Times ustalił, że Chińska Administracja Rezerw Dewizowych, która jest częścią banku centralnego, to największy publiczny inwestor w akcje na świecie – ma 3,5 biliona dolarów w zarządzaniu, ale nie wiadomo ile ulokowano w akcjach. W Europie w akcje inwestują m.in. banki centralne Danii i Szwajcarii. Szwajcarski może mieć w akcjach do 15 procent aktywów, duński miał w akcjach w końcu ubiegłego roku 500 mln dolarów. Niestety raport nie jest dostępny w sieci, można go kupić. Link do oficjalnego komunikatu OMFIF i do Financial Times
Z kolei w ramach nowości w działaniu banków centralnych warto zauważyć, że FED rozważa wprowadzenie opłat za wyjście z funduszy obligacji korporacyjnych, by zapobiec ewentualnej panice.
Krótka opinia do założeń do nowelizacji ustawy o NBP z bloguKrzysztofa Rybińskiego (byłego wiceprezesa NBP). Fragment: „Na stronie 11 założeń znajdujemy zapisy, które pozwalają NBP dokonywać nielimitowanych zakupów obligacji na rynku wtórnym oraz udzielać bankom kredytów stabilnościowych, przy czym kompetencje decyzyjne w zakresie określania stóp procentowych tych kredytów są przypisane Zarządowi NBP. Czyli możemy mieć sytuację, gdy RPP podnosi stopy procentowe aby ograniczyć inflację, a Zarząd NBP udziela kredytów oprocentowanych na zero procent bankom w celu “poprawy stabilności systemu finansowego”. A banki za te kredyty kupują obligacje rządu, finansując w ten sposób deficyt budżetowy. Podobnie państwowy BGK może kupować obligacje od nadzorującego ten bank ministerstwa finansów, a potem, minutę później, BGK odsprzeda te obligacje, ale już na rynku wtórnym do NBP.”
Satiyat Das, ekonomista, autor chwalonych książek o rynkach finansowych, zaczyna swój tekst o bąblach na rynkach od porównania bankierów centralnych i polityków. Sa podobni do siebie. Gdy czemuś gwałtownie zaprzeczają, to jest pewne, że taka właśnie jest prawda. Tym razem bankierzy centralni twierdzą, że nie ma bąbli kredytowych. Das oczywiście dostrzega je i podaje sporo danych i argumentów. Oraz dwa pouczające cytaty: Johna Kennetha Galbraitha: „Nic nie jest tak godne podziwu w polityce jak krótka pamięć” i Herberta Steina: „To co nie może się kontynuować, w końcu zatrzyma się”. Niewątpliwie – koniec dmuchania baniek będzie nagły i nieoczekiwany – podsumowuje Das.
Jeszcze jedna liczba: całkowity dług Stanów Zjednoczonych sięga już 59,4 biliona dolarów i oczywiście jest znacznie wyższy niż przed kryzysem 2007-2008 roku. To 27 razy więcej niż 40 lat temu – informuje Michael Snyder na blogu o sympatycznym tytule Economic Collapse blog. Tamże wiele innych ciekawych liczb, między innymi o długach konsumentów. W sumie amerykańskie długi są ponad 3 razy większe niż roczny PKB Stanów Zjednoczonych. Szybko na odwrocie koperty policzyliśmy, że dług w Polsce jest znacznie mniejszy niż roczny produkt krajowy. Z najświeższych danych wynika, że 573 mld zł to kredyty i pożyczki bankowe dla gospodarstw domowych, 270,9 mld zł – kredyty dla firm, 738 mld to dług Skarbu Państwa (bez ukrytego oczywiście), do tego dochodzą z grubszych pozycji dług samorządów i obligacje korporacyjne, ale razem nie uzbiera się nawet dwóch bilionów złotych.
Stratfor publikuje analizę sytuacji na Bliskim Wschodzie ze szczególnym uwzględnieniem stanowisk Turcji, Iranu i Arabii Saudyjskiej wobec ofensywy islamistów (ISIL) i perspektyw powstania kalifatu na terenach Syrii i Iraku. Tekst niefinansowy, ale ciekawy, także ze względu na background historyczny.
Tymczasem islamiści z ISIL (Islamic State of Iraq and Levant) opublikowali raport roczny, w którym wyliczają liczbę akcji, zabójstw, uwolnionych terrorystów, założonych ładunków wybuchowych itd. Jak pisze Financial Times po to, by przekonać potencjalnych inwestorów, że warto wyłożyć na nich pieniądze. Struktura i zawartość raportu wyraźnie przypomina raporty korporacyjne.
Jak zawsze wnikliwy Bjorn Lomborg o pomocy w ochronie środowiska dla krajów rozwijających się. Niemal cała przeznaczana jest na walkę z ociepleniem i redukcję emisji CO2. Co gorsza stosowane są metody zmniejszające biedę znacznie wolniej niż można byłoby, na przykład inwestując te same środki nie w elektrownie wiatrowe czy solarne, lecz w produkcję energii w elektrowniach gazowych. Nie mówiąc o tym, że pomoc mogłaby być przeznaczona na zwalczanie przyczyn śmiertelności (np. chorób czy spalania nawozu w piecach) znacznie ważniejszych niż ocieplenie klimatu.
