Wmajowych badaniach GUS wskaźnik klimatu koniunktury w gospodarce wyniósł plus 7, w kwietniu było to plus 10. Wyniki z ub. miesiąca były nieco zbyt optymistyczne, teraz przedsiębiorcy dostosowali swoje oczekiwania do rzeczywistości, a mamy do czynienia z powolną poprawą sytuacji, ale nie rewolucyjnym ożywieniem. Możemy spodziewać się powrotu wysokiej koniunktury, ale to kwestia 2-3 lat - twierdzi prof. Stanisław Gomułka.
Ogólny klimat koniunktury gospodarczej w przetwórstwie przemysłowym
Przedsiębiorcy pozytywnie oceniają swoją przyszłość, ale są nieco mniej optymistyczni niż w ubiegłym miesiącu. W majowych badaniach GUS wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w gospodarce wyniósł plus 7, w kwietniu – plus 10. Poprawę sygnalizuje 22 proc. badanych przedsiębiorców, natomiast pogorszenie 15 proc. (przed miesiącem odpowiednio 25 proc. i 15 proc.). Pozostali uznali, że ich sytuacja nie zmieniła się.
– To odreagowanie po wiosennej euforii z minionego miesiąca – ocenia prof. Stanisław Gomułka. Jego zdaniem długoterminowe prognozy gospodarcze są optymistycznie, choć poprawa będzie następowała powoli.
Najwięcej optymizmu wykazują przedsiębiorcy zajmujący się przetwórstwem przemysłowym, duzi i średni, nieco gorzej jest w małych firmach.Portfel zamówień rośnie, ale nie tak szybko jak w kwietniu. Nawięcej optymistów jest w przemysłach farmaceutycznym, chemicznym, surowców mineralnych, papieru i artykułów spożywczych. Największymi pesymistami są producenci wyrobów tekstylnych i mebli.
Zdecydowanie mniej optymizmu wykazują budowlańcy. W pierwszym sektorze liczba przedsiębiorstw, które pozytywnie oceniają swoją przyszłość, zaledwie o 1 proc. przekracza liczbę tych, którzy widzą tę przyszłość w czarnych barwach. To wynik o jeden pkt. proc. gorszy niż przed miesiącem, ale trzeba pamiętać, że kwiecień był pierwszym miesiącem, w którym wskaźnik koniunktury w tej branży wyszedł na plus.
Równie ostrożnie przyszłą koniunkturę oceniają handlowcy. Tu liczba pozytywnych ocen o 2 proc. przeważa nad liczbą ocen negatywnych. Oceny bieżącej sprzedaży w maju są bardziej pesymistyczne niż w kwietniu. W najbliższych miesiącach przedsiębiorcy oczekują zwiększenia sprzedaży, jednak w skali mniejszej niż spodziewali się tego przed miesiącem.
Po fali optymizmu z kwietnia mamy zatem do czynienia z korektą nastrojów, choć przyszłość gospodarki przedsiębiorcy nadal widzą w jasnych barwach.
Opinia
prof. Stanisława Gomułki.
Wyniki z ubiegłego miesiąca były nieco zbyt optymistyczne. Ten entuzjazm spowodował wyjątkowo dobry dla przedsiębiorców marzec. Był to pierwszy cieplejszy miesiąc po wyjątkowo surowej zimie, miał więcej niż zwykle dni roboczych, zbliżające się święta Wielkanocne sprzyjały zakupom. Nastąpiło przesunięcie popytu konsumpcyjnego z lutego i stycznia, a częściowo przyspieszenie popytu kwietniowego.
Teraz mamy do czynienia z korektą tej fali optymizmu, dlatego nastroje nieco przygasły. Przedsiębiorcy dostosowali swoje oczekiwania do tego, z czym rzeczywiście mamy do czynienia w gospodarce, a mamy do czynienia z powolną poprawą sytuacji, ale nie z rewolucyjnym ożywieniem.
Poziom produkcji przemysłowej odpowiada temu sprzed 2 lat. Daleko nam do usunięcia skutków kryzysu, ale pozytywne dane płyną także z Europy Zachodniej. Wzrost co prawda jest tam wciąż niewielki, na poziomie 1-2 proc. PKB, ale to już wystarczy, by pozytywnie stymulować nasz eksport.
