Kraj Kwitnącej Wiśni stracił po raz pierwszy od 34 lat status największego wierzyciela świata, mimo osiągnięcia rekordowej wartości 533,05 bln jenów (3,7 bln dol.) zagranicznych aktywów – podała PAP.
(@Getty Images)
„Aktywa netto Japonii osiągnęły na koniec 2024 r. wartość 533,05 bln jenów (ok. 3,7 bln dol.), co oznacza wzrost o około 13 proc. rok do roku” – wynika z danych opublikowanych przez japońskie Ministerstwo Finansów 27 maja.
Nowym największym wierzycielem globu są Niemcy, których aktywa wyniosły w przeliczeniu 569,7 bln jenów. Na trzecim miejscu są Chiny z aktywami o równowartości 516,3 bln jenów. Potem Hongkong i Norwegia.
Poza osłabieniem japońskich inwestycji zagranicznych na wynik wpłynęły także różnice kursowe. W 2024 r. kurs euro do jena wzrósł o około 5 proc., czyli aktywa w euro były o tyle więcej warte przeliczając na jeny.
Oczywiście „największy wierzyciel świata” nie jest formalnym tytułem umieszczanym przez państwa na półce z trofeami. Zmiana na tym miejscu Japonii i Niemiec, po raz pierwszy od 1991 r., ma znaczenie raczej symboliczne, ale mówi też coś ważnego o trzeciej gospodarce świata.
„Japonia to także ogromne laboratorium, w którym opracowywano najnowsze trendy w zakresie polityki pieniężnej. […] To tu po raz pierwszy rynkowe stopy procentowe spadły poniżej poziomu 0 proc. To tu także w lutym 1999 r. krajowa gospodarka wpadła w pułapkę płynności. To tu również zrodziła się niekonwencjonalna polityka pieniężna, dzięki której usiłowano walczyć z deflacją. To Japończycy jako pierwsi musieli stawić czoła problemowi starzejącego się społeczeństwa, a którego wpływ na politykę pieniężną wydaje się oczywisty” – wymieniał w „Obserwatorze Finansowym” Paweł Kowalewski.
Ostatnie tendencje są jednak mniej oczywiste – 22 maja 2025 r. rentowność 40-letnich obligacji japońskiego rządu wyniosła ponad 3,67 proc., czyli najwięcej w historii. Starzejące się społeczeństwo nie zniknęło, zniknęła jednak deflacja, a rynek obligacji zaczął nagle dostrzegać zadłużenie na poziomie 250 proc. PKB.
Co dalej? Od tego czasu spadły nieco rentowności długoterminowych obligacji (wyższe rentowności to wyższe koszty obsługi zadłużenia), a rynek oczekuje, że Bank Japonii na posiedzeniu 16–17 czerwca 2025 r. złagodzi nieco plan redukcji zakupów obligacji.
Japonia jest jednak krajem z własną walutą, a zagraniczni wierzyciele mają niecałe 12 proc. jej papierów skarbowych (dla porównania sam BoJ ma ponad 46 proc.) dlatego w jej przypadku nie ma sensu rozważać skrajnych scenariuszy.
„Mało prawdopodobne jest to, aby Japonia miała stawić czoła bankructwu. Ważnym jest także aby rozróżnić »bankructwo« od »kryzysu fiskalnego«. Kryzys fiskalny powstaje, gdy rosnące zadłużenie i rosnące koszty odsetkowe sprawiają, że rządowi ciężko wywiązać się ze swoich obowiązków bez cięć podstawowych usług publicznych albo zwiększenia podatków” – wyjaśniała 5 maja 2025 r. w „Central Banking” Sayuri Shirai, była członek zarządu Banku Japonii.
O wyzwaniach związanych z japońską polityką monetarna, które właśnie się materializują, Shirai pisała także w „Obserwatorze Finansowym” w lipcu 2023 r.
Rosja przyjęła kolejny „wojenny” budżet na 2025 r. i lata 2026–2027. Wbrew wcześniejszym założeniom sytuacja się nie normalizuje, wydatki rosną w galopującym tempie, a deficyt narasta. Budżet nie jest w stanie wspierać innych sfer życia społeczno-gospodarczego decydujących o przyszłej pozycji Rosji, a jego stan pokazuje wymierne koszty wojny, te bieżące, jak również te, które będą obciążać rosyjską gospodarkę przez następnych wiele lat.
Na początku sierpnia przez rynki finansowe przeszło tornado, które doprowadziło do gwałtownych spadków zarówno na giełdach jak i rynkach walutowych. Wszystko to za sprawą jednej decyzji podjętej przez Bank Japonii, a dotyczącej podniesienie oprocentowania w Kraju Kwitnącej Wiśni zaledwie o 15 punktów bazowych. Dlaczego tak mała podwyżka wywołała tak dużą wyprzedaż?
Dedolaryzacja gospodarki światowej postępuje od lat. Kontynuacja polityki handlowej USA tylko ten proces przyśpieszy. Brakuje jednak waluty, która mogłaby w pełni zastąpić dolara. Istnieje ryzyko fragmentacji systemu finansowego.
