Warto zwrócić uwagę na niedoceniony komunikat NBP o podaży pieniądza w maju. A ponadto warto przeczytać m.in. o redukcji długu greckiego i reformach, nowy raport o surowcach naturalnych, e-rządzie w Nowej Zelandii, jeszcze o Islandii, o interesach Tony’ego Blaira i czy Deutsche Bank będzie nowym Lehman Brothers.
Z danych NBP wynika, że w maju odnotowano znaczny przyrost podaży pieniądza M3. Istotnie wzrosło również zadłużenie gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Jak podaje komunikat „agregat M3, obrazujący łączną podaż pieniądza, wyniósł na koniec miesiąca 1 067,3 mld zł i był o 9,9 mld zł (tj. o 0,9 proc.) wyższy niż na koniec kwietnia. Ze wstępnych danych wynika, że do zwiększenia podaży pieniądza M3 przyczyniła się przede wszystkim akcja kredytowa banków dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw”.
NBP podaje dane w ujęciu miesiąc do miesiąca. Jeśli porównać z majem ubiegłego roku to M3 wzrósł o 7,6 procent, M1 (pieniądz gotówkowy) aż o 15,5 procent. W ciągu ostatniego roku depozyty zwiększyły się o 6,9 procent, należności gospodarstw domowych o 7,8 proc., a przedsiębiorstw o 6 proc.
Tymczasem prominentny polityk PiS, były wiceminister finansów, Cezary Mech zdecydowanie opowiada się za osłabianiem waluty pod hasłem stymulacji eksportu. Fragment: „Cały czas lobby stóp procentowych utrzymuje, że w Polsce muszą być one na wyższym poziomie niż na świecie. Jak i to, że NBP nie może (jest to nawet wpisane do Konstytucji) wykupywać obligacji skarbowych i finansować państwowych wydatków, mimo że robią to z korzyścią dla obywateli prawie wszystkie banki centralne świata, w tym Wielkiej Brytanii, Japonii, USA, a nawet EBC”. I dalej: „Ceny wyhamowuje się zmrażaniem gospodarki poprzez wzrost kosztów kredytu, jak i wspieraniem napływu kapitału podbijającego kurs walutowy i przez to obniżającym ceny subsydiowanym importem”.
Co najmniej do 18 czerwca będzie trwał negocjacyjny taniec z Grecją. Tego dnia odbędzie się kolejne spotkanie ministrów finansów eurogrupy, które może podjąć decyzję o udzieleniu wsparcia. Stanowiska stron zaostrzyły się w ostatnich dniach. W okresie ciszy przed burzą Paolo Manasse ciekawie analizuje, co się wydarzyło nie tak jak trzeba w Grecji i jak rozwiązać jej problemy. Grecja rozwijała się szybciej niż Niemcy czy Włochy po 1990 roku, a ostatnia recesja doprowadziła jedynie jej dynamikę do poziomu innych państw w całym 25-letnim okresie. Jest mniej niż skromna – ok. 25 procent wzrostu od 1990 roku. Gospodarka Niemiec urosła w tym czasie o ponad 35 proc., Włoch zaledwie ok. 17 procent.
Spośród tych trzech państw tylko w Niemczech wzrosła produktywność. W Grecji załamanie TFP jest dramatyczne – spadła od 1990 roku o jedną czwartą. Wymuszone oszczędności były zbyt duże, a reformy zbyt słabe i ukierunkowane na rynek pracy zamiast rynki produktowe – pisze Manasse. Teraz potrzebna jest redukcja długu, złagodzenie programu budowania nadwyżki pierwotnej w budżecie, ograniczenie biurokracji oraz otwarcie rynków i usunięcie ograniczeń w kredytowaniu małych i średnich firm.