Teraz wiele zależy od tego, co będzie z konsumpcją wewnętrzną i inwestycjami.
Niestety, w sytuacji, w której mamy dość wysoką stopę bezrobocia, konsumpcja nie będzie szybko rosła. Nie powinniśmy się także spodziewać szybkiego spadku liczby osób pozostających bez pracy, bo w przedsiębiorstwach wciąż są spore rezerwy kadrowe. Zwalniały mniej niż mogły zwalniać, teraz będą wolniej zatrudniać, nie można też oczekiwać szybkiego wzrostu płac.
To te czynniki powodują, że stosunkowo mało optymistycznie oceniana jest koniunktura w handlu i budownictwie. Handel bezpośrednio zależy od wydatków konsumpcyjnych ludności. Budownictwo mieszkaniowe od zdolności kredytowej. Oba te czynniki są zależne od płac i stabilności zatrudnienia.
Myślę, że możemy się spodziewać powrotu wysokiej koniunktury, ale to jest kwestia 2-3 lat. Obecny i przyszły rok będą latami przejściowymi. W tym roku możemy spodziewać się wzrostu pomiędzy 2-3 proc. PKB, w przyszłym 3-4 proc. Wyraźna poprawa może nastąpić, kiedy wzrost PKB będzie wyższy niż trend długoterminowy, czyli przekroczy 4,5 proc., a na to na razie nie mamy szansy.
Ogólny klimat koniunktury gospodarczej w przetwórstwie przemysłowym
Na pisanie o tym, jak ważne jest oszczędzanie i inwestowanie zużyto morze atramentu i farby drukarskiej. O oszczędzaniu mówią dziesiątki przysłów np. „oszczędnością i pracą ludzie się bogacą”. Tak, tak „i pracą” – a może lepiej by było: „przede wszystkim pracą”? Liczni publicyści przekonują, a politycy pouczają, że Polacy muszą więcej oszczędzać, by gospodarka szybciej się rozwijała. Ale gdy się zastanowimy, co by było, gdyby tak nagle wszyscy zaoszczędzili dajmy na to 90 proc. tego co zarobili, to zauważymy, że byłoby niedobrze – katastrofa: towary leżałyby na półkach, a przedsiębiorcy by pobankrutowali – przecież tego, czego nie udało się sprzedać w kraju nie byłoby łatwo upchnąć za granicą, i tak borykającą się z nadprodukcją, szukającą po świecie rynków zbytu. Sprawy są zatem bardziej skomplikowane niż się powierzchownie wydaje.
Wartość relacji długu publicznego do PKB we Włoszech nie zawsze była tak wysoka jak obecnie. Dług zjednoczonego państwa włoskiego w 1861 r. stanowił mniej niż 40 proc. jego PKB, zaś jeszcze w latach 60. XX w. zaledwie 25 proc. PKB. W historii tego kraju zdarzały się także okresy, w których relacja długu publicznego do PKB była jeszcze wyższa niż obecnie i sięgała 160 proc. PKB, by następnie spaść. Skąd zatem wziął się dług publiczny Włoch, notujący dziś jedne z wyższych poziomów w ponad stusześćdziesięcioletniej historii tego państwa?
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Waluty cyfrowe powiązane z pieniądzem fiducjarnym, czyli stablecoins, mierzą się z nieuniknionym w ich sytuacji napięciem pomiędzy wiarygodnością a konkurencyjnością – czyli „paradoksem stablecoina". By go lepiej zrozumieć, w artykule analizujemy konkurencyjne strategie USA i Chin.
Przez ostatnie lata rynki wschodzące zmagały się z silnym kursem dolara i zdominowanym przez Wall Street rynkiem kapitałowym. Dziś, w obliczu zmian strukturalnych w światowej gospodarce, a także nastawienia Fed oraz ich własnego rozwoju, kraje rozwijające się stają się nie tylko motorem globalnego wzrostu, ale i magnesem dla kapitału, sygnalizując koniec ery „amerykańskiej wyjątkowości”.
Regulacje tworzone w dobrej wierze czasem stają się jednak dla firm biurokratycznym ciężarem. Unijna dyrektywa CSRD jest tego przykładem – zmusza duże przedsiębiorstwa do raportowania danych ESG, czyli informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Ratunkiem dla spółek coraz częściej okazuje się sztuczna inteligencja.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
