Odpływają pieniądze z kont osobistych i oszczędnościowych. We wrześniu saldo rachunków bieżących gospodarstw domowych zmniejszyło się o ponad 2,5 mld zł. W tym samym czasie wartość środków zgromadzonych na lokatach terminowych wzrosła o 3,6 mld zł.
(CC By-SA Public Domain Photos)
W sumie wartość zgromadzonych w bankach oszczędności wzrosła o nieco ponad 1 mld zł do 488 mld zł. Z tego ponad 228 mld zł przypada na depozyty bieżące, czyli konta oszczędnościowe i ROR-y, a niecałe 260 mld zł na lokaty – wynika z danych o należnościach i zobowiązaniach banków opublikowanych właśnie przez Narodowy Bank Polski.
Z punktu widzenia banków wrzesień nie był więc specjalnie udany pod względem zbierania nowych depozytów. I taką sytuację daje się zaobserwować od trzech miesięcy, kiedy to saldo rachunków bieżących maleje, choć nie w tak dużym stopniu jak we wrześniu, a wartość lokat wyraźnie rośnie. Może to wynikać z przenoszenia oszczędności na depozyty terminowe, które są lepiej oprocentowane. Szczególnie, że część klientów zdaje sobie sprawę, że to ostatnia szansa na tak wysokie oprocentowanie lokat, bo przecież rynek spodziewa się obniżek stóp procentowych, a to zaowocuje zmniejszeniem stawek depozytów.
Oszczędności w bankach są więc lokowane w bardziej efektywnych instrumentach. To oczywiście korzystne dla klientów, ale bankom też jest to na rękę, gdyż zyskują depozyty zdeponowane na dłuższy termin, zamiast środków, które w każdej chwili mogą być wypłacone. Z drugiej strony można przypuszczać, że utrzymujące się na wysokim poziomie bezrobocie, którego stopa według ostatnich danych Głównego Urzędu Statystycznego wynosi 12,4 proc., zmusza niektóre osoby do zmniejszania nadwyżek finansowych, co również może wpływać na kurczące się saldo na rachunkach bieżących.
Lepsze informacje płyną z rynku kredytów mieszkaniowych, szczególnie jeśli spojrzymy na segment kredytów walutowych. Ich saldo zmniejszyło się we wrześniu o ponad 4,8 mld zł do 179,4 mld zł. To efekt umocnienia złotego, bo kurs euro spadł w tym czasie o 1,7 proc., a franka szwajcarskiego o 2,4 proc. Przeliczane po niższym kursie zadłużenie ma więc mniejszą wartość, a to oznacza, że poprawiają się wskaźniki LTV dla udzielonych kredytów.
W wielu przypadkach stosunek wielkości długu do wartości zabezpieczenia, czyli nieruchomości, przekracza znacznie 100 proc. Im jest on niższy, tym kredyt jest z punktu widzenia banku bezpieczniejszy, a kredytobiorcy mają większe szanse sprzedać mieszkanie z walutowym długiem bez konieczności dopłacania bankowi. Umocnienie złotego to także niższe miesięczne raty kredytów walutowych, a co za tym idzie mniej problemów z ich spłacaniem. Krótko mówiąc spadek kursu franka, to oddech zarówno dla klientów, jak i banków.
Wartość kredytów walutowych nie zwiększa się również dlatego, że banki ograniczyły ich sprzedaż do segmentu najbogatszych klientów. Standardową ofertą są teraz kredyty w złotych, z tytułu których Polacy są winni bankom 143,3 mld zł. Wrzesień przyniósł zwiększenie tej kwoty o trochę ponad 2 mld zł, a to wynik, który nie odbiega od tego, co udawało się bankom wypracowywać w kilku poprzednich miesiącach.
Na rynku kredytów konsumpcyjnych już od kilku lat panuje marazm związany z zaostrzeniem polityki kredytowej i związaną z kryzysem większą ostrożnością klientów, co do zaciągania kolejnych zobowiązań. We wrześniu wartość zadłużenia z tytułu kredytów konsumpcyjnych spadła o prawie 0,5 mld zł do 130,3 mld zł. W tej kwocie zawierają się kredyty w rachunku, których banki udzieliły na 11,4 mld zł oraz karty kredytowe, gdzie zadłużenie wynosi 12,7 mld zł. Wartość tych dwóch ostatnich pozycji praktycznie się we wrześniu nie zmieniła.
Sytuację na rynku pożyczek konsumpcyjnych potwierdzają również dane o kwotach zadłużenia z tytułu kredytów na różne okresy. Jeszcze rok temu pożyczki do 1 roku stanowiły 10,5 proc. wszystkich kredytów i było to 54,5 mld zł. Teraz ich wartość przekracza nieznacznie 49 mld zł, co daje 9,3 proc. ogólnego zadłużenia. W przypadku kredytów udzielanych na okres od 1 roku do 5 lat ich odsetek zmniejszył się w ciągu 12 miesięcy z 12,3 proc. do 11,8 proc., a kwota z 64 do 62 mld zł.
Inaczej wygląda sprawa z kredytami na ponad 5 lat, bo tu dominują już te udzielane na zakup nieruchomości. Ich wartość w ciągu roku wzrosła z 401,4 do 415 mld zł, a procentowy udział z 77,2 do 78,9 proc. I w najbliższych latach ten trend będzie zapewne kontynuowany. Nawet jeśli na rynku kredytów konsumpcyjnych nastąpi ożywienie. Większy udział długoterminowych kredytów w strukturze zadłużenia jest bowiem prawidłowością jaką można zaobserwować na bardziej rozwiniętych rynkach.
