UE zacieśnia współpracę z Meksykiem: szansa dla polskich firm
Unia Europejska i Meksyk zakończyły negocjacje w sprawie rozszerzenia umowy o wolnym handlu. Dlaczego Bruksela rozwija relacje gospodarcze z południowym sąsiadem Stanów Zjednoczonych i co to oznacza dla Polski?
Tuż przed powrotem Donalda Trumpa na fotel prezydenta USA, zakończyły się negocjacje polityczne w sprawie rozszerzenia umowy między Unią Europejską a Meksykiem. Komisja Europejska poinformowała o tym w połowie stycznia 2025 r. po spotkaniu między komisarzem ds. handlu i bezpieczeństwa gospodarczego Marošem Šefčovičem a meksykańskim sekretarzem gospodarki Marcelo Ebrardem. „Globalne porozumienie Unii Europejskiej z Meksykiem zniesie bariery handlowe i pobudzi inwestycje, wspierając tworzenie miejsc pracy i dobrobyt po obu stronach. Otworzy nowe możliwości i uprości procedury dla małych i średnich przedsiębiorstw, ułatwi firmom z UE składanie ofert na kontrakty rządowe z Meksyku i poprawi ochronę inwestorów z UE” – powiedział komisarz Maroš Šefčovič, cytowany w komunikacie opublikowanym na stronie internetowej KE.
Na korzyści wynikające z pogłębienia współpracy zwracają uwagę także inni kluczowi urzędnicy w Brukseli. „Eksporterzy z UE, w tym rolnicy i przedsiębiorstwa rolno-spożywcze, zyskają nowe możliwości handlowe. Ta przełomowa umowa dowodzi, że otwarty handel oparty na nowych zasadach może działać na rzecz dobrobytu i bezpieczeństwa gospodarczego, a także klimatu i zrównoważonego rozwoju” – podkreśliła przewodnicząca KE Ursula von der Leyen. Kaja Kallas, przedstawicielka UE ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, będąca jednocześnie wiceprzewodniczącą Komisji, wyraziła satysfakcję, że obie strony wspierają wolny handel. Z kolei w komunikacie opublikowanym na stronie KE napisano: „w czasach narastającej presji protekcjonistycznej umowa stanowi jasny sygnał, że nasze gospodarki są otwarte na handel i prowadzenie biznesu, których podstawą są uczciwe zasady i wysokie standardy”.
Jak to się zaczęło?
Już w 1997 r. Meksyk jako pierwszy kraj Ameryki Łacińskiej, podpisał z UE umowę o partnerstwie gospodarczym oraz koordynacji politycznej i współpracy. Odnośnie do handlu towarami weszła ona w życie w 2000 r., a rok później wobec usług. Z upływem czasu politycy zaczęli dojrzewać do podjęcia rozmów na temat jej rozszerzenia. Negocjacje rozpoczęły się w 2016 r. Dwa lata później, w 2018 r., osiągnięto wstępne porozumienie w kwestiach dotyczących handlu, a w 2020 r. w obszarze zamówień publicznych. Mimo że prace prawno-lingwistyczne dobiegły końca, przez długi czas nie udało się sfinalizować umowy. Doszło do tego dopiero na początku 2025 r. W imieniu Unii prowadziła je KE, opierając się na wytycznych rządów państw członkowskich. Bacznie przyglądali się im m.in. europosłowie, którzy powołali specjalną grupę monitorującą przebieg rozmów. Od 2016 r. w tej sprawie odbyło się kilkadziesiąt spotkań Komisji Handlu Zagranicznego Parlamentu Europejskiego z KE.
Co się zmieni?
Po tym, gdy nowa umowa – określana przez UE jako globalne porozumienie – zostanie ratyfikowana i wejdzie w życie, współpraca stanie się dużo łatwiejsza, co powinno sprzyjać wymianie handlowej i postępowi gospodarczemu. Głównym celem jest wzrost eksportu i nowych inwestycji poprzez m.in. zniesienie wielu barier pozataryfowych, redukcję stawek celnych na część produktów, ochronę europejskiej własności intelektualnej, otwarcie rynku zamówień publicznych, rozwijanie współpracy w ramach dostaw surowców kluczowych dla zielonej i cyfrowej transformacji oraz pomoc w tworzeniu lepiej wynagradzanych miejsc pracy związanych z eksportem.
