Najbardziej zagrożeni na liście płac

Z 6,4 proc. w marcu do 6,6 proc. w kwietniu wzrosła stopa bezrobocia w krajach Unii Europejskiej. Komisja Europejska w swojej najnowszej prognozie przewiduje, że sięgnie ona w tym roku 9,0 proc. Mniej optymistyczne prognozy mówią, że skutki pandemii dla rynku pracy będą jednak o wiele większe.

Liczba osób bezrobotnych – jak wynika z oficjalnych danych Eurostatu – wzrosła w krajach Unii Europejskiej z 13,7 mln osób w marcu 2020 r. do niespełna 14,1 mln osób miesiąc później. Jak na drugi miesiąc pandemii koronawirusa wydaje się to niewiele. Pamiętać jednak trzeba o przyjętej przez UE, wedle rekomendacji Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), rygorystycznej definicji bezrobotnego jako osoby (w wieku od 15 do 74 lat), która nie tylko aktualnie jest bez pracy, ale także od czterech tygodni aktywnie jej poszukuje. Gotowa jest jednocześnie – to kolejny warunek –  podjąć pracę w okresie najbliższych dwóch tygodni.

Trudno zostać oficjalnym bezrobotnym

W warunkach lockdownu jakiemu poddana została niemal cała Europa oficjalna statystyka bezrobocia może być jedynie wierzchołkiem pandemicznej góry lodowej na rynku pracy. Tracący pracę w tym okresie, z powodu trudności w znalezieniu i podjęciu nowej, zasilili szeregi biernych zawodowo. Ta część społeczeństwa badana jest jednak statystycznie znacznie rzadziej (raz na kwartał), a ostatnie pełne dane opisują sytuację w czwartym kwartale 2019 r., czyli jeszcze przed wybuchem pandemii.

Aktywność gospodarcza wróciła na 85 proc.

Nawet okrojona definicja bezrobotnego wskazuje na dużą dynamikę zmian w krajach, które najsilniej dotknięte zostały wirusem. Wśród krajów unijnych najtrudniejsza sytuacja była w Hiszpanii, gdzie bez pracy było w kwietniu 3,4 mln osób, o 149 tys. więcej niż w marcu, a stopa bezrobocia osiągnęła poziom 14,8 proc. Największy przyrost liczby bezrobotnych (o 353 tys. osób) nastąpił jednak we Francji, gdzie stopa bezrobocia osiągnęła w kwietniu poziom 8,7 proc. Zmalała natomiast, i to o blisko pół miliona osób, oficjalna liczba bezrobotnych we Włoszech.

W Polsce, wedle miary przyjętej przez Eurostat, liczba bezrobotnych wzrosła zaledwie o 8 tys. osób, z 495 tys. w marcu do 503 tys. w kwietniu. Stopa bezrobocia pozostała na dotychczasowym poziomie 2,9 proc. W naszym kraju w przypadku bezrobocia częściej operuje się liczbą zgłoszonych do urzędów pracy. Tych – wedle danych GUS – było w końcu kwietnia 2020 r. 965,8 tys., o 56,4 tys., więcej niż w końcu marca. Stopa bezrobocia wedle statystyki GUS wzrosła z 5,4 do 5,8 proc. W końcu poprzedniego tygodnia Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej informowało, że pod koniec maja liczba bezrobotnych wzrosła w Polsce do 1 011,7 tys. osób, a stopa bezrobocia do 6,0 proc. Ośrodki badawcze szacują, że dane te mogą być jednak zaniżone.

Co zobaczymy po rozmrożeniu

Dalsze prognozy są gorsze. Gospodarki Polski i innych krajów europejskich stopniowo są „rozmrażane”, ale obraz ich stanu, jaki może się objawić po pandemii nie jest wyraźny. W krajach Unii Europejskiej przyjęty został, w przeciwieństwie niż np. w USA, model walki z kryzysem poprzez ratowanie miejsc pracy, kosztem wzrostu zadłużenia publicznego. Nie wiadomo jednak jak będą postępować utrzymujące obecnie zatrudnienie przedsiębiorstwa, gdy już skończy się budżetowe ich wspomaganie. A kiedyś się skończy.

Koronawirus, histereza i przyszłość pracy

Z obaw tych wynika ostrożność oficjalnych przewidywań. Komisja Europejska w swojej najnowszej prognozie ekonomicznej zwraca uwagę, że przedsiębiorstwa i instytucje po wybuchu pandemii masowo zmieniały tryb pracy na zdalną, ale są dziedziny, takie zwłaszcza jak hotele, restauracje, usługi, handel, a po części także produkcja i budownictwo, gdzie takich możliwości nie ma. Nie wiadomo ile związanych z tym miejsc pracy zostanie trwale uratowanych.

