Wtegorocznym rankingu WEF Polska była 39., rok wcześniej 36. Tyle że metodyka rankingu zmieniła się tak, że wyników nie można ze sobą bezkrytycznie porównywać. W przyszłej edycji warunki prowadzenia badania zmienią się znów i tym razem dane makroekonomiczne całkowicie zdominują badania ankietowe.
(CC BY-NC-ND Philips Communications)
– Nie można mówić, że w porównaniu z zeszłym rokiem Polska spadła o trzy miejsca w rankingu Światowego Forum Gospodarczego (World Economic Forum, WEF), bo w tym roku warunki prowadzenia badania były inne i byłoby to jak porównywanie pomarańczy do jabłek – mówi dr Piotr Boguszewski, doradca w Departamencie Analiz Ekonomicznych NBP, nadzorujący polską część badania.
W tegorocznej edycji raportu zmieniła się struktura próby ankietowanych przedsiębiorstw. W Polsce ankietowano około 200 przedsiębiorstw. Dotychczas ankietę wypełniały firmy średnie (od 20 pracowników) oraz duże (od 500 pracowników). Tegoroczna dwusetka wygląda jednak inaczej – dodano do niej najmniejsze firmy (1/3 ankiet), a i przedsiębiorstwa duże były mniejsze niż zazwyczaj (od 250, nie od 500 pracowników).
Okazało się, że mikrofirmy oceniają wiele zjawisk bardziej pesymistycznie od firm większych. Największe różnice między nimi a firmami dużymi dotyczyły oceny standardów finansowych, dostosowania produktów finansowych do potrzeb firmy, zbyt wysokich kosztów usług finansowych, sprawności procedur celnych oraz słabej ochrony przed praktykami monopolistycznymi. Aż cztery z tych czynników dotyczą działu V badania, czyli otoczenia finansowego.
– To naturalne, że małe firmy często gorzej oceniają otoczenie finansowe – nie wynika to z ich pesymizmu, ale ze stopnia rozwoju. Mikrofirmy mają zwykle krótszą historię kredytową i mniejszy majątek. Trudniej jest więc im współpracować z bankami, rzadziej biorą kredyty, oprocentowanie tych kredytów bywa wyższe niż w przypadku dużych przedsiębiorstw. Trudno wiec się dziwić, że na ogół relatywnie gorzej oceniają ten obszar gospodarki– wyjaśnia Piotr Boguszewski.
Dodaje, że oczywiście można podnieść argument, że włączenie mikrofirm daje pełniejszy obraz polskiej gospodarki i ich głos w ankietach faktycznie jest cenny.
– Warto jednak wziąć pod uwagę, że choć w przypadku Polski małe firmy są liczne, ich wkład w różne sfery gospodarki nie zawsze jest proporcjonalnie duży – podkreśla nasz rozmówca.
Ciekawe jest także to, że dla wielu krajów zebranie ankiet dla przynajmniej takiej samej liczby firm jak w poprzednich edycjach nie było przy nowej metodologii rzeczą łatwą. Sporo było nawet przypadków, gdy próba liczyła poniżej narzuconego przez Światowe Forum Gospodarcze minimum 85 firm.
– Nasz spadek mógł więc wynikać także z tego, że przyłożyliśmy się do kwestii jakości procesu ankietowania bardziej niż inni – mówi Piotr Boguszewski.
Światowe Forum Gospodarcze jest świadome problemów z ankietowaniem i być może dlatego trzy lata temu podjęło prace nad nowym wskaźnikiem – tzw. GCI 4.0 (ang. Global Competitiveness Report). Wiele wskazuje na to, że może on obowiązywać już w przyszłym roku, zaczynając nowy rozdział w rankingu, bo dane między GCI 4.0 a dotychczasowym GCI będą słabo porównywalne.
Nowy wskaźnik w założeniach ma uwzględniać zmiany wynikające z rewolucji przemysłowej 4.0, zmiany komunikacyjne, w tym rozwój big data itd., rolę rynków finansowych, kapitału ludzkiego i innowacyjnego ekosystemu. I choć te hasła wskazują na rolę czynników miękkich, to w GCI 4.0 dane makroekonomiczne będą odpowiadać aż za blisko 70 proc. oceny kraju, a miękkie dane zebrane w ankietach za pozostałe 30 proc.
Piotr Boguszewski nie jest wielkim zwolennikiem tej zmiany, bo obawia się, że ranking WEF może częściowo utracić swój praktyczny charakter. Teraz jego zaletą jest to, że daje ogólny pogląd na warunki prowadzenia biznesu w wielu branżach na całym świecie, a to właśnie zasługa ankiet badających nastroje.
– Podam przykład: jestem przedsiębiorcą z europejskim paszportem i zastanawiam się nad otwarciem kolejnego biznesu w Irlandii wymagającego dobrej współpracy z lokalnym bankiem. Teraz mogę spojrzeć w ranking i widzę, że zaufanie przedsiębiorców do banków jest tam oceniane nisko i bardzo możliwe, że moja współpraca może tam trudniejsza. Jako przedsiębiorca muszę tę informację wziąć pod uwagę. To jednak powiedziały mi ankiety, a nie suche dane na przykład o tym, jaka jest relacja aktywów systemu bankowego do PKB – wyjaśnia Piotr Boguszewski.
Decyzję o tym, czy GCI 4.0 zostanie wprowadzone już od przyszłorocznej edycji, poznamy prawdopodobnie do końca tego roku.
Obraz edukacji ekonomicznej w Polsce jest dynamiczny i złożony. W całym kraju wiele organizacji i instytucji – interesariuszy z sektora publicznego, prywatnego oraz organizacji niekomercyjnych tworzy i wdraża projekty edukacyjne zarówno z zakresu ekonomii, jak i finansów. W czerwcu 2024 r. z inicjatywy Rady Edukacji Finansowej, w której NBP ma swojego przedstawiciela, a także we współpracy z OECD, została przyjęta w Polsce „Krajowa Strategia Edukacji Finansowej”. Tym samym nasz kraj dołączył do grona państw, które mają ogólnokrajową strategię na rzecz edukacji finansowej.
Bieżące napięcia geopolityczne wywierają presję na międzynarodowe łańcuchy dostaw. Niniejszy artykuł przedstawia wyniki nowych badań przeprowadzonych przez banki centralne Eurosystemu, które sugerują, że ekspozycja firm na ryzyka związane z pozyskiwaniem krytycznych czynników produkcji z Chin pozostaje podwyższona, zwłaszcza w Niemczech. Wiele przedsiębiorstw wdraża strategie zmniejszania ryzyka, aby zredukować to uzależnienie, głównie poprzez zastępowanie chińskich dostawców innymi, zlokalizowanymi w UE. W przypadku eskalacji napięć prowadzących do barier w handlu i inwestycjach zagranicznych między Chinami a Zachodem wpłynęłoby to na dużą część europejskich przedsiębiorstw, głównie poprzez wzrost niepewności i zakłócenia w handlu.
W orędziu o stanie Unii, wygłoszonym przez przewodniczącą Komisji Europejskiej, konkurencyjność UE została potraktowana priorytetowo. Niniejszy artykuł dowodzi, że nie należy skupiać się na zwalczaniu „nieuczciwej” konkurencji ze strony Chin. Istnieją bowiem kluczowe czynniki wewnętrzne w samej UE, których sprawniejsza aktywizacja mogłaby zwiększyć produktywność europejskich przedsiębiorstw i w rezultacie podnieść ich konkurencyjność na arenie międzynarodowