Wciąż analizuję dane statystyczne dotyczące krajów Unii Europejskiej szukając odpowiedzi na pytanie dlaczego Polska gospodarka okazała się tak odporna na światowy kryzys gospodarczy? Co zdecydowało o tym, że jesteśmy jedynym europejskim krajem, który utrzyma w bieżącym roku wzrost gospodarczy?
Tym razem przyjrzałem się dokładniej danym dotyczącym struktury PKB i dynamice zmian poszczególnych składników ją tworzących. Podobnie jak wcześniej analizowałem kraje, które najlepiej oraz najgorzej sobie radzą w obecnej sytuacji.
Konkluzje wydają się być dość jednoznaczne:
- Dwie składowe PKB zdecydowały o głębokości recesji – konsumpcja indywidualna i inwestycje.
- To nie zmiany dotyczące eksportu i importu zdecydowały o lepszych wynikach gospodarczych.
- Wydatki konsumpcyjne państwa rosły szybciej w krajach lepiej radzących sobie z kryzysem.
Średni udział wydatków indywidualnych na cele konsumpcyjne w PKB, w 10 krajach o największym prognozowanym spadku PKB w 2009 roku, wynosił 58,19% (dane dla roku 2008). W 10 krajach o najlepszych prognozowanych wynikach zmian PKB udział ten był średnio bardzo podobny, gdyż wynosił 58,55%. Ale zmiany wydatków obywateli na cele konsumpcyjne w tych dwóch grupach krajów różniły się już zdecydowanie. Ilustrują to poniższe tabele:
Tabela 1: Zmiana wydatków na cele konsumpcyjne w krajach o największym prognozowanym spadku PKB w Unii Europejskiej w 2009 r.
| Państwa o najgłębszym prognozowanym spadku PKB w 2009 r. |
Przewidywana zmiana PKB w 2009 r. |
Zmiana konsumpcji indywidualnej 2008/2007 |
Prognozowana zmiana konsumpcji indywidualnej 2009/2008 |
| Litwa |
-18,1%
|
+3,6%
|
-19,5%
|
| Łotwa |
-18,0%
|
-5,4%
|
-22,0%
|
| Estonia |
-13,7%
|
-4,7%
|
-16,7%
|
| Rumunia |
-8,0%
|
+8,9%
|
-12,5%
|
| Irlandia |
-7,5%
|
-0,7%
|
-7,7%
|
| Słowenia |
-7,4%
|
+2,0%
|
-1,7%
|
| Finlandia |
-6,9%
|
+1,9%
|
-2,8%
|
| Węgry |
-6,5%
|
-0,5%
|
-7,4%
|
| Bułgaria |
-5,9%
|
+4,8%
|
-5,7%
|
| Słowacja |
-5,8%
|
+6,0%
|
-1,2%
|
| Średnia arytmetyczna |
-9,78%
|
+1,59%
|
-9,72%
|
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat
Tabela 2: Zmiana wydatków na cele konsumpcyjne w krajach o najmniejszym prognozowanym spadku PKB w Unii Europejskiej w 2009 r.
| Państwa o najmniejszym prognozowanym spadku PKB w 2009 r. |
Przewidywana zmiana PKB w 2009 r. |
Zmiana konsumpcji indywidualnej 2008/2007 |
Prognozowana zmiana konsumpcji indywidualnej 2009/2008 |
| Polska |
+1,2%
|
+5,9%
|
+2,1%
|
| Cypr |
-0,7%
|
+8,4%
|
-1,4%
|
| Grecja |
-1,1%
|
+2,3%
|
-2,5%
|
| Francja |
-2,2%
|
+1,0%
|
+0,8%
|
| Malta |
-2,2%
|
+5,8%
|
-1,1%
|
| Belgia |
-2,9%
|
+1,1%
|
-0,9%
|
| Portugalia |
-2,9%
|
+1,7%
|
-0,9%
|
| Luksemburg |
-3,6%
|
+3,9%
|
+0,2%
|
| Hiszpania |
-3,7%
|
-0,6%
|
-5,2%
|
| Austria |
-3,7%
|
+0,8%
|
+0,5%
|
| Średnia arytmetyczna |
-2,18%
|
3,03%
|
-0,84%
|
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat
Jeszcze większe różnice między analizowanymi krajami występują w dynamice inwestycji (gross capital formation). Przedstawiają to poniższe tabele:
Tabela 3: Zmiana inwestycji w krajach o największym prognozowanym spadku PKB w Unii Europejskiej w 2009 r.
| Państwa o najgłębszym prognozowanym spadku PKB w 2009 r. |
Przewidywana zmiana PKB w 2009 r. |
Zmiana w poziomie inwestycji 2008/2007 |
Prognozowana zmiana inwestycji 2009/2008 |
| Litwa |
-18,1%
|
-1,4%
|
-62,6%
|
| Łotwa |
-18,0%
|
-24,6%
|
-47,3%
|
| Estonia |
-13,7%
|
-24,5%
|
-53,9%
|
| Rumunia |
-8,0%
|
+7,1%
|
-17,9%
|
| Irlandia |
-7,5%
|
-14,6%
|
-30,4%
|
| Słowenia |
-7,4%
|
+4,4%
|
-29,5%
|
| Finlandia |
-6,9%
|
-3,2%
|
-15,9%
|
| Węgry |
-6,5%
|
+4,8%
|
-19,9%
|
| Bułgaria |
-5,9%
|
+13,4%
|
-27,3%
|
| Słowacja |
-5,8%
|
+6,5%
|
-15,5%
|
| Średnia arytmetyczna |
-9,78%
|
-3,21%
|
-32,02%
|
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat
Tabela 4: Zmiana inwestycji w krajach o najmniejszym prognozowanym spadku PKB w Unii Europejskiej w 2009 r.
| Państwa o najmniejszym prognozowanym spadku PKB w 2009 r. |
Przewidywana zmiana PKB w 2009 r. |
Zmiana w poziomie inwestycji 2008/2007 |
Prognozowana zmiana inwestycji 2009/2008 |
| Polska |
+1,2%
|
+2,8%
|
-8,4%
|
| Cypr |
-0,7%
|
+10,3%
|
-15,0%
|
| Grecja |
-1,1%
|
-2,5%
|
-17,6%
|
| Francja |
-2,2%
|
-0,6%
|
-12,7%
|
| Malta |
-2,2%
|
-21,6%
|
-22,4%
|
| Belgia |
-2,9%
|
+4,1%
|
-7,9%
|
| Portugalia |
-2,9%
|
+0,5%
|
-17,3%
|
| Luksemburg |
-3,6%
|
+2,3%
|
-17,8%
|
| Hiszpania |
-3,7%
|
-3,9%
|
-15,6%
|
| Austria |
-3,7%
|
+0,3%
|
-5,8%
|
| Średnia arytmetyczna |
-2,18%
|
-0,83%
|
-14,05%
|
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat
A więc recesji uniknęły przede wszystkim te kraje, w których nie nastąpił znaczący spadek konsumpcji indywidualnej. Duże znaczenie miała także głębokość spadku inwestycji. W krajach nadbałtyckich, najsilniej dotkniętych spadkiem PKB, poziom inwestycji w dwóch ostatnich latach spadł w sumie o ponad 70%!
Odpowiedzi na postawione na początku pytania należy zatem szukać w przyczynach, z powodu których, między innymi Polacy, nie zmniejszyli poziomu konsumpcji, a firmy i państwo nie ograniczyły gwałtownie inwestycji.
Ciąg dalszy nastąpi…