Na koniec dwie informacje z Polski. Z innowacjami nie jest tak źle? W najnowszym raporcie KPMG o dojrzałości innowacyjnej polskich przedsiębiorstw można przeczytać: „Polski biznes intensywnie pracuje nad innowacjami. Aż 78 proc. średnich i dużych przedsiębiorstw w Polsce podjęło w ostatnich trzech latach prace nad rozwiązaniami o nowatorskim charakterze. Niezależnie od sektora, kluczowym obszarem działalności innowacyjnej są innowacje produktowo-usługowe, które w ostatnich trzech latach wdrożyło 58 proc. firm przemysłowych i 50 proc. handlowych i usługowych”. Po czym autorzy zdejmują różowe okulary: „Firmy często oceniają siebie jako organizacje bardzo zaawansowane pod względem innowacyjności”, jednak „wyniki przeprowadzonych badań wykazują, że tylko 17 proc. działających w Polsce średnich i dużych firm przemysłowych oraz 13 proc. firm handlowych i usługowych to doświadczeni innowatorzy lub liderzy innowacji”.
Na razie innowacyjność widzimy w działaniach Ministerstwa Gospodarki. Jak informuje wiceminister Tomczykiewicz być może Węglokoks sfinansuje budowę elektrowni Kompanii Węglowej, bo tej kończy się termin rozmów z Mitsui wybranym do negocjacji, a Kompania nie ma rzecz jasna grosza przy duszy tylko wielkie długi. Nasz komentarz: nic z tego nie będzie, bo Weglokoks też nie ma takich pieniędzy – koszt inwestycji 6 mld złotych, ot zabawy w piaskownicy, czy raczej na hałdach węgla.
W seriach wydawniczych Materiały i Studia NBP oraz NBP Working Papers został niedawno opublikowany raport przedstawiający wyniki najnowszych badań dotyczących mechanizmu transmisji polityki pieniężnej w Polsce. Z wielu wątków poddanych analizie wybraliśmy trzy, które streszczamy w niniejszym artykule. Rozpoczynamy od czynników wpływających na możliwie zmiany mechanizmu transmisji polityki pieniężnej. Następnie analizujemy siłę i opóźnienia, z jaką decyzje Rady Polityki Pieniężnej oddziałują na gospodarkę. W ostatniej części artykułu przyglądamy się bliżej funkcjonowaniu kanału kredytowego polityki pieniężnej w Polsce.
Rola złota ulegała znaczącym przemianom wraz z ewolucją międzynarodowego systemu walutowego. Doprowadziło to do stopniowego spadku roli złota w odniesieniu do trzech klasycznych funkcji pieniądza: środka wymiany, jednostki obrachunkowej oraz środka tezauryzacji. Był to proces stopniowej eliminacji tego kruszcu z systemu monetarnego. Należy jednak podkreślić, że okres braku oficjalnej roli złota w systemie monetarnym jest relatywnie krótki w porównaniu z czasem, kiedy pełniło ono wszystkie klasyczne funkcje pieniądza.
Ceny złota osiągnęły rekordowe poziomy w pierwszym tygodniu marca 2024 r., generując tym samym dyskusję na temat zalet inwestowania w ten szlachetny metal. Wbrew pozorom, nie jest to takie oczywiste. Chętnych jednak do kupna złota nie brakuje. Nie bez przyczyny nazywane jest bowiem diabelskim kruszcem płatającym różnego rodzaju figle. Najlepiej przekonał się o tym nie kto inny, jak były premier Wielkiej Brytanii Gordon Brown.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Czy realizacja amerykańskiego snu na kredyt zakończy się koszmarem? Na to pytanie próbuje odpowiedzieć R. Christopher Whalen w książce „Inflated: Money, Debt, and the American Dream”.
Do końca 2025 r. mają zakończyć się unijno-indyjskie negocjacje umowy o wolnym handlu. Ma to być porozumienie przynoszące obu stronom nie tylko ekonomiczne korzyści.
Niepewność wokół handlu między UE a Stanami Zjednoczonymi – wywołana ogłoszeniem nowych ceł i niestabilnością globalnej sytuacji gospodarczej – budzi niepokój przedsiębiorstw, pracowników i polityków Wspólnoty. W artykule przedstawiamy dane dotyczące wrażliwości sektorowej i regionalnej rynków pracy UE na eksport do Stanów Zjednoczonych.
Białoruski dyktator w ostatnich latach ostatecznie zdegenerował gospodarkę. – Pojawiają się szalone pomysły Łukaszenki o sprowadzeniu 150 tys. Pakistańczyków, co powoli jest wdrażane – stwierdził Kamil Kłysiński, ekspert w Zespole Ukrainy, Białorusi i Mołdawii w Ośrodku Studiów Wschodnich, w wywiadzie dla „Obserwatora Finansowego”.
Światowe bezpieczeństwo kosztuje coraz więcej, a kolejne państwa przeznaczają rekordowe kwoty na wojsko i modernizację armii. To zjawisko, które nie omija również Polski, a jego konsekwencje gospodarcze, polityczne i społeczne są ogromne. Najnowsze wydanie kwartalnika „Obserwator Finansowy” — od dziś dostępne w kioskach — rzuca światło na te tematy.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
