Dzięki wprowadzeniu w USA pakietu stymulacyjnego realny PKB wzrósł między 1,2 proc. a 3,2 proc. Do minus 2,6 proc. A bezrobocie obniżyło się o 0,3-0,9 pkt. proc., do 9,8 proc. – wynika z najnowszego raportu
Kongresowego Biura Budżetowego, który zbadał skutki pakietu od lutego 2009 do końca września 2009.
W lutym 2009 r. Kongres amerykański przyjął ustawę American Recovery and Reinvestment Act, zwaną także pakietem stymulacyjnym. Na jej mocy 787 mld USD środków publicznych zostało przeznaczonych na walkę z kryzysem – ulgi podatkowe, zasiłki dla bezrobotnych, opiekę zdrowotną, infrastrukturę. Ustawa była przedmiotem kontrowersji. Zarówno część polityków, jak i ekonomistów było przeciwnych stymulowaniu gospodarki państwowymi pieniędzmi. Dlatego Kongresowe Biuro Budżetowe (KBB) zostało zobowiązane do monitorowania makroekonomicznych skutków wprowadzenia pakietu stymulacyjnego. Pierwszy raport zawierał prognozy skutków pakietu i ukazał się w marcu 2009 roku. Drugi, który podsumowywał rzeczywiste wyniki od chwili wprowadzenia pakietu do końca trzeciego kwartału ubiegłego roku, został przyjęty w listopadzie 2009 r.
Bezpośredni beneficjenci funduszy federalnych i ich podwykonawcy zgłosili, że od wprowadzenia pakietu stymulacyjnego do końca trzeciego kwartału 2009 r. utworzyli lub utrzymali około 640 tys. miejsc pracy. Jest to bezpośredni skutek pakietu.
Ale KBB ocenia, że liczba ta może nie obrazować w pełni wpływu pakietu na rynek pracy, ponieważ nie uwzględnia efektów pośrednich. Rzeczywisty skutek mógł być większy, ponieważ beneficjenci dalszego stopnia (podwykonawcy podwykonawców) także mogli tworzyć miejsca pracy, czego wspomniana statystyka już nie uwzględnia. Miejsca pracy mogły powstać również wskutek wzrostu popytu na rynku, wywołanego wydatkami rządowymi i obniżkami podatków.
Ale istnieje też możliwość, że bez pakietu część osób, które zostały w firmach, teraz pracowałaby przy innych zajęciach. KBB zwraca uwagę na potencjalny efekt „wypierania”, kiedy siła robocza przepływa z sektora prywatnego do subsydiowanych miejsc pracy.
Biorąc pod uwagę te trudne do wymierzenia efekty pośrednie, KBB szacuje, że dzięki wprowadzeniu pakietu stymulacyjnego pracę znalazło lub utrzymało 600 tys. – 1,6 mln osób. Przekłada się to na spadek bezrobocia w przedziale 0,3 – 0,9 pkt. proc.
Szacując wpływ pakietu na PKB, Biuro Budżetowe ocenia, jak poszczególne kategorie wydatków i obniżek podatków wpływają na dynamikę PKB. Tę metodologię nazywa się mnożnikiem polityki fiskalnej. Mnożnik wskazuje, o ile dolarów powiększy się PKB, jeśli wydatki rządowe wzrosną o jednego dolara. Wartość mnożników dla poszczególnych kategorii wydatków została ustalona w oparciu o dane historyczne przy zastosowaniu modeli ekonometryczne. Rozbijając zatem pakiet na kategorie o różnych wartościach mnożnika i uwzględniając wartość poszczególnych kategorii, Kongresowe Biuro Budżetowe oszacowało całościowy wpływ pakietu na wielkość PKB. I oceniło, że realny PKB wzrósł między 1,2 proc. a 3,2 proc. do minus 2,6 proc. rocznie. Oznacza to, że gdyby nie pakiet, spadek realnego PKB mógł sięgnąć w trzecim kwartale 2009 r., licząc r/r – 5,8 proc.
Szeroki margines błędu wynika z niepewności szacunków i jest odbiciem rozbieżnych opinii ekonomistów w tej sprawie.