Kryzys w 2008 r. i pandemia COVID-19 przyniosły wielkie wyzwania dla sposobu prowadzenia polityki pieniężnej na całym świecie. Nasz artykuł przedstawia wyniki aktualizacji klasyfikacji Kompleksowych Ram Polityki Pieniężnej, która obejmuje obecnie 186 krajów i okres 50 lat, od 1974 do 2023 roku.
Rośnie import towarów o najniższej wartości do Unii Europejskiej w ramach handlu elektronicznego. Bruksela planuje zmiany, które mogą znacząco wpłynąć na rynek e-commerce i uderzyć m.in. w chińskie platformy internetowe.
Statystyki handlu zagranicznego wskazują na istotne obniżenie wartości polskiego eksportu do Niemiec w 2024 r. Zmiany eksportu w ostatnich latach, jak i w poszczególnych kategoriach towarów mogą wskazywać, że ten spadek ma charakter strukturalny i nie wynika tylko z wahań koniunktury. Gdy weźmiemy pod uwagę duże znaczenie Niemiec w polskim eksporcie, perspektywy dla naszego wywozu stają się raczej niekorzystne.
Francuska ekonomistka z Uniwersytetu Harvardzkiego – laureatka nagrody Clarka – została wyróżniona za analizę wpływu podatków na innowacje. Charakterystyczną cechą jej badań jest między innymi udział dużej liczby ankietowanych.
Finansowanie rozwoju infrastruktury modeli sztucznej inteligencji globalnie wiąże się z mobilizacją znacznego kapitału. Doświadczenia z Ameryki czy Azji wskazują, że wymaga to pojawiania się profesjonalnych inwestorów, takich jak np. specjalistycznych REIT, ewentualnie emisji niestandardowych instrumentów dłużnych, tzw. asset backed securities. Taki stan jest czymś nowym dla Europy, gdzie finansowanie w znacznie większym stopniu odbywa się za pośrednictwem sektora bankowego.
To już nie science fiction. Sztuczna inteligencja na dobre zadomowiła się w sektorze publicznym w wielu krajach, także w Polsce. Wiążą się z tym korzyści, ale również istotne wyzwania. Często etyczne.
Rynkowe anomalie nie są drobnymi odstępstwami od idealnego modelu – są trwałym elementem rzeczywistości. Finanse behawioralne pokazują, że błędy inwestorów bywają systematyczne, niekiedy przewidywalne i... ludzkie. Nie negują dorobku teorii neoklasycznych – przeciwnie, wzbogacają go o ludzki kontekst, który wcześniej był pomijany. O sile emocji w gospodarce i lekcjach płynących z kryzysów opowiadał prof. Adam Szyszka z SGH w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym”.
Czy pandemia COVID-19 pogorszyła sytuację finansową polskich gospodarstw domowych? Na pewno znacznie wpłynęła na ich portfele. Szczegóły na ten temat ujawnia monografia „Sytuacja finansowa gospodarstw domowych w Polsce”.
Do 2050 r. około 70 proc. ludzi będzie mieszkać w miastach. Czy inteligentne miasta, łączące technologię z zarządzaniem, są przyszłością urbanizacji? Ich rolę w obliczu współczesnych wyzwań wyjaśnia w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym” dr Sabina Baraniewicz-Kotasińska, autorka książki o smart cities.
Techniki cyfrowe zmieniają sektor finansowy. Banki i inni pośrednicy finansowi również inwestują w rozwój nowoczesnych technologii, a to powoduje dalszy postęp. Obecnie tradycyjne finanse przechodzą głęboką transformację, na co ma wpływ coraz szybszy rozwój sztucznej inteligencji. Zastosowanie jej w sektorze finansowym przynosi nowe szanse, ale rodzi również ryzyko.
Kiedy świat wynurzył się z chaosu II wojny światowej, władzę objęli ludzie o przekonaniach makroekonomicznych, ukształtowanych w formacyjnym dla nich doświadczeniu lat 30. XX w.
Mija blisko trzydzieści lat od chwili, gdy Narodowy Bank Polski przeprowadził denominację złotego. Jej przygotowanie było złożonym procesem – należało bowiem wszystko zaplanować, zaprojektować nowe monety i banknoty, zlecić ich produkcję, przygotować całą logistykę, a na koniec przekazać je przy pomocy banków do portfeli wszystkich Polaków.
Na koniec marca 2024 r. liczba ludności Polski wynosiła niecałe 37,6 mln i – jak podaje GUS – tym samym zmniejszyła się w porównaniu z analogicznym okresem 2023 r. o 133 tys. osób. Urząd alarmuje, że te niekorzystne trendy obserwowane są od lat. W konsekwencji prognozy pokazują, że pod koniec 2050 r. liczba ludności naszego kraju wyniesie 34,0 mln osób, a w 2060 r. nie przekroczy 31 mln (30,9 mln).
Na kanwie wspólnej niechęci do dominacji Zachodu Rosja i Chiny budują antyzachodnią koalicję w ramach bloku BRICS+. Jego członkowie od lat starają się zmniejszyć swoją zależność od dolara, ale dopiero zachodnie sankcje nałożone na Rosję po inwazji na Ukrainę przyspieszyły ten proces.
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rząd największej wyspy świata dąży do przyspieszenia rozwoju gospodarczego, a docelowo także do uzyskania pełnej niezależności. Eksploatacja surowców może pomóc w osiągnięciu obu celów.
