Coraz więcej głosów poważnych ludzi mówi o narastających bąblach spekulacyjnych na rynkach aktywów i możliwości krachu. Tym razem głos m.in. byłego głównego ekonomisty BIS Williama White. W weekendowym przeglądzie ciekawych opinii i wiadomości z kraju i świata warto też przeczytać o przyczynach sukcesu greckich obligacji oraz reformach w Chinach i Francji oraz „reformach” w Polsce.
„Widzę bąble” – mówi były główny ekonomista Banku Rozliczeń Międzynarodowych Bill White w obszernej rozmowie z Finanz und Wirtschaft. „Inwestorzy chcą przypisać rosnące ceny akcji do fundamentów, ale ja tego nie kupuję (…) to jest napędzane przez płynność dostarczaną przez banki centralne, a nie przez fundamenty” – dodaje White.
Z jego opiniami koresponduje tekstHenry Blodgeta, założyciela portalu Business Insider, analityka zasłużonego przy kreowaniu bąbla dotcomów na początku wieku, ale nadal słuchanego. Blodget daje charakterystyczny tytuł: „Nie zdziwcie się, jeśli to będzie początek krachu”. Jego zdaniem są trzy przesłanki, że ostatni spadek S&P i Nasdaq o odpowiednio 3 i 7 procent od szczytów może go sygnalizować: rekordowe zyski firm, rekordowe ceny akcji, polityka zacieśnianie przez FED. Ciekawa analiza, wsparta danymi i wykresami.
Jeśli jest tak dobrze, to dlaczego tak źle? Komentator Reutersa Anatole Kaletskywymienia pozytywne sygnały z rynku (dane o zatrudnieniu w USA, prognozy MFW), ale konstatuje, że jednak notowania akcji spadają. Dlaczego? Pierwsze wytłumaczenie jest takie, że nie ma wytłumaczenia: „krótkoterminowe ruchy na rynku często nie mają logicznego uzasadnienia”. Drugie jest takie, że rzeczywiście 5-letni rynek byka, który zaczął się 9 marca 2009, faktycznie zmierza do dnia wyprzedaży. Trzecie – być może mamy do czynienia z tzw. leadership rotation. Dalsze wzrosty rynku są możliwe, ale liderami będą już inne firmy niż w ostatnich latach. Taka rotacja liderów wymaga czasowego obniżenia notowań.
W tym tygodniu Grecy wrócili na międzynarodowy rynek finansowy i po raz pierwszy od lat sprzedali obligacje. W establishmencie europejskim i greckim panuje radość z tego powodu, jednak David Stockman, autor bestselleru „The Great Deformation” i szef budżetowej agendy prezydenta Reagana (OMB), ma inny pogląd. Polityczna, finansowa i ekonomiczna sytuacja Grecji jest beznadziejna – w jego opinii. Inwestorzy kupujący obligacje grają wyłącznie na obietnice Mario Draghiego, że nie dopuści do wznowienia kryzysu.
Dwaj ekonomiści ze Stanford i Zurichu przeanalizowali wpływ doświadczeń potencjalnych strat i strachu na zachowania inwestorów na przykładzie… finansowego kryzysu w Amsterdamie pod koniec XVIII wieku. Konkluzja: ryzyko strat (nawet jeśli tych strat się nie poniesie) może przerazić wielką grupę pożyczkodawców. Szok zmienia ich zachowania i obniża gwałtownie dostępność kredytu. Może to kreować wzmocnienie procykliczne. Osobisty „czynnik strachu” może być bardzo silną determinantą zachowań inwestorów i odgrywać kluczową rolę w tworzeniu niestabilności rynków.
Teraz dwugłos o reformach. Ian Bremmerpisze optymistycznie o chińskich, mimo, że stara gwardia komunistyczna ostatnio dopomina się o przyhamowanie walki z korupcją, a zamożni Chińczycy opuszczają kraj. Bremmer nie przykłada nadmiernego znaczenia do tych obserwacji i uważa, że firmy nowoczesnych technologii m.in. IT i działające na rzecz efektywności energetycznej staną się priorytetowe dla władz, które mniej będą wspierać przemysł stalowy, aluminium czy generalnie cały model wydatków państwowych na przemysł ciężki.
Natomiast Marc Champion z Bloomberga sceptycznie pisze o francuskich reformach: „Zawsze, gdy europejski rząd ogłasza obniżki podatków bez podawania informacji, skąd weźmie na to pieniądze, uważajcie na swoje portfele. Podobnie jest z zapowiedziami nowego francuskiego premiera Manuela Vallsa dotyczącymi obniżenia kosztów pracy i podatków dla przedsiębiorstw. Jeśli nie nastąpi cud i wzrost gospodarczy nie wystrzeli nagle w górę, a dochody z podatków nie wzrosną, jest mało prawdopodobne, by Valls był w stanie ponieść koszty reformy i w tym samym czasie ograniczyć deficyt budżetowy do 3-proc. celu w 2015 roku, z zeszłorocznego poziomu 4,3 proc. Premier Francji zapowiedział, że zwróci się z prośbą do KE o ponowne rozpatrzenie zagadnienia balansu między wzrostem gospodarczym i kontrolą deficytu budżetowego. Wygląda na to, że Francja po raz kolejny będzie próbowała wykręcić się od zobowiązań dotyczących kontrolowania deficytu”.
