Rewizja strategii polityki pieniężnej Fed

(©Getty Images)

Zachowano w szczególności cel inflacyjny, nadal nie precyzując jednak celu odnoszącego się do zatrudnienia. Zaznaczono, że podstawowym instrumentem polityki pieniężnej są stopy procentowe, choć Fed jest przygotowany do użycia też innych narzędzi. Największe zmiany odnoszą się do fragmentów będących nowościami wprowadzonymi w 2020 r. i w praktyce oznaczają wycofanie się z szeregu ówczesnych modyfikacji strategii.

Dotychczasowe przeglądy strategii polityki pieniężnej Fed

Dokonywanie regularnych przeglądów strategii polityki pieniężnej przez główne banki centralne jest dość nowym zjawiskiem. W przypadku Rezerwy Federalnej Stanów Zjednoczonych praktyką stosowaną dopiero od 2012 r. jest coroczna publikacja dokumentu zawierającego główne wytyczne co do wykorzystywanej przez Fed strategii polityki pieniężnej w postaci Statement on Longer-Run Goals and Monetary Policy Strategy.

Pierwsza edycja tego dokumentu odzwierciedlała dość istotne zmiany. Do publicznej wiadomości podano przede wszystkim ilościową definicję celu inflacyjnego amerykańskiego banku centralnego (inflacja mierzona wskaźnikiem PCE na poziomie 2 proc.), co było krokiem nakierowanym na zakotwiczenie oczekiwań inflacyjnych na dodatnim poziomie, a więc w praktyce ówczesnych uwarunkowań – na podniesienie oczekiwań inflacyjnych. Wobec faktu, że mandat Fed jest wieloelementowy, wskazywano także na konieczność dążenia przez bank centralny do osiągnięcia maksymalnego zatrudnienia, jednak bez definiowania ilościowego celu dla tej kategorii. Uwzględniając całokształt wprowadzonych wtedy zmian można stwierdzić, że przybliżyły one strategię polityki pieniężnej Fed do strategii celu inflacyjnego.

W późniejszych latach dokument strategiczny Fed ulegał bardzo niewielkim modyfikacjom, przy czym jedną z największych nowości było wyraźniejsze zaakcentowanie symetryczności celu inflacyjnego w dokumencie z 2016 r.

Jackson Hole 2025: O rynku pracy i niedoskonałościach reguły Taylora

Wieloletnie doświadczenia z okresu zmagania się ze zjawiskami deflacyjnymi sprawiły, że w latach 2019–2020 Fed podjął prace nad bardziej dogłębną rewizją stosowanej strategii, które doprowadziły do wprowadzenia kilku nowych elementów do strategii polityki pieniężnej. Chodzi przede wszystkim o ogłoszenie w 2020 r. uśrednionego podejścia do celu inflacyjnego (wprost wskazano, że po okresie inflacji trwale poniżej 2 proc. polityka pieniężna dąży do kształtowania się inflacji umiarkowanie powyżej 2 proc. przez pewien czas, co ma prowadzić do „nadrabiania” zbyt niskiej inflacji) oraz nieco asymetrycznego traktowania celu dla zatrudnienia (wprost wskazano, że bank centralny koncentruje się na niedoborach zatrudnienia względem jego maksymalnego poziomu). Podkreślano przy tym znaczenie dolnego ograniczenia dla nominalnych stóp procentowych i konieczność wykorzystywania całego spektrum instrumentów polityki pieniężnej dla realizowania mandatu Fed.

Od 2020 r. publikowane co roku dokumenty strategiczne były właściwie tożsame, przy czym ten z 2020 r. zawierał zobowiązanie do dokonywania pogłębionej analizy ram strategicznych polityki pieniężnej (w tym narzędzi i komunikacji polityki pieniężnej) mniej więcej co 5 lat. Obecny przegląd strategii Fed to pokłosie tamtej deklaracji.

