Warto przeczytać analizę Breugela o społecznych skutkach konsolidacji fiskalnej. A ponadto długi, ale ciekawy wywiad z Williamem Whitem, byłym głównym ekonomistą Banku Rozliczeń Międzynarodowych, artykuł Stefana Kawalca o TTIP, niebezpiecznych pomysłach Grecji. Z Polski - sprzeczne informacje na temat członkostwa w azjatyckim banku inwestycyjnym.
Grecja przygotowuje plany nacjonalizacji systemu bankowego i wprowadzenia drachmy – twierdzi Ambrose Evans-Pritchard w Telegraph. 8 kwietnia premier Tsipras jedzie na spotkanie z prezydentem Putinem. 9 kwietnia Grecja powinna zapłacić MFW 450 mln euro ale nie ma wystarczających środków – równocześnie – na emerytury/pensje/płatność. Jak stwierdził wysoki oficjel rządu, jeśli mamy zbankrutować, to wolimy wobec MFW niż własnego narodu.
Nowa publikacja think tanku Breugel dotyczy wpływu konsolidacji fiskalnej w Europie na sytuację społeczną. Podstawowe wnioski: konsolidacja była w większości krajów Unii wprowadzona za wcześnie, gdy pogarszała się koniunktura. Dlatego niepotrzebnie zwiększyła dolegliwości społeczne. Sfera zabezpieczenia społecznego relatywnie do innych wydatków była pod ochroną, ale jednym ze skutków było to, że zwiększył się międzygeneracyjny podział.
Wydatki na starszych były faworyzowane w stosunku do wydatków na rodzinę, dzieci i edukację. Istnieje niebezpieczeństwo, że w wielu krajach może powstać stracona generacja. Rekomendacje są dość standardowe: reformy strukturalne, ale równocześnie stymulacja popytu oraz rewizja krajowych systemów podatkowych i systemów socjalnych tak, by sprawiedliwej dzielić koszty między bogatych i biednych
Robert Reich, były sekretarz pracy w administracji Billa Clintona, o tym, że rosną dwie grupy: ludzi pracujących biednych i niepracujących bogatych. Pracujący biedni zarabiają zbyt mało, by nie być biednymi, niepracujący bogaci dziedziczą swoje bogactwo. Coraz więcej miejsc pracy powstaje w sektorach o bardzo niskich wynagrodzeniach, zbliżonych do minimalnego, jak handel detaliczny, restauracje, hotele, szpitale, opieka nad dziećmi i starszymi. A równocześnie realna wartość płacy minimalnej jest dziś niższa niż 25 lat temu. Z kolei najzamożniejsi, którzy wzbogacili się ogromnie w ostatnich dziesięcioleciach gorączkowo przesuwają swoje bogactwo na dzieci i wnuki.
– Mamy do czynienia z największym międzygeneracyjnym transferem zamożności w historii – pisze Reich. To zjawisko – biedni pracujący, bogaci niepracujący – jest wspierane przez system podatkowy. Przykładowo stopa opodatkowania dochodów z kapitału wynosi 20 proc., najwyższa stopa opodatkowania dochodów osobistych – 36,9 proc.
Dynastyczne bogactwo niezmiennie i w nieunikniony sposób zagraża demokracji, gdyż bogaci kumulują władzę i wpływy. Rosnące grupy biednych pracujących biedaków i niepracujących bogaczy podważają fundamenty amerykańskiego kapitalizmu.
Lepsze wykształcenie poprawia szanse życiowe i zarobki mniej zamożnych Amerykanów, jednak nie zmniejsza nierówności – wynika z artykułu trójki ekonomistów, w tym Larry Summersa z uniwersytetu Harvarda.
W eksperymencie myślowym, w którym dziesięć procent ludzi nie posiadających wykształcenia wyższego nagle je otrzymuje, co byłoby ogromną zmianą edukacyjną, można wyliczyć, że ich zarobki wrastają o 9 procent. Natomiast wskaźnik Gini zmienia się w kierunku mniejszych nierówności, ale poprawia się zaledwie z 0,57 do 0,55, ponieważ wysoki poziom nierówności wynika przede wszystkim z gwałtownego wzrostu dochodów najlepiej zarabiających.
Wywiad z szanowanym w świecie Williamem White, aktualnie przewodniczącym komitetu doradczego OECD, byłym głównym ekonomistą Banku Rozrachunków Międzynarodowych. White sceptyczne zapatruje się na skuteczność luzowania ilościowego w Europie, a także opowiada o swoich kontaktach z bankierami centralnymi na świecie, którzy są zaniepokojeni sytuacją gospodarczą. Zwłaszcza tym, że stymulacja monetarna stała się już nawykiem i nie bardzo wiadomo, jak z niej wyjść. White przewiduje m.in. umorzenie części długów na świecie i być może nawrót protekcjonizmu.
Stefan Kawalec, były wiceminister finansów, dziś w Capital Strategy, snuje w Project Syndicate rozważania, że do transatlantyckiego porozumienia o wolnym handlu (TTIP) może w ogóle nie dojść, ponieważ nie zgodzi się na nie Ameryka w obawie przed manipulacjami walutowymi ze strony Europy. Dziś strefa euro ma najwyższą na świecie nadwyżkę na rachunku obrotów bieżących bilansu płatniczego. Ekspansja monetarna ECB prowadzi do deprecjacji waluty, dzięki czemu gospodarki Południa Europy odzyskują powoli swoją konkurencyjność (ich deficyty w obrotach bieżących zmniejszają się) a Niemcy powiększają nadwyżkę. Ta polityka będzie dalej prowadzona jako jedyna możliwa, by zmniejszyć nierównowagi wewnątrz strefy euro. Jedyna możliwa, gdyż próby transferów wewnętrznych są kosztowne i nieskuteczne, o czym przekonali się Włosi dotując Mezzogiorno i Niemcy – wschodnie landy. Na alternatywę w postaci podwyższenia płac, wyższych wydatków na infrastrukturę i w sumie na zmniejszenie konkurencyjności nie zgodzą się Niemcy.