Największe korzyści mogą odnieść producenci i eksporterzy produktów rolno-spożywczych, maszyn, paliw mineralnych i powiązanych z nimi produktów, farmaceutyków, a także sprzętu transportowego. Umowa ułatwi unijnym firmom sprzedaż swoich usług w Meksyku, na czym skorzystają zwłaszcza podmioty oferujące szeroko rozumiane usługi biznesowe, finansowe i telekomunikacyjne lub w obszarze transportu. KE podała też, że w 2023 r. unijne firmy wyeksportowały do Meksyku towary o wartości 53,1 mld euro, a rok wcześniej usługi o wartości 15,2 mld euro. Import towarów z tego kraju wyniósł 28,6 mld euro (2023 r.), a usług – 7,9 mld euro (2022 r.).
MŚP, zamówienia publiczne, inwestycje
Dotychczas unijni eksporterzy i importerzy często się skarżyli, że meksykańskie regulacje gospodarcze oraz celne są skomplikowane, a na dodatek podlegają ciągłym zmianom. Po wejściu porozumienia w życie odniosą realne korzyści dzięki eliminacji części barier technicznych i procedur, które obecnie utrudniają kooperację lub powodują opóźnienia. „Zgadzając się na większą konwergencję z normami międzynarodowymi, firmom z UE łatwiej będzie eksportować do Meksyku. Dla przykładu, umowa obejmuje załącznik dotyczący pojazdów silnikowych, co ułatwi eksport części samochodowych z UE poprzez akceptację uznawanych na całym świecie raportów z testów (UNECE) i certyfikatów UE” – poinformowała KE na stronie internetowej. Umowa w sposób szczególny dotyczy małych i średnich przedsiębiorstw. Jeden z rozdziałów dotyczy poprawy wymiany informacji o dostępie do rynków. „MŚP skorzystają ze specjalnej struktury instytucjonalnej (punkty kontaktowe), która zapewni dwustronną współpracę międzyrządową” – podkreśliła Komisja.
Kolejny ważny aspekt stanowi otwarcie rynku zamówień publicznych. Meksykańskie firmy będą mogły ubiegać się o kontrakty rządowe w UE, a unijni przedsiębiorcy zyskają taką możliwość w Meksyku zarówno na szczeblu rządowym, jak i stanowym, w tym w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. Firmy z Unii mają być traktowane tak, jak te z Meksyku. Tamtejszy rząd zobowiązał się do zapewnienia przewidywalności i przejrzystości w zamówieniach publicznych. Nowa umowa zawiera też postanowienia mające przyczynić się do zapobiegania korupcji w obszarze handlu i inwestycji. Wobec tego, że inwestowanie stanie się łatwiejsze i bardziej bezpieczne, Unia i Meksyk oczekują wzrostu liczby firm, które zdecydują się prowadzić działalność gospodarczą po drugiej stronie Oceanu Atlantyckiego. „Celem jest przyciągnięcie inwestycji poprzez zwiększenie zaufania inwestorów i poprawę równych warunków działania” – wskazała KE.
Sektor rolno-spożywczy
Meksyk, będący importerem netto produktów rolno-spożywczych z UE, porozumiał się też z Brukselą co do zniesienia części uciążliwych obowiązków biurokratycznych i uproszczenia niektórych przepisów dotyczących producentów żywności z Unii, co pozwoli eksportować te towary szybciej i taniej. Docelowo Meksyk zagwarantuje bezcłowy dostęp dla makaronów, serów pleśniowych, ziemniaków oraz jabłek i brzoskwiń w puszkach, które obecnie są objęte cłem sięgającym nawet 20 proc. Zniesione zostaną cła m.in. na sprowadzane z Unii jaja (obecnie wynosi ono 45 proc.), czekoladę i wyroby cukiernicze (ponad 20 proc.) czy produkty wieprzowe (do 45 proc.), choć w tym ostatnim przypadku zwolnienie nie obejmie polędwicy wieprzowej. W ramach ustalonych kontyngentów taryfowych możliwy będzie również bezcłowy dostęp do meksykańskiego rynku dla takich wyrobów, jak masło, mleko w proszku czy sery świeże i przetworzone.
