Fundusze unijne niekoniecznie przyspieszają rozwój
Sposób dystrybucji funduszy unijnych jest niewłaściwy, ponieważ zamiast inwestycji w nowe technologie zwiększające wydajność, środki finansowe wspierają działalność opierającą się na powielaniu istniejących technologii – uważa Miroslav Singer, były prezes Banku Czech.
Miroslav Singer (Fot. ČNB)
Finansowanie z Unii Europejskiej dla przedsiębiorstw jest bardzo ważnym elementem rozwoju gospodarczego regionu Europy Środkowej i procesu tzw. catching-up, czyli nadrabiania zaległości ekonomicznych w stosunku do bardziej rozwiniętych gospodarek starej Unii – przypomina Singer na portalu Official Monetary and Financial Institutions Forum (OMFIF). Celem funduszy europejskich jest bowiem wzmacnianie gospodarek EŚ poprzez wspieranie efektywnych przedsiębiorstw i przedsięwzięć.
Efekty nie są takie jak oczekiwania. Jest to zatem poważny problem, ponieważ im więcej decyzji inwestycyjnych przedsiębiorstwa podejmują tylko ze względu na chęć absorpcji środków finansowych, tym mniej kierują się chęcią dalszej poprawy swojej innowacyjności, perspektywami ekonomicznymi, czy też oceną ryzyka inwestycyjnego.
Proces absorpcji środków unijnych ma także wpływ na banki centralne w regionie i prowadzoną przez nie politykę pieniężną. Mimo, że skala inwestycji sektora prywatnego w regionie Europy Środkowej, bazujących na funduszach z UE, jest nadal stosunkowo niska, to jednak przepływy pieniężne z Unii znacząco wzrosły w ostatnich latach i mogą mieć teraz realny wpływ na gospodarki regionu. Fundusze z UE kierowane do przedsiębiorstw zaczynają bowiem powodować skutki na poziomie makroekonomicznym i stwarzają nowe wyzwania dla banków centralnych.
Banki centralne Grupy Wyszehradzkiej (Czechy, Słowacja, Polska i Węgry) w swoich kwartalnych raportach nt. sytuacji finansowej przedsiębiorstw wspominają o cyklu absorpcji środków unijnych. Stopy procentowe w Europie Środkowej pozostają na stosunkowo niskim poziomie i jest mało prawdopodobne, aby uległy znaczącej zmianie w najbliższym czasie. Jednym z powodów takiego stanu rzeczy jest procedura budżetowania funduszy unijnych, które sprzyjają powstawaniu nadpodaży finansowania. W związku z nową perspektywą finansową UE, gospodarki Europy Środkowej znajdują się w trakcie nowego cyklu makroekonomicznego, co może sprawiać, że narzędzia polityki pieniężnej będą mniej skuteczne.
Podsumowując, wydaje się, że unijne wsparcie finansowe jest obecnie ukierunkowane na podmioty prywatne, które znajdują się na etapie dojrzałości w rozwoju przedsiębiorstwa, czyli fazę innowacyjną mają już za sobą. Powoduje to, że mniejsze i bardziej innowacyjne firmy znajdują się na przegranej pozycji. Jak wskazuje Singer, nie jest to właściwy sposób na poprawę skuteczności alokacji środków finansowych z UE w Europie Środkowej i istnieje przestrzeń do debaty nad tym, czy fundusze unijne wspierają czy osłabiają gospodarkę europejską.
Rola złota ulegała znaczącym przemianom wraz z ewolucją międzynarodowego systemu walutowego. Doprowadziło to do stopniowego spadku roli złota w odniesieniu do trzech klasycznych funkcji pieniądza: środka wymiany, jednostki obrachunkowej oraz środka tezauryzacji. Był to proces stopniowej eliminacji tego kruszcu z systemu monetarnego. Należy jednak podkreślić, że okres braku oficjalnej roli złota w systemie monetarnym jest relatywnie krótki w porównaniu z czasem, kiedy pełniło ono wszystkie klasyczne funkcje pieniądza.
Ruch efektywnego altruizmu powstał niecałe 14 lat temu i staje się coraz bardziej popularny wśród uczestników rynku finansowego. Co łączy olbrzymi kapitał, sztuczną inteligencję i działania przeciwko przemysłowej hodowli zwierząt?
W ciągu ostatnich lat systematycznie rośnie zagrożenie atakami cybernetycznymi w systemie finansowym. Banki centralne jako kluczowe ogniwo w infrastrukturze krytycznej systemu finansowego są szczególnie „łakomym kąskiem” dla hakerów. W jaki sposób hakerzy najczęściej atakują banki centralne i czy są one odporne na ataki?
Globalna gospodarka wydaje się chwilowo bardziej odporna niż zakładano wcześniej, co skłoniło Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) do nieznacznej korekty w górę prognoz wzrostu na 2025 r. Ta przejściowa siła – napędzana tymczasowym przyspieszeniem obrotów handlowych i manewrowaniem taryfami celnymi – maskuje jednak rosnące ryzyka systemowe.
Przyjęcie w USA ustawy o stabilnych kryptowalutach otwiera nowy rozdział na globalnym rynku finansowym, utrwalając uprzywilejowaną rolę dolara. Umożliwia kreowanie prywatnych walut mogących stanowić ryzyko dla stabilności systemów finansowych.
Kapitalizm od początku opierał się na prostym cyklu: produkcja, sprzedaż i reinwestycja zysku. Dziś jednak miejsce fabryk zajęły serwery, algorytmy i dane miliardów użytkowników. Czy niepostrzeżenie weszliśmy w nowy system – technofeudalizm, w którym kilku właścicieli kontroluje cyfrowe włości i pobiera rentę 2.0?
Trudno napisać coś sensownego na temat gospodarki Chin w ostatnich tygodniach bez odwoływania się do terminu nei-juan. Nie jest on bezpośrednio związany z polityką operacyjną Ludowego Banku Chin.
Bruksela przekonuje, że unia oszczędności i inwestycji wzmocni rynek kapitałowy, co pobudzi wzrost gospodarczy, zwiększy konkurencyjność i korzystnie wpłynie na portfele.
Chińskie przedsiębiorstwa państwowe są głównym aktorem, gdy patrzymy na aktywność Państwa Środka na afrykańskim kontynencie, ale nie jedynym, bowiem chiński sektor prywatny również sukcesywnie zwiększa swoją obecność” – stwierdziła w wywiadzie dla „Obserwatora Finansowego” prof. Lina Benabdallah, ekspertka ds. politycznych i ekonomicznych relacji chińsko–afrykańskich z Wydziału Polityki i Spraw Międzynarodowych Wake Forest University.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Białoruski dyktator w ostatnich latach ostatecznie zdegenerował gospodarkę. – Pojawiają się szalone pomysły Łukaszenki o sprowadzeniu 150 tys. Pakistańczyków, co powoli jest wdrażane – stwierdził Kamil Kłysiński, ekspert w Zespole Ukrainy, Białorusi i Mołdawii w Ośrodku Studiów Wschodnich, w wywiadzie dla „Obserwatora Finansowego”.
Unia Europejska coraz bardziej zacieśnia relacje polityczne, gospodarcze i handlowe z Republiką Mołdawii – jednym z najmłodszych państw Starego Kontynentu, które Rosja uznaje za swoją strefę wpływów.
Kraje Zachodu wyzbyły się kontroli nad gałęziami przemysłu o fundamentalnym znaczeniu dla transformacji cyfrowej, uzasadniając to chęcią ochrony środowiska. Skorzystały na tym zwłaszcza Chiny – zarówno gospodarczo, jak i politycznie.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
