O0,3 punktu procentowego wzrósł w listopadzie w porównaniu z październikiem Wskaźnik Wyprzedzający Koniunktury o przyszłych tendencjach w gospodarce. Pomimo lekkiej poprawy w gospodarce dominują tendencje stagnacyjne – ocenia Maria Drozdowicz z Biura Inwestycji i Cykli Ekonomicznych BIEC.
Do niewielkiego wzrostu wskaźnika w największym stopniu przyczyniła się poprawa ocen menedżerów przedsiębiorstw dotyczących ogólnej sytuacji gospodarczej kraju i jego perspektyw w najbliższych miesiącach. Był to najpoważniejszy jednorazowy wzrost tych ocen w ciągu ostatnich dwóch lat. Mimo to wśród przedsiębiorców dominują negatywne nastroje, o czym świadczy przewaga odsetka menedżerów, którzy spodziewają się dalszego pogarszania sytuacji gospodarczej w kraju.
Przedsiębiorstwa odczuły niewielką poprawę w napływie nowych zamówień. Na razie jest ona nieistotna w porównaniu do spadków, które dominowały od początku roku. Trwa zaledwie dwa miesiące i dotyczy w większym stopniu zamówień pochodzących od zagranicznych odbiorców niż z rynku krajowego. Relatywnie dobra koniunktura w gospodarce niemieckiej oraz spadek wartości złotego stymulują aktywność gospodarczą eksporterów. Stosunkowo najlepiej portfel zamówień oceniali w ostatnim miesiącu producenci trwałych dóbr konsumpcyjnych a w szczególności producenci mebli oraz branża tekstylna. Najgorsze oceny pochodziły od producentów wyrobów elektronicznych i samochodów – informuje Maria Drozdowicz.
Niewielka poprawa portfela zamówień w przedsiębiorstwach produkcyjnych spowodowała równie nieznaczny spadek zapasów wyrobów gotowych w magazynach. Zmiany zapasów w ostatnich miesiącach są jednak bardzo małe i raczej wskazują na wyczekiwanie przedsiębiorców aż wyklaruje się sytuacja gospodarcza w kraju i na świecie.
Od kwietnia zapasy wyrobów gotowych w magazynach przedsiębiorstw ulegały systematycznemu spadkowi. Przedsiębiorcy redukowali ich poziom obawiając się wyraźnego spowolnienia produkcji przemysłowej, co nastąpiło dopiero w październiku. Można więc sądzić, że obecnie w większości branż nie występuje zjawisko utrzymywania nadmiernych zapasów. Jeśli w najbliższych miesiącach w wyniku spowolnienia zamówienia będą dalej spadały, podniesie to okresowo poziom zapasów wyrobów gotowych nim przedsiębiorcy ograniczą produkcję.
Podobnie niewielkie zmiany w ostatnich miesiącach obserwowane są w ocenach przedsiębiorców na temat sytuacji finansowej w zarządzanych przez nich firmach. Od początku roku utrzymuje się około dziesięcioprocentowa przewaga menadżerów uznających, że sytuacja finansowa w przedsiębiorstwach pogarsza się.
Październikowe dane wskazują na nieznaczny i najwolniejszy od kwietnia br. wzrost podaży pieniądza M3. Wynikało to z wolniejszego przyrostu depozytów przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Wolniej wzrastała również ilość gotówki w obiegu. Z utrzymywaniem się tej tendencji należy liczyć się w najbliższych miesiącach. Redukcja przychodów przedsiębiorstw oraz coraz wolniej rosnące wynagrodzenia będą ograniczały wzrost depozytów bankowych firm i gospodarstw domowych.
Ostatnia składowa działająca w kierunku wzrostu wskaźnika to notowania na warszawskiej giełdzie. Realne wartości WIG‐u w październiku wzrosły w stosunku do poprzedniego miesiąca o blisko 2 proc., jednak w dalszym ciągu są one o ok. 22 proc. poniżej swego ostatniego szczytu z kwietnia br.