Umowa ułatwi producentom regionalnych produktów spożywczych i napojów z UE dostęp do rynku w Meksyku oraz zabezpieczy ich interesy, tak by w sprzedaży nie pojawiały się imitacje np. szynki parmeńskiej, piwa bawarskiego, wina Rioja, sera Roquefort czy tyrolskiego specku. Ochronie prawnej podlega już około stu alkoholi z oznaczeniami geograficznymi z UE, a po wejściu w życie nowego porozumienia obejmie ona kolejne 232 napoje spirytusowe i dodatkowe 336 oznaczeń geograficznych na winach, piwach i żywności. „Produkty rolno-spożywcze UE są znane na całym świecie, a nasi rolnicy dostarczają to, co czyni Unię wiodącym eksporterem tych wyrobów. Nasi rolnicy i producenci żywności oraz napojów eksportują już do Meksyku produkty o wartości ponad 2 mld euro. Zmodernizowana umowa globalna zagwarantuje im jeszcze większe udziały w tym rynku i otworzy nowe możliwości” – stwierdził Christophe Hansen, komisarz ds. rolnictwa i żywności.
W cieniu prezydentury Donalda Trumpa
Przez wiele lat głównymi partnerami handlowymi Stanów Zjednoczonych były Państwo Środka i Kanada, ale kilkanaście miesięcy temu zaczął wyprzedzać je Meksyk. „W obliczu ciągłych zmian, zwłaszcza w stosunkach z Chinami, jedno jest pewne: handel między Meksykiem a USA wydaje się być tak silny, jak nigdy dotąd i powinien wciąż się umacniać” – napisał Cork Gaines w amerykańskim wydaniu „Business Insidera” w sierpniu 2023 r. (tekst został opublikowany także w polskiej wersji serwisu. Dziennikarz określił Meksyk „nowym najlepszym przyjacielem USA”. W tym przekonaniu nie był odosobniony, bo w debacie publicznej pojawiało się więcej podobnych opinii). Przez długi czas mało kto wierzył w powrót Trumpa do Białego Domu i tylko nieliczni spodziewali się znaczącego pogorszenia relacji amerykańsko-meksykańskich już kilkanaście dni po jego zaprzysiężeniu na urząd prezydenta.
Jeśli prezydent Trump, tak jak wielokrotnie zapowiadał jeszcze przed wyborami w 2024 r., radykalnie zrewiduje stosunki gospodarcze ze swoim południowym sąsiadem, Meksykanie mogą być skorzy do dalszego zacieśniania współpracy z Europejczykami, dążąc do zmniejszenia zależności od Stanów Zjednoczonych. KE podała, że w 2023 r. Unia była trzecim partnerem handlowym Meksyku po USA i Chinach, a dwustronny handel towarami osiągnął wartość 81,7 mld euro. UE odnotowuje nadwyżkę handlową z południowym sąsiadem Stanów Zjednoczonych, a pod względem bezpośrednich inwestycji zagranicznych plasuje się na drugim miejscu po USA. Meksyk jest też drugim co do wielkości partnerem handlowym Unii w Ameryce Łacińskiej po Brazylii.
Polska popiera poszerzanie handlu
Ministerstwo Rozwoju i Technologii poinformowało portal „Obserwator Finansowy”, że strona polska popierała zawarcie nowej umowy pomiędzy UE a Meksykiem, zaś decyzja o zakończeniu negocjacji została przyjęta z zadowoleniem. „Polska generalnie opowiada się za poszerzaniem sieci umów handlowych” – przekazał resort, dodając, że porozumienie z południowym sąsiadem USA ma dla Unii znaczenie gospodarcze i geopolityczne oraz stwarza okazję do zwiększenia jej roli w Ameryce Łacińskiej. Na zakończenie negocjacji czekały zwłaszcza dwa sektory: przemysłowy, ze względu na derogacje dotyczące reguł pochodzenia dla samochodów elektrycznych, a także rolno-spożywczy, dla którego porozumienie wiąże się ze zniesieniem lub ograniczeniem wysokich ceł. „Duże szanse rozwoju współpracy widzimy w handlu usługami, realizacji rządowych zamówień publicznych oraz współpracy inwestycyjnej. Umowa kładzie także nacisk na zapewnienie zrównoważonego rozwoju, co stwarza szanse dla polskich firm >>zielonych technologii<<” – podkreślił resort.
