Wprzeszłości zadaniem pożyczkodawcy ostatniej instancji było pomaganie przeżywającym kłopoty płynnościowe, ale wypłacalnym bankom komercyjnym. W czasie ostatniego kryzysu banki centralne często udzielały pomocy całemu sektorowi finansowemu. To znak, że klasyczna filozofia bankowości centralnej ulega modyfikacji – pokazuje raport Marty Świerczyńskiej i Beaty Zdanowicz z DSF NBP.
Ich analiza nakreślona jest na tle wcześniejszej praktyki banków centralnych. Klasyczne instrumenty banków centralnych obejmują działania w charakterze pożyczkodawcy ostatniej instancji i prowadzenie odpowiedniej polityki informacyjnej. Do ich niestandardowych działań należało wspieranie kapitałowe zagrożonych banków komercyjnych i tworzenie specjalnych instytucji do zarządzania aktywami niskiej jakości.
Ostatni kryzys był tak dotkliwy, że zmusił banki centralne do daleko głębszej ingerencji w funkcjonowanie systemów finansowych.
W pierwszym etapie dążyły one do dostarczenia bankom komercyjnym płynności krótkoterminowej. Były to działania adresowane do całego sektora finansowego, a nie poszczególnych zagrożonych podmiotów. Banki centralne zwiększały wolumen środków dostarczanych w ramach operacji otwartego rynku i operacji dostrajających, obniżały stopy procentowe, dostarczały płynność w walutach obcych, poszerzały zakres podmiotów, które mogą korzystać ze środków banku centralnego i zmniejszały zabezpieczenia wymagane do pozyskania kapitału.
W drugiej fazie wydłużały okres, na jaki udzielały pożyczek bankom komercyjnym, i wprowadzały kolejne ułatwienia w uzyskiwaniu dostępu do finansowania.
W trzeciej fazie banki centralne dążyły od odmrożenia akcji kredytowej. W tym celu skupowały od banków komercyjnych posiadane przez nie papiery dłużne i akcje przedsiębiorstw, obligacje skarbowe, a także papiery wartościowe oparte na aktywach ciążących na bilansie – np. kredytach hipotecznych.
Te działania doprowadziły do bardzo znacznego powiększenia sum bilansowych banków centralnych. W niektórych przypadkach – np. Fed i Banku Anglii, przyrost ten w ciągu dwóch lat wyniósł 150 proc.
Autorki referatu spodziewają się, że suma bilansowa banków centralnych nie wróci do poziomu przedkryzysowego ze względu na dodatkowe bufory płynności, jakie banki komercyjne będą chciały lub musiały utrzymywać.
Referat „Antykryzysowe działania wybranych banków centralnych w latach 2007-2010” Marty Świerczyńskiej i Beaty Zdanowicz z Departamentu Systemu Finansowego przedstawiony został 4 maja podczas seminarium w NBP. Autorki analizują w nim programy pomocowe uruchomione w najważniejszych bankach centralnych świata – m.in. Fed, EBC, Banku Anglii, Narodowym Banku Szwajcarii, Banku Japonii, począwszy od pierwszych zawirowań na rynkach finansowych w 2007 roku.
Rola złota ulegała znaczącym przemianom wraz z ewolucją międzynarodowego systemu walutowego. Doprowadziło to do stopniowego spadku roli złota w odniesieniu do trzech klasycznych funkcji pieniądza: środka wymiany, jednostki obrachunkowej oraz środka tezauryzacji. Był to proces stopniowej eliminacji tego kruszcu z systemu monetarnego. Należy jednak podkreślić, że okres braku oficjalnej roli złota w systemie monetarnym jest relatywnie krótki w porównaniu z czasem, kiedy pełniło ono wszystkie klasyczne funkcje pieniądza.
W dobie szybko rozwijającej się technologii i cyfryzacji gospodarki pojawia się pytanie o to, czym w przyszłości będziemy płacić w kraju i za granicą. Już dzisiaj mamy jako konsumenci, możliwość wyboru formy płatności. Najczęściej pochodną tego jest to, czym możemy w danym miejscu zapłacić, z czego najczęściej korzystamy, co jest – w naszej opinii – proste, wygodne, bezpieczne i tanie w użyciu.
Dla amerykańskich banków 2023 r. był ciężki, ale 2024 r. może być gorszy. Wszystko przez narastające niezrealizowane straty z inwestycji w papiery wartościowe oraz straty kredytowe generowane z działalności na rynku nieruchomości komercyjnych. A na to wszystko nakłada się jeszcze wygaszenie Bank Term Funding Program.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Unia Europejska coraz bardziej zacieśnia relacje polityczne, gospodarcze i handlowe z Republiką Mołdawii – jednym z najmłodszych państw Starego Kontynentu, które Rosja uznaje za swoją strefę wpływów.
Przez ostatnie lata rynki wschodzące zmagały się z silnym kursem dolara i zdominowanym przez Wall Street rynkiem kapitałowym. Dziś, w obliczu zmian strukturalnych w światowej gospodarce, a także nastawienia Fed oraz ich własnego rozwoju, kraje rozwijające się stają się nie tylko motorem globalnego wzrostu, ale i magnesem dla kapitału, sygnalizując koniec ery „amerykańskiej wyjątkowości”.
Polski przemysł bateryjny powinien iść w kierunku recyklingu, bo to daje przewidywalny dostęp do surowców, uniezależnia nas od ich producentów, a koszty – co do zasady – są niższe niż w przypadku importu surowców – twierdzi Aleksandra Sojka, starszy analityk Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
Prezydent Donald Trump ogłaszając 2 kwietnia 2025 r. (w tzw. „Dniu Wyzwolenia”) znaczące podwyżki stawek celnych zapowiedział powrót do USA fabryk i wysokopłatnych miejsc pracy w przemyśle. Wiele wskazuje na to, że ten cel będzie trudny do osiągnięcia. Cła nie poprawią też konkurencyjności amerykańskiej gospodarki.
Coraz gorętsze lata wpływają na oblicze turystyki. Dziś to już nie tylko deszczowa pogoda psuje urlop – coraz częściej za nieudane wakacje uznaje się także dni z ekstremalnym upałem. Okazuje się, że nawet słońca może być za dużo. Jak turyści dostosowują się do tych zmian?
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Czy realizacja amerykańskiego snu na kredyt zakończy się koszmarem? Na to pytanie próbuje odpowiedzieć R. Christopher Whalen w książce „Inflated: Money, Debt, and the American Dream”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