Polska nie wie, czy chce przystąpić do chińskiego banku inwestycji infrastrukturalnych (AIIB).
Jeszcze we wtorek wicepremier Piechociński mówił w RMF FM tak: – Polska nie jest tym zainteresowana. Na razie mamy inne elementy rozgrywania naszej strategii.
Nierówności przestrzenne stały się jednym z głównych przedmiotów troski polityków w znacznej części rozwiniętego świata, zmuszającym rządy do podjęcia w ostatnich latach szeregu działań w tym zakresie. W niniejszym artykule przedstawiamy dowody wykazujące, że wbrew obiegowym opiniom nierówności przestrzenne podążały inną ścieżką w Ameryce Północnej i w Europie – w analizowanych państwach europejskich nierówności się zmniejszyły. Podkreślamy, że przestrzenne nierówności płacowe nie stanowią głównej przyczyny nierówności dochodów narodowych.
Zróżnicowanie nierówności między krajami zdają się w większości wyjaśniać różnice w dystrybucji dochodów przed opodatkowaniem – a nie redystrybucja. Wynika z tego, że należy szerzej zbadać czynniki wpływające na nierówności dochodów przed opodatkowaniem.
Globalna architektura finansowa ewoluuje wraz ze zmieniającym się układem sił gospodarczych na świecie i kolejnymi kryzysami. Ale jej fundamenty pozostały jednak te same, na czele z Międzynarodowym Funduszem Walutowym, którego członkami są niemal wszystkie państwa. Kolejne lata przyniosą nowe rozwiązania i wyzwania. W przyszłości światowy system finansowy musi lepiej odzwierciedlać interesy słabszych ekonomicznie krajów. Konieczne będzie również większe zaangażowanie w sprawy związane ze zmianami klimatycznymi.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Głównym tematem tegorocznego sympozjum w Jackson Hole, organizowanego przez Bank Rezerwy Federalnej w Kansas City, była sytuacja i aktualne trendy na rynku pracy. Nie zabrakło tam również innych tematów, w tym prezentacji dotyczącej reguły Taylora, z której można się było dowiedzieć, dlaczego trudno jest opisywać i intepretować politykę pieniężną za pomocą prostych matematycznych formuł.
Rezerwa Federalna Stanów Zjednoczonych (Fed) dokonała w ostatnim czasie kolejnego przeglądu swojej strategii polityki pieniężnej. W nowym dokumencie strategicznym potwierdzono główne założenia dotychczasowego podejścia Fed do prowadzenia polityki pieniężnej.
Autonomiczna sztuczna inteligencja w ciągu kilku lat zrewolucjonizuje wiele biznesów i branż, zmieni łańcuchy wartości firm i strukturę zatrudnienia. Nie powinna jednak być pozostawiona bez nadzoru.
Pomimo wyzwań gospodarczych i społecznych, coraz dłuższe życie otwiera również nowe możliwości ekonomiczne, które mogą przekształcić starzenie się społeczeństw z obciążenia w źródło wzrostu i rozwoju.
Kraj byłego bloku wschodniego, który – podobnie jak my – zaczął dynamicznie się rozwijać po upadku komunizmu to Rumunia. Dziś ma apetyt na znacznie więcej, ale czy wystarczy jej sił i ambicji, by sięgnąć po więcej?
Podczas pandemii inflacja CPI w ujęciu rocznym w Stanach Zjednoczonych gwałtownie wzrosła, osiągając w czerwcu 2022 r. maksimum na poziomie 9 proc. W artykule przekonujemy, że ten wzrost inflacji można wyjaśnić w ramach metodologicznych, w których inflacja zależy od trzech czynników: długoterminowych oczekiwań, stopnia zacieśnienia rynku pracy mierzonego stosunkiem wakatów do bezrobocia oraz dużych zmian cen względnych w poszczególnych branżach, np. sektorze energetycznym i motoryzacyjnym.
Im dłużej europejskie rządy będą inwestowały w obronność, tym większe są szanse na znaczny wzrost innowacyjności i w długim horyzoncie czasowym na Starym Kontynencie zobaczymy efekt spin-off, czyli transferu technologii z sektora defence do sektorów cywilnych – uważa prof. Hubertus Bardt, dyrektor zarządzający IW Köln.
Swobodny dostęp do zdrowej i relatywnie taniej żywności wciąż nie jest czymś powszechnym w skali globu, i wymaga interdyscyplinarnego podejścia, współpracy państw i firm z organizacjami międzynarodowymi, a także zapewnienia odpowiedniego finansowania przedsiębiorstwom z branży rolnej – przekonują autorzy monografii „Współczesne wyzwania bezpieczeństwa żywnościowego”.
Pracownicy tracą pracę bezpowrotnie. Klienci zostają bez usług, na których polegali przez lata. Drużyny sportowe tracą sponsorów, a społeczności swoje instytucje, które były ich opoką. Wygrywa tylko private equity. Taki krajobraz USA maluje Megan Greenwell w książce „Bad Company”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