Obecnie wśród najważniejszych towarów eksportowanych z Polski do Meksyku, nie licząc artykułów rolno-spożywczych, są m.in. akumulatory litowo-jonowe, aparatura radionawigacyjna, silniki turboodrzutowe, meble i ich części, urządzenia kontrolno-pomiarowe oraz części samochodowe. Import obejmuje głównie samochody i silniki samochodowe, urządzenia i akcesoria medyczne, a także procesory komputerowe. Resort informuje, że w 2023 r. nasz eksport do południowego sąsiada USA wyniósł, według polskich danych, 2,4 mld dol., a według danych meksykańskich – 3,7 mld dol. Z kolei import według naszych danych osiągnął wartość 1,1 mld dol., a według danych meksykańskich – 390,5 mln dol. Z polskich danych wynika też, że eksport za pierwsze trzy kwartały 2024 r. wyniósł 1,4 mld dol., a import – 300,6 mln dol. (danych meksykańskich za ten okres jeszcze nie ma).
Rok 2024 był drugim z kolei rokiem recesji niemieckiej gospodarki. Wyrównany sezonowo PKB Niemiec zmniejszył się w ubiegłym roku o 0,2 proc., wobec spadku o 0,3 proc. w 2023 r. Jednocześnie Niemcy są największym odbiorcą polskich produktów rolno-spożywczych. Słabe wyniki gospodarcze naszego zachodniego sąsiada rodzą pytania o możliwe negatywne konsekwencje dla polskiego eksportu żywności, który w ostatnich dwóch dekadach systematycznie rósł.
Polski eksport produktów rolno-spożywczych odnotował w pierwszym półroczu 2024 r., pierwszy raz od 2009 r., spadek. Wartość tego eksportu wyrażona w złotych była o 7,6 proc. niższa w porównaniu z pierwszym półroczem 2023 r. Słabe wyniki, jak dotąd prężnie rozwijającego się eksportu żywności, rodzą pytania o przyczyny tego zjawiska oraz perspektywy na przyszłość.
Przedstawiciele Unii Europejskiej i państw Mercosur, tj. Argentyny, Brazylii, Paragwaju i Urugwaju, 28 czerwca 2019 r. osiągnęli porozumienie polityczne w sprawie ambitnej i kompleksowej umowy handlowej. Wbrew licznym spekulacjom umowa nie została podpisana podczas szczytu państw G20 w Rio de Janeiro. Wiele wskazuje na to, że bilans tej umowy będzie niekorzystny dla polskiego sektora rolno-spożywczego.
Polska ma dzisiaj już ponad 500 ton złota, a jego udział w rezerwach przekroczył 20 proc. – poinformował Narodowy Bank Polski 24 kwietnia 2025 r. Obecne rezerwy są niemal 5-krotnie wyższe niż siedem lat temu.
Zaczynał mając 43 lat i 20 tys. juanów w ręku. Założona przez niego firma w 2024 r. osiągnęła 8,6 mld dol. zysku i była jednym z najważniejszych graczy na rynku telekomunikacyjnym. A historię o nim i firmie, którą stworzył opowiada napisana przez Li Hongwena książka „Ren Zhengfei & Huawei”.
Amerykańskie cła spadły na Kanadę w trudnym momencie. Produktywność w gospodarce nie rośnie, a zależność od rynku USA jest bardzo duża. W krótkiej perspektywie kraj nie ma dużego pola manewru.
Kiedyś przeokropna nędza, dziś pieniędzy pod dostatkiem. Miło po wiekach udręki dostać klucze do Sezamu. Mowa o Irlandii, będącej przez stulecia kolonią brytyjską. W połowie XIX w. zmarło tam z głodu milion ludzi. Sto lat potem Dublin stanął z Londynem w biznesowo-finansowe szranki i ma się dziś znakomicie.
Wskaźniki urodzeń spadają na całym świecie, lecz nigdzie bardziej niż w Korei. Ten artykuł poddaje analizie, w jaki sposób normy dotyczące płci, kultura pracy i inne cechy społeczne współdziałają ze sobą i powstrzymują płodność w tym kraju pomimo dużych inwestycji w politykę rodzinną.