Na rzecz spadku wskaźnika działały w tym miesiącu spadek wartości kredytów konsumenckich oraz pogorszenie wydajności pracy. Pomimo zachęt ze strony banków gospodarstwa domowe ograniczyły w ostatnim miesiącu kredytowanie swych zakupów. W szczególności dotyczy to kredytów zaciąganych na poczet zakupu mieszkania. Zmniejsza się zdolność kredytowa gospodarstw domowych. Ponadto ceny mieszkań spadają i część klientów prawdopodobnie oczekuje dalszego ich spadku, a w konsekwencji odkłada decyzję o zakupie.
Wydajność pracy w sektorze przedsiębiorstw pogorszyła się, choć spadek w ostatnim miesiącu nie był wielki. Od początku roku wydajność pracy w firmach nie poprawia się oscylując wokół zbliżonych wartości – ocenia Maria Drozdowicz z BIEC.
Pandemia COVID-19 oraz trwająca wojna rosyjsko-ukraińska przerwały globalne łańcuchy dostaw i spowodowały ich znaczne opóźnienia, niedobory środków produkcji oraz powstanie ryzyka wyczerpania zapasów. Firmy narażone na te ryzyka zostały zmuszone do przemyślenia swoich strategii zarządzania produkcją i zapasami, od dostaw „dokładnie na czas” po dostawy „na wszelki wypadek”.
Niemcy, jak wynika ze standardowych statystyk handlowych, są najważniejszym partnerem handlowym Polski. Statystyki te nie są jednak wystarczające do kompleksowej oceny roli powiązań handlowych dla gospodarki w czasach międzynarodowej fragmentaryzacji produkcji i rozwiniętych globalnych sieci podaży.
Receptą na trwały rozwój polskiej gospodarki może być zwiększenie oszczędności gospodarstw domowych, gdyż Polacy odkładają najmniej spośród wszystkich krajów UE, a także rozwój inwestycji i innowacyjności przedsiębiorstw, na które wpływają czynniki strukturalne.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Rezerwa Federalna Stanów Zjednoczonych (Fed) dokonała w ostatnim czasie kolejnego przeglądu swojej strategii polityki pieniężnej. W nowym dokumencie strategicznym potwierdzono główne założenia dotychczasowego podejścia Fed do prowadzenia polityki pieniężnej.
Autonomiczna sztuczna inteligencja w ciągu kilku lat zrewolucjonizuje wiele biznesów i branż, zmieni łańcuchy wartości firm i strukturę zatrudnienia. Nie powinna jednak być pozostawiona bez nadzoru.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
W połowie maja najnowsza odsłona trwającego wiele lat handlowego sporu amerykańsko-chińskiego przygasła, choć konflikt będzie się tlił. Wszystko paradoksalnie za sprawą bomby informacyjnej, którą rzucił w media społecznościowe Donald Trump. Stany Zjednoczone postanowiły nałożyć gigantyczne – na poziomie 145% – cła na towary importowane z Państwa Środka. A ponieważ akcja wywołuje reakcję, Chiny nie pozostały dłużne i podwyższyły stawki chroniące własny rynek do poziomu 125%. Brzmi jak dobry news, ale to ślepa uliczka.
Kraj byłego bloku wschodniego, który – podobnie jak my – zaczął dynamicznie się rozwijać po upadku komunizmu to Rumunia. Dziś ma apetyt na znacznie więcej, ale czy wystarczy jej sił i ambicji, by sięgnąć po więcej?
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Im dłużej europejskie rządy będą inwestowały w obronność, tym większe są szanse na znaczny wzrost innowacyjności i w długim horyzoncie czasowym na Starym Kontynencie zobaczymy efekt spin-off, czyli transferu technologii z sektora defence do sektorów cywilnych – uważa prof. Hubertus Bardt, dyrektor zarządzający IW Köln.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Swobodny dostęp do zdrowej i relatywnie taniej żywności wciąż nie jest czymś powszechnym w skali globu, i wymaga interdyscyplinarnego podejścia, współpracy państw i firm z organizacjami międzynarodowymi, a także zapewnienia odpowiedniego finansowania przedsiębiorstwom z branży rolnej – przekonują autorzy monografii „Współczesne wyzwania bezpieczeństwa żywnościowego”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