W seriach wydawniczych Materiały i Studia NBP oraz NBP Working Papers został niedawno opublikowany raport przedstawiający wyniki najnowszych badań dotyczących mechanizmu transmisji polityki pieniężnej w Polsce. Z wielu wątków poddanych analizie wybraliśmy trzy, które streszczamy w niniejszym artykule. Rozpoczynamy od czynników wpływających na możliwie zmiany mechanizmu transmisji polityki pieniężnej. Następnie analizujemy siłę i opóźnienia, z jaką decyzje Rady Polityki Pieniężnej oddziałują na gospodarkę. W ostatniej części artykułu przyglądamy się bliżej funkcjonowaniu kanału kredytowego polityki pieniężnej w Polsce.
Na pisanie o tym, jak ważne jest oszczędzanie i inwestowanie zużyto morze atramentu i farby drukarskiej. O oszczędzaniu mówią dziesiątki przysłów np. „oszczędnością i pracą ludzie się bogacą”. Tak, tak „i pracą” – a może lepiej by było: „przede wszystkim pracą”? Liczni publicyści przekonują, a politycy pouczają, że Polacy muszą więcej oszczędzać, by gospodarka szybciej się rozwijała. Ale gdy się zastanowimy, co by było, gdyby tak nagle wszyscy zaoszczędzili dajmy na to 90 proc. tego co zarobili, to zauważymy, że byłoby niedobrze – katastrofa: towary leżałyby na półkach, a przedsiębiorcy by pobankrutowali – przecież tego, czego nie udało się sprzedać w kraju nie byłoby łatwo upchnąć za granicą, i tak borykającą się z nadprodukcją, szukającą po świecie rynków zbytu. Sprawy są zatem bardziej skomplikowane niż się powierzchownie wydaje.
Ekonomia była zawsze nauką żywą, starającą się nadążyć za zmianami. Gdy Keynesowi zarzucono, że zmienia poglądy, dał prostą odpowiedź, zmienia, bo zmieniają się fakty. Z drugiej strony naukowe podejście popychało ekonomistów do stosowania formalizacji matematycznej. Posługiwanie się matematycznymi modelami stało się wręcz koniecznością, gdy zaczęto je łączyć z danymi statystycznymi. Ekonometria – wynalazek ekonomistów i statystyków – na trwale zapisała się w rozwoju badań ekonomicznych.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Głównym tematem tegorocznego sympozjum w Jackson Hole, organizowanego przez Bank Rezerwy Federalnej w Kansas City, była sytuacja i aktualne trendy na rynku pracy. Nie zabrakło tam również innych tematów, w tym prezentacji dotyczącej reguły Taylora, z której można się było dowiedzieć, dlaczego trudno jest opisywać i intepretować politykę pieniężną za pomocą prostych matematycznych formuł.
Rezerwa Federalna Stanów Zjednoczonych (Fed) dokonała w ostatnim czasie kolejnego przeglądu swojej strategii polityki pieniężnej. W nowym dokumencie strategicznym potwierdzono główne założenia dotychczasowego podejścia Fed do prowadzenia polityki pieniężnej.
Autonomiczna sztuczna inteligencja w ciągu kilku lat zrewolucjonizuje wiele biznesów i branż, zmieni łańcuchy wartości firm i strukturę zatrudnienia. Nie powinna jednak być pozostawiona bez nadzoru.
Pomimo wyzwań gospodarczych i społecznych, coraz dłuższe życie otwiera również nowe możliwości ekonomiczne, które mogą przekształcić starzenie się społeczeństw z obciążenia w źródło wzrostu i rozwoju.
Kraj byłego bloku wschodniego, który – podobnie jak my – zaczął dynamicznie się rozwijać po upadku komunizmu to Rumunia. Dziś ma apetyt na znacznie więcej, ale czy wystarczy jej sił i ambicji, by sięgnąć po więcej?
Podczas pandemii inflacja CPI w ujęciu rocznym w Stanach Zjednoczonych gwałtownie wzrosła, osiągając w czerwcu 2022 r. maksimum na poziomie 9 proc. W artykule przekonujemy, że ten wzrost inflacji można wyjaśnić w ramach metodologicznych, w których inflacja zależy od trzech czynników: długoterminowych oczekiwań, stopnia zacieśnienia rynku pracy mierzonego stosunkiem wakatów do bezrobocia oraz dużych zmian cen względnych w poszczególnych branżach, np. sektorze energetycznym i motoryzacyjnym.
Im dłużej europejskie rządy będą inwestowały w obronność, tym większe są szanse na znaczny wzrost innowacyjności i w długim horyzoncie czasowym na Starym Kontynencie zobaczymy efekt spin-off, czyli transferu technologii z sektora defence do sektorów cywilnych – uważa prof. Hubertus Bardt, dyrektor zarządzający IW Köln.
Swobodny dostęp do zdrowej i relatywnie taniej żywności wciąż nie jest czymś powszechnym w skali globu, i wymaga interdyscyplinarnego podejścia, współpracy państw i firm z organizacjami międzynarodowymi, a także zapewnienia odpowiedniego finansowania przedsiębiorstwom z branży rolnej – przekonują autorzy monografii „Współczesne wyzwania bezpieczeństwa żywnościowego”.
Pracownicy tracą pracę bezpowrotnie. Klienci zostają bez usług, na których polegali przez lata. Drużyny sportowe tracą sponsorów, a społeczności swoje instytucje, które były ich opoką. Wygrywa tylko private equity. Taki krajobraz USA maluje Megan Greenwell w książce „Bad Company”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