Zmiany w strategii Fed wprowadzone w ramach obecnego przeglądu

Podobnie jak w 2020 r., zakończony właśnie proces rewizji strategii Rezerwy Federalnej obejmował trzy główne komponenty: głosy pojawiające się podczas konsultacji społecznych w ramach inicjatywy Fed Listens, wnioski płynące z konferencji naukowej Second Thomas Laubach Research Conference oraz wyniki prac analitycznych przeprowadzonych przez pracowników Systemu Rezerwy Federalnej. W efekcie, pod koniec sierpnia 2025 r. Fed upublicznił nową wersję swojego strategicznego dokumentu Statement on Longer-Run Goals and Monetary Policy Strategy. Zakończenie prac połączono z sympozjum zorganizowanym przez Bank Rezerwy Federalnej w Kansas City w Jackson Hole: Labor Markets in Transition: Demographics, Productivity and Macroeconomic Policy.

W nowym dokumencie strategicznym potwierdzono główne założenia dotychczasowej strategii polityki pieniężnej banku centralnego Stanów Zjednoczonych:

• Fed przede wszystkim pozostaje w pełni zdeterminowany do realizacji swoich statutowych zadań, tj. dążenia do maksymalnego zatrudnienia, stabilnych cen oraz umiarkowanych długoterminowych stóp procentowych. Przy czym tym razem zaznaczono, że strategia polityki pieniężnej Rezerwy Federalnej ma umożliwić wypełnianie mandatu banku centralnego w różnych uwarunkowaniach, co można odczytać jako zmniejszenie nacisku na wyzwania związane ze zjawiskami deflacyjnymi.
• Utrzymano przy tym cel inflacyjny odnoszący się do wskaźnika PCE na poziomie 2 proc., nadal nie precyzując celu odnoszącego się do zatrudnienia jako zagadnienia wielopłaszczyznowego, które należy oceniać biorąc pod uwagę wiele różnych wskaźników. Powtórzono argumentację, że o ile inflacja w dłuższym okresie jest determinowana przede wszystkim przez politykę pieniężną i dlatego Fed może określić długoterminowy cel inflacyjny, to poziom maksymalnego zatrudnienia nie jest bezpośrednio mierzalny i zmienia się w czasie (w znacznej mierze pod wpływem czynników niemonetarnych), przez co nie byłoby właściwe określenie ilościowego celu dla tej kategorii.
• Potwierdzono, że podstawowym sposobem dostosowywania nastawienia w polityce pieniężnej są zmiany stóp procentowych, choć Fed jest przygotowany na użycie pełnego zakresu instrumentów dla wypełniania swoich zadań.
• Podtrzymano deklaracje odnoszące się do roli komunikacji polityki pieniężnej (tj. potrzeby jasnego tłumaczenia decyzji dotyczących tej polityki jako elementu m.in. zmniejszającego niepewność i zwiększającego efektywność polityki pieniężnej), znaczenia oczekiwań inflacyjnych (podkreślono, że ich zakotwiczenie na poziomie 2 proc. wspiera stabilność cen i umiarkowane długoterminowe stopy procentowe, dzięki czemu uławia osiągnięcie maksymalnego zatrudnienia w przypadku znaczących zawirowań) oraz stabilności systemu finansowego (zaznaczono, że warunkuje ona trwałą realizację zadań Fed i stąd decyzje dotyczące polityki pieniężnej uwzględniają m.in. wpływ na ryzyka dla sytemu finansowego, które mogłyby utrudnić wypełniania mandatu Fed).

Jak rząd USA mógłby zmienić Rezerwę Federalną

Z kolei największe zmiany odnoszą się do fragmentów będących nowościami wprowadzonymi w 2020 r.:

• Po pierwsze, wyraźne widać odejście od koncepcji uśrednionego celu inflacyjnego. W aktualnym dokumencie nie ma żadnej wzmianki o dążeniu przez Fed do utrzymywania inflacji przez pewien czas umiarkowanie powyżej 2 proc. (lub nawet akceptacji przez amerykański bank centralny sytuacji, w której inflacja utrzymuje się przez pewien czas umiarkowanie powyżej 2 proc.), po okresie pozostawania inflacji poniżej celu, tak aby przeciętnie inflacja w średnim okresie była zgodna z celem 2 proc.
• Po drugie, zrezygnowano z akcentowania niedoborów w stosunku do maksymalnego zatrudnienia. Zaznaczono natomiast, że w przypadku, gdy cele dotyczące zatrudnienia i inflacji nie będą komplementarne, to Fed będzie stosował wyważone podejście polegające na uwzględnieniu skali odchyleń zatrudnienia od maksymalnego poziomu i inflacji od celu inflacyjnego oraz potencjalnie różny horyzont ich powrotu do poziomów uznawanych za zgodne z mandatem Rezerwy Federalnej. Warto odnotować, że zdaniem Fed zatrudnienie może czasami przekraczać aktualne szacunki jego maksymalnego poziomu, co niekoniecznie wiąże się z ryzykiem dla stabilności cen.
• Po trzecie, choć pozostawiono fragment odnoszący się do dolnego ograniczenia dla nominalnych stóp procentowych i gotowości wykorzystywania szerokiego zestawu instrumentów dla osiągnięcia maksymalnego zatrudnienia i stabilności cen, to zagadnienia te nie są już pierwszoplanowe. W dokumencie przede wszystkim nie ma stwierdzenia, że dolne ograniczenie dla nominalnych stóp procentowych będzie napotykane częściej niż to miało miejsce w przeszłości – na co wskazywał Fed jeszcze w 2020 r. Ponadto zrezygnowano z oceny, że w związku z tym wzrosło ryzyko w dół dla zatrudnienia i inflacji.

Znaczenie obecnego przeglądu strategii polityki pieniężnej Fed

Oceniając znaczenie obecnego przeglądu strategii polityki pieniężnej Fed warto podkreślić, że oznacza on odejście od szeregu modyfikacji wprowadzonych w 2020 r. Jerome Powell, przewodniczący Rady Gubernatorów Systemu Rezerwy Federalnej, stwierdził jednoznacznie, że Fed powraca do modelu elastycznej strategii celu inflacyjnego, porzucając koncepcję „nadrabiania” w ramach strategii uśrednionego celu inflacyjnego oraz – w zakresie rynku pracy – rezygnuje z podkreślania niedoborów zatrudnienia, przywracając zapisy z 2012 r.

Historia relacji między szefostwem Białego Domu a Federal Reserve

W zrewidowanej strategii niewiele jest natomiast nowych elementów. Patrząc na historię dotychczasowych zmian strategii Fed można to odczytać jako lekcję płynącą z konieczności wycofywania się z wcześniejszych niepotrzebnych innowacji. Innowacje te były odpowiedzią na aktualne w danych okolicznościach wyzwania stojące przed polityką pieniężną, które – jak się jednak dość szybko okazało – dynamicznie się zmieniają, przez co polityka pieniężna musi mierzyć się co i rusz z innymi problemami.

Przykład Fed dobrze obrazuje, że – poniekąd z definicji – strategia powinna być dość ogólna i stosunkowo stabilna, a jednocześnie mieć zastosowanie zarówno w spokojnych, jak i w turbulentnych czasach. Oznacza to, że musi dopuszczać znaczącą elastyczność w reagowaniu na bardzo różnorodne zagrożenia dla stabilności makroekonomicznej kraju. Nie należy zatem wprowadzać w niej zbyt szczegółowych zapisów, zwłaszcza mając świadomość, że polityka pieniężna nie rządzi się żadną sztywną regułą.

Jednocześnie banki centralne muszą mieć możliwość dokonywania oceny stosowanej przez siebie strategii polityki pieniężnej, biorąc pod uwagę zmieniające się uwarunkowania. Dlatego też Fed zapowiedział, że zamierza kontynuować coroczne ogłaszanie w styczniu dokumentu strategicznego oraz planuje dokonać kolejnego szczegółowego przeglądu swojej strategii polityki pieniężnej za około 5 lat.

Autorka wyraża własne opinie, a nie oficjalne stanowisko NBP.

(©Getty Images)

Zamknij pokaz zdjęć