W Economonitorze objawił się Grzegorz Kołodko z wypowiedzią na temat Grecji. Główna myśl: Grecja jest niewypłacalna. Jeśli publiczni kredytodawcy, którzy są właścicielami długu greckiego chcą choć część odzyskać, muszą zredukować go o połowę, ze 180 do 90 procent PKB. Wiążąc redukcję z reformami i ich ścisłym monitorowaniem, podobnie jak wydarzyło się w przypadku Polski w 1994 roku
Instytut Adama Smitha przygotował nowy raport stwierdzający, że bogactwa naturalne wcale się nie wyczerpują. Rezerwy bogactw naturalnych to zasoby, których wydobycie jest technologicznie możliwe natychmiast i opłacalne po obecnych cenach. Zasoby naturalne, to bogactwa, których jakość i koncentracja stwarzają możliwość efektywnego ekonomicznie wydobycia w przyszłości. Są znacznie większe od rezerw. Nadto w odpowiednich warunkach cenowo-rynkowych uruchamia się mechanizm substytucji.
Pouczający jest przykład metali ziem rzadkich, w przypadku których Chiny miały skrajnie dominującą pozycję i błyskawicznie ją straciły. Autor raportu Tim Worsall, bloger i dealer metali ziem rzadkich, konkluduje, że wysiłki na rzecz konserwacji i recyklingu zasobów naturalnych mogą prowadzić do marnotrawstwa i netto być niekorzystne dla społeczeństw, angażując środki, które mogłyby być bardziej produktywnie wykorzystane. Raport zawiera imponującą szczegółowością tabelę dotyczącą zasobów bogactw naturalnych i minerałów.
O nowych technologiach pisze Boston Consulting Group – tym razem jak wdraża idee e-rządu Nowa Zelandia. Na przykład w ciągu ostatnich dwóch lat odnowiono dzięki systemowi online 300 tysięcy paszportów. Obecnie około 50 rządowych usług publicznych dostępnych jest on-line. Do 2017 roku 70 procent kontaktów (transakcji) obywateli z rządem ma być zdigitalizowanych. Trwają prace m.in. nad kontaktami związanymi z urodzeniem dziecka, imigracją, czy z przejściem na emeryturę.
Dwóch wkurzonych ex Wallstreeterów – jak piszą o sobie – założyło bloga i zastanawia się, czy Deutsche Bank (DB) będzie następnym Lehman Brothers, o czym dowiemy się post factum rzecz jasna. Między innymi zwracają uwagę na gigantyczne operacje podnoszenia kapitału w 2014 roku (dlaczego były potrzebne?), równie ogromne kary za nadużycia i manipulacje na rynku stóp procentowych, niespodziewane wzmocnienie kierownictwa w maju 2015 i równie niespodziewaną jego wymianę w czerwcu 2015 oraz na niezwykłą ekspozycję DB (nominalnie aż 75 bilionów dolarów) na rynku instrumentów pochodnych. Wszystkie banki działające w systemie rezerwy cząstkowej są z definicji zawsze bankrutami – zaznaczają po drodze. Pointa: szefem operacji DB na Wall Street jest Tom Humphrey, były szef departamentu instrumentów o stałych dochodach Lehman Brothers.
Wczoraj pisaliśmy o sukcesach Islandii, ale Tyler Cowen powątpiewa, czy jest on do powtórzenia gdzie indziej. O ile dewaluacja i wyższa inflacja – tak, o tyle wątpliwości budzi kontrola transferu kapitałów i uzdrowienie sytuacji w znacznej części przez narzucenie strat inwestorom i oszczędzającym, głównie z Wielkiej Brytanii i Holandii, którzy utopili pieniądze w islandzkich bankach.
Aktywność na linii Bliski Wschód – Chiny Tony’ego Blaira opisuje Telegraph, który przeprowadził śledztwo na ten temat. Kilka dni temu Blair zrezygnował z funkcji specjalnego wysłannika na Bliski Wschód tak zwanej czwórki (ONZ, USA, Unia Europejska i Rosja), nie odnosząc w niej żadnego sukcesu. Natomiast jako pośrednik między przywódcami chińskimi a funduszem suwerennym Abu Dhabi, dla którego też pracował – jak najbardziej. Co ma swój wyraz w milionach funtów zarobionych przez byłego premiera Wielkiej Brytanii. Aktywność doradcza Blaira, jak wynika z kalendarium od 2007 roku, jest imponująca – obok Abu Dhabi m.in. Kazachstan, Libia Kadafiego, Malawi, Rwanda, Albania, a ostatnio Egipt rządzony przez wojskowych, którzy doszli do władzy w wyniku zamachu stanu.
Na deser Peter Onge, profesor w Fengjia University College of Business na Tajwanie zabawnie tłumaczy, dlaczego powstanie maszyn odbierających pracę powinno nas cieszyć, a nie martwić. By to udowodnić pokazuje co działoby się, gdyby powstała maszyna produkująca za naciśnięciem guzika wszystko za pensa. Wcale nie oznaczałoby to zaniknięcia pracy i płacy, aczkolwiek płace byłyby groszowe (ale i wydatki takież).
Wzrost inflacji po pandemii spowodował dezorientację wśród decydentów. W naszym artykule przeprowadzamy analizę związku między wzrostem podaży pieniądza a inflacją. Wynika z niej, że siła tego związku zależy od środowiska inflacyjnego: wynosi on jeden do jednego, gdy inflacja jest wysoka, i praktycznie zanika, gdy jest niska. Wyłączając państwa o bardzo wysokiej stopie inflacji, związek, który był wyraźnie widoczny w różnych krajach w okresie wzrostu inflacji w latach 2021 i 2022, stracił później znaczenie statystyczne i gospodarcze.
Rozwój pieniądza jest nie tylko wynikiem konieczności ekonomicznej, ale odzwierciedla także dążenia ludzkości do budowania zaufania i współpracy. Waluta to narzędzie służące bowiem nie tylko celom ekonomicznym, lecz także realizacji współpracy społecznej opartej na zaufaniu. Bez względu na to czy jest to szeleszczący banknot, złoto czy… ząb rekina.
Oczekiwaniom inflacyjnym gospodarstw domowych zazwyczaj nie poświęca się zbytniej uwagi przy monitorowaniu i prognozowaniu inflacji, częściowo dlatego, że wykazano, iż mediana ich oczekiwań ma mniejszą moc predykcyjną niż oczekiwania innych podmiotów. Niniejszy artykuł ma na celu dowieść, że zmiany w rozkładzie oczekiwań inflacyjnych gospodarstw domowych są istotne dla prognozowania inflacji w najbliższym czasie i oferują dodatkowe informacje w porównaniu z miernikami rynkowymi i oczekiwaniami prognostów. Sugeruje to, że oczekiwania inflacyjne gospodarstw domowych powinny odgrywać większą rolę w monitorowaniu inflacji, a w konsekwencji w kształtowaniu polityki pieniężnej.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Czy realizacja amerykańskiego snu na kredyt zakończy się koszmarem? Na to pytanie próbuje odpowiedzieć R. Christopher Whalen w książce „Inflated: Money, Debt, and the American Dream”.
Do końca 2025 r. mają zakończyć się unijno-indyjskie negocjacje umowy o wolnym handlu. Ma to być porozumienie przynoszące obu stronom nie tylko ekonomiczne korzyści.
Niepewność wokół handlu między UE a Stanami Zjednoczonymi – wywołana ogłoszeniem nowych ceł i niestabilnością globalnej sytuacji gospodarczej – budzi niepokój przedsiębiorstw, pracowników i polityków Wspólnoty. W artykule przedstawiamy dane dotyczące wrażliwości sektorowej i regionalnej rynków pracy UE na eksport do Stanów Zjednoczonych.
Białoruski dyktator w ostatnich latach ostatecznie zdegenerował gospodarkę. – Pojawiają się szalone pomysły Łukaszenki o sprowadzeniu 150 tys. Pakistańczyków, co powoli jest wdrażane – stwierdził Kamil Kłysiński, ekspert w Zespole Ukrainy, Białorusi i Mołdawii w Ośrodku Studiów Wschodnich, w wywiadzie dla „Obserwatora Finansowego”.
Światowe bezpieczeństwo kosztuje coraz więcej, a kolejne państwa przeznaczają rekordowe kwoty na wojsko i modernizację armii. To zjawisko, które nie omija również Polski, a jego konsekwencje gospodarcze, polityczne i społeczne są ogromne. Najnowsze wydanie kwartalnika „Obserwator Finansowy” — od dziś dostępne w kioskach — rzuca światło na te tematy.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
