Wminionym roku ukraińskie grupy finansowo-przemysłowe wydały na zakup aktywów około 3,4 mld dol. Znaczną część środków przeznaczono na przegrupowanie aktywów, wykorzystując w tym celu związki polityczne. Są jednak przedsiębiorcy, którzy przedłożyli jawne inwestycje nad korzystanie z wpływów politycznych.
Majdan w Kijowie (CC BY-ND locken_rock)
Zdaniem ekspertów, takie inwestycje w przyszłości będą bardziej stabilne, choć być może nie wydają się znaczące w krótkoterminowej perspektywie.
Według danych Spółki Inwestycyjnej Renesans Kapitał Ukraina, w minionym roku największe ukraińskie grupy finansowo-przemysłowe wydały ponad 3,4 mld dol. na uzyskanie nowych aktywów i inwestycje w już istniejące. Z tej kwoty ponad 1,3 mld dol. zostało wydanych na przetargach prywatyzacyjnych Ukrtelekomu, Kijewenergo i Zapadenergo. Pozostałe środki przeznaczono na zakup nowych aktywów na rynku.
– Jedni przedsiębiorcy nabywali nowe aktywa w otwartych przetargach i inwestowali w już istniejące aktywa – mówi Władimir Fiesienko, szef Centrum Politycznych Badań Stosowanych Penta. – Inni wydawali środki na „załatwienie spraw” z Prokuraturą Generalną i strukturami siłowymi, z których pomocą cudze aktywa były zdobywane za bezcen.
Leonid Gorodecki, szef rady nadzorczej inwestycyjno-finansowej spółki ART-Kapitał, wskazuje, że w ubiegłym roku najbardziej aktywni byli „nowi przedsiębiorcy” – związana z „prezydentem i jego najbliższym otoczeniem” grupa biznesmenów, w której „kluczową postacią jest współwłaściciel Azowmaszu, Jurij Iwaniuszczenko”.
– Mając lojalnych sobie szefa Banku Narodowego, Państwowej Służby Podatkowej i prokuratora generalnego, można dostać każde interesujące przedsiębiorstwo na Ukrainie, zmienić układ na swoją korzyść praktycznie na każdym rynku – wyjaśnia Gorodecki.
Jak mówi główny strateg inwestycyjny Grupy Finansowej BKS Maksym Szein, w podobny sposób działał w ubiegłym roku przedsiębiorca Dmitrij Firtasz. De facto zmonopolizował poszczególne rynki nawozów chemicznych, uzyskując kontrolę nad Siewierodonieckim i Czerkaskim Azotem. Kosztowały one Firtasza 700 mln dolarów.
– To o jedną trzecią mniej, niż wynosi ich cena rynkowa – uważa Szein.
Oprócz tego przedsiębiorca kupił duży terminal portowy Nika-Tera w obwodzie nikołajewskim, dzięki temu że przedsiębiorstwo miało poważne problemy z powodu bacznej uwagi, którą na nie zwróciły służby państwowe, praktycznie paraliżując jego pracę. Według ocen uczestników rynku, przedsiębiorstwo zostało kupione za mniej więcej 80 mln dolarów przy cenie rynkowej 135 mln dolarów.
– Dmitrij Firtasz w tym roku uzyskał także kontrolę nad przedsiębiorstwem państwowym Sumychimprom, wyznaczając lojalne mu kierownictwo i akumulując długi, zapoczątkował procedurę upadłości – zauważa Leonid Gorodecki.
Spowolnienie gospodarcze, napięcia geopolityczne, obawy dotyczące bezpieczeństwa łańcucha dostaw i szerzej bezpieczeństwa narodowego prowadzące do wzrostu protekcjonizmu i fragmentacji handlu, bardziej restrykcyjne otoczenie regulacyjne biznesu, trudniejsze globalne warunki finansowe i rosnące koszty negatywnych skutków zmian klimatu to wybrane czynniki podważające stabilność i przewidywalność globalnych przepływów inwestycyjnych. Nie pozostają bez wpływu na przepływy zagranicznych inwestycji bezpośrednich (ZIB), zarówno w rozwiniętych, jak i w rozwijających się krajach.
Perturbacje z zatwierdzeniem przez Kongres USA nowego pakietu pomocy finansowej dla Ukrainy oraz problemy płatnicze Unii Europejskiej sprawiły, że na porządku dziennym stanęła sprawa wykorzystania na potrzeby naszego sąsiada rosyjskich aktywów zamrożonych na Zachodzie.
Wyniki ukraińskiego handlu zagranicznego za 2023 rok wskazują na istotne zwiększenie się ujemnego salda w wymianie towarowej. Deficyt ukształtował się na poziomie 27,3 mld dol. wobec 11,1 mld dol. w 2022 roku. W rezultacie współczynnik pokrycia importu eksportem spadł odpowiednio z 0,8 do 0.57.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Waluty cyfrowe powiązane z pieniądzem fiducjarnym, czyli stablecoins, mierzą się z nieuniknionym w ich sytuacji napięciem pomiędzy wiarygodnością a konkurencyjnością – czyli „paradoksem stablecoina". By go lepiej zrozumieć, w artykule analizujemy konkurencyjne strategie USA i Chin.
Przez ostatnie lata rynki wschodzące zmagały się z silnym kursem dolara i zdominowanym przez Wall Street rynkiem kapitałowym. Dziś, w obliczu zmian strukturalnych w światowej gospodarce, a także nastawienia Fed oraz ich własnego rozwoju, kraje rozwijające się stają się nie tylko motorem globalnego wzrostu, ale i magnesem dla kapitału, sygnalizując koniec ery „amerykańskiej wyjątkowości”.
Regulacje tworzone w dobrej wierze czasem stają się jednak dla firm biurokratycznym ciężarem. Unijna dyrektywa CSRD jest tego przykładem – zmusza duże przedsiębiorstwa do raportowania danych ESG, czyli informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Ratunkiem dla spółek coraz częściej okazuje się sztuczna inteligencja.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