W obliczu gwałtownego wzrostu taryf celnych i dużej niepewności politycznej Międzynarodowy Fundusz Walutowy oczekuje, że globalny wzrost gospodarczy spadnie w tym i przyszłym roku, ale światowa gospodarka nie wpadnie w recesję.
Prawdopodobieństwo wyginięcia ludzkości przed końcem XXI w. wynosi około 85 proc. – ocenia prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badan Ekonomicznych NBP, wykładowca SGH. Jego zdaniem kluczowym zagrożeniem jest niekontrolowany rozwój sztucznej inteligencji ogólnej (AGI), która może przejąć kontrolę nad światem. O losie ludzkości zadecyduje kilka najbliższych lat.
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Do wybudowania elektrowni jądrowej na Pomorzu potrzeba m.in. 39 tys. ton stali. Wylewanie tzw. betonu jądrowego w lokalizacji Lubiatowo-Kopalino rozpocznie się w 2028 r., a pierwszy blok zostanie ukończony w 2035 r.
Pandemia, problemy z łańcuchami dostaw, przemiany klimatyczne, wojna w Ukrainie i napięcia geopolityczne, a także konkurencja technologiczna (zwłaszcza na rynku samochodów elektrycznych i półprzewodników) postawiły pod znakiem zapytania ideę globalnego wolnego handlu. W efekcie coraz więcej państw i organizacji międzynarodowych wdraża rozwiązania interwencjonistyczne – w tym politykę przemysłową.
W ostatnim czasie wiele się mówiło o „metalach ziem rzadkich na terenie Ukrainy”. Wszystko z powodu umowy surowcowej pomiędzy USA a Kijowem. Warto przeanalizować, czym dokładnie są metale ziem rzadkich, jak dużo ich ma Ukraina, a także, dlaczego na tych pierwiastkach tak bardzo zależy Stanom Zjednoczonym.
Kiedy świat wynurzył się z chaosu II wojny światowej, władzę objęli ludzie o przekonaniach makroekonomicznych, ukształtowanych w formacyjnym dla nich doświadczeniu lat 30. XX w.
Cena złota osiągnęła w kwietniu najwyższy poziom w historii. W głównym stopniu przełożyły się na to zakupy dokonywane przez banki centralne, czynniki behawioralne oraz przejściowy wzrost ryzyka geopolitycznego, wynikający z walk na Bliskim Wschodzie.
Mija blisko trzydzieści lat od chwili, gdy Narodowy Bank Polski przeprowadził denominację złotego. Jej przygotowanie było złożonym procesem – należało bowiem wszystko zaplanować, zaprojektować nowe monety i banknoty, zlecić ich produkcję, przygotować całą logistykę, a na koniec przekazać je przy pomocy banków do portfeli wszystkich Polaków.
W ostatnich latach, a szczególnie po rozpoczęciu wojny z Ukrainą, z Rosji płynie nieprzerwany przekaz o sukcesach. Ich skala narasta – gospodarka uodporniła się na sankcje i nawet się rozwija oraz restrukturyzuje, bieda spada, a zamożność rośnie, produkcja krajowa wypiera zaś import. Czy sukcesy mają jednak realny wymiar, czy głównie propagandowomedialny?
Odbudowa gospodarcza kraju i opanowanie chaosu walutowego należały do największych wyzwań, jakie stanęły przed władzami niepodległego państwa polskiego w 1918 r. Sanacja gospodarcza zależała zarówno od skutecznie przeprowadzonych reform finansów publicznych i skarbu państwa, jak również od szybkiego wprowadzenia do obiegu nowej, pełnowartościowej polskiej waluty. A to właśnie dobrze zorganizowany aparat skarbowy, sprawny obieg pieniądza i jego stabilna wartość stanowiły podstawę rozwoju ekonomicznego i społecznego odrodzonej Polski.
W ciągu najbliższych 30 lat rynek pracy będzie podlegał rozmaitym trendom. Do najważniejszych należą rozwój sztucznej inteligencji, starzenie się społeczeństw i ekologiczna transformacja. Każdy z nich będzie się wiązał z nowymi zagrożeniami, ale też i zawodowymi szansami.