Stąd prognoza Komisji, że w kolejnych miesiącach stopa bezrobocia w krajach unijnych będzie wzrastać. W skali całej UE może ona zwiększyć się z obecnego poziomu 6,6 proc. do 9,0 proc. Najwyższy poziom bezrobocia (19,9 proc.) grozi Grecji. Obecna sytuacja na tamtejszym rynku pracy z powodu opóźnienia danych nie jest znana. Ostatnie pochodzą z lutego, stopa bezrobocia wynosiła wówczas 16,1 proc. Krajem niewiele mniej narażonym na wzrost liczby osób bez pracy jest Hiszpania, gdzie stopa bezrobocia może jeszcze wzrosnąć z zanotowanego w kwietniu poziomu 14,8 proc. do 18,9 proc.

Jeśli chodzi o Polskę, przewidywania unijne są znacznie bardziej optymistyczne. W przypadku naszego kraju Komisja prognozuje wzrost stopy bezrobocia do 7,5 proc. Pamiętajmy jednak, że chodzi tu o stopę bezrobocia liczoną według metodologii MOP. Według definicji stosowanej przez GUS będzie ona o kilka pkt. proc. wyższa.

Zawodowe grupy ryzyka

Więcej o zagrożeniach na europejskim rynku pracy mówią bardziej szczegółowe analizy, głębiej wnikające w dane ilustrujące sytuację poszczególnych grup zawodowych. Oceny takiej dokonali eksperci firmy doradztwa strategicznego McKinsey & Co, którzy podzielili europejski rynek pracy na trzy kategorie zagrożenia ryzykiem utraty zatrudnienia wskutek pandemii koronawirusa.

Wśród 219 mln pracowników w krajach unijnych największą grupę (160,5 mln) stanowią osoby nieznacznie jedynie narażone na utratę pracy. Do grona tego należą pracownicy fizyczni, kierowcy, pracownicy służby zdrowia, pracujący przy wyrobie, transporcie i sprzedaży żywności, nauczyciele, pracujący w usługach komunalnych, a także wszyscy ci, których praca nie zależy od aktywności innych zagrożonych dziedzin. Na przeciwnym biegunie (54,8 mln pracujących) są zatrudnieni, których praca polega na kontakcie z innymi ludźmi. Do grona tego zaliczają się przede wszystkim kasjerzy i inni pracownicy handlu detalicznego, pracownicy hoteli, restauracji i usług turystycznych.

Wedle eksperckiej analizy skutkami koronawirusa – nie chodzi tu wyłącznie o całkowitą utratę pracy, ale także o ograniczenie jej wymiaru, wraz z redukcją wynagrodzenia, tymczasowe zwolnienia – zagrożonych jest w sumie w krajach UE aż 58,8 mln miejsc pracy. Najwięcej – 14,4 mln – dotyczy pracowników zajmujących się bezpośrednio obsługą klientów. Najbardziej ryzykownymi w czasie pandemii profesjami okazało się hotelarstwo (74-proc. ryzyko utraty pracy), działalność artystyczna i w rozrywce (50 proc. ryzyka), handel hurtowy i detaliczny (44 proc. ryzyka utraty pracy),

Najmniejsze ryzyko utraty pracy i poniesienia strat związanych z koronawirusem dotyczy pracowników usług profesjonalnych, ubezpieczeń, informatyki i rolnictwa. W tych dziedzinach wirus większych szkód nie poczyni.

>>> Eurostat o sytuacji na europejskim rynku pracy

>>> Prognoza Komisji Europejskiej

>>> McKinsey & Co. o zagrożeniach na rynku pracy

Otwarta licencja


Tagi


Artykuły powiązane

Jak napięte są rynki pracy w Stanach Zjednoczonych?

Kategoria: Trendy gospodarcze
Badanie wskazuje, że rynki pracy w Stanach Zjednoczonych są obecnie bardzo „ciasne” i prawdopodobnie jeszcze przez pewien czas przyczyniać się będą do utrzymania presji inflacyjnej.
Jak napięte są rynki pracy w Stanach Zjednoczonych?

Płynność rynku pracy i wzrost płac

Kategoria: Trendy gospodarcze
W krajach OECD bardziej płynne rynki pracy charakteryzuje większa akumulacja umiejętności pracowników i szybszy wzrost płac.
Płynność rynku pracy i wzrost płac

Wzrost cen i płac wróży także wzrost podatków

Kategoria: Oko na gospodarkę
Wysoka inflacja to w dużej mierze cena za wyjście gospodarki światowej z kryzysu wywołanego pandemią i wojną w Ukrainie. Nawet w najbardziej rozwiniętych krajach świata wzrost cen zbliża się już do 10 proc. w skali rocznej. Kosztem jest także wzrost długów, a inną realną konsekwencją – wzrost podatków.
Wzrost cen i płac wróży także wzrost podatków