I jeszcze a propos „reform”, tym razem w Polsce. „Od 1 kwietnia 2014 r. członkowie, którym zostało OFE więcej niż 10 lat do osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego mogą podjąć decyzję, czy chcą, by część ich składki emerytalnej nadal trafiała do OFE, czy chcą, by jej całość pozostała w ZUS – przypomina Paweł Pelc, były wiceprezes Urzędu Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi i były członek Komisji Nadzoru Finansowego. Oświadczenie składa się w ZUS (można też je wysłać pocztą) na specjalnym formularzu (dostępnym m.in. na stronach KNF).
Podjęcie decyzji o pozostawieniu całości składki w ZUS byłoby w praktyce dodatkowym premiowaniem rządu PO-PSL, który dokonał wcześniej „zaboru mienia” członków OFE zastępując je zapisami księgowymi na subkoncie w ZUS, które już do mienia członków OFE nie wchodzą. „Może zatem warto jednak się trochę potrudzić i złożyć oświadczenie w ZUS o przekazywaniu składki do OFE? Jeśli nie z innych przyczyn, to by po prostu nie dawać satysfakcji autorom tego rozwiązania, liczącym na ludzkie lenistwo i bezwład?” – konkluduje Pelc.
Prawo na polskim rynku obligacji nieskarbowych istotnie zaostrzono w latach 2017–2024. Główną przesłanką „dokręcania śruby” w obligacjach było wzmocnienie ochrony inwestorów będących osobami fizycznymi. W tym celu m.in. ograniczono ofertę obligacji mogących mieć cechy missellingu, wprowadzono nowe obowiązki informacyjne dla emitentów i zwiększono wymogi dotyczące oferowania osobom fizycznym nieskarbowych papierów dłużnych (zwłaszcza obligacji korporacyjnych).
Pierwsze srebrne monety z wizerunkiem władcy pojawiły się w VII w. przed naszą erą na terenie skolonizowanej przez Greków Lidii, Rzym wprowadził je w IV w. przed Chrystusem, Kartagina sto lat później. Wraz z upływem czasu monety stały się nieodłącznym składnikiem cywilizacji europejskiej, przy czym zmieniały swoją wartość, siłę nabywczą i formę. Względna stabilność cechowała natomiast systemy pieniężne.
Inwestorzy uwielbiają lokować kapitał przede wszystkim w swojej ojczyźnie. Jakie czynniki za tym stoją, czy patriotyzm ma tu jakieś znaczenie? Eksperci określają to zjawisko jako błąd „home bias”. Czy zatem brak dywersyfikacji geograficznej rzeczywiście jest bardzo kosztowny?
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Czy realizacja amerykańskiego snu na kredyt zakończy się koszmarem? Na to pytanie próbuje odpowiedzieć R. Christopher Whalen w książce „Inflated: Money, Debt, and the American Dream”.
Do końca 2025 r. mają zakończyć się unijno-indyjskie negocjacje umowy o wolnym handlu. Ma to być porozumienie przynoszące obu stronom nie tylko ekonomiczne korzyści.
Niepewność wokół handlu między UE a Stanami Zjednoczonymi – wywołana ogłoszeniem nowych ceł i niestabilnością globalnej sytuacji gospodarczej – budzi niepokój przedsiębiorstw, pracowników i polityków Wspólnoty. W artykule przedstawiamy dane dotyczące wrażliwości sektorowej i regionalnej rynków pracy UE na eksport do Stanów Zjednoczonych.
Białoruski dyktator w ostatnich latach ostatecznie zdegenerował gospodarkę. – Pojawiają się szalone pomysły Łukaszenki o sprowadzeniu 150 tys. Pakistańczyków, co powoli jest wdrażane – stwierdził Kamil Kłysiński, ekspert w Zespole Ukrainy, Białorusi i Mołdawii w Ośrodku Studiów Wschodnich, w wywiadzie dla „Obserwatora Finansowego”.
Światowe bezpieczeństwo kosztuje coraz więcej, a kolejne państwa przeznaczają rekordowe kwoty na wojsko i modernizację armii. To zjawisko, które nie omija również Polski, a jego konsekwencje gospodarcze, polityczne i społeczne są ogromne. Najnowsze wydanie kwartalnika „Obserwator Finansowy” — od dziś dostępne w kioskach — rzuca światło na te tematy.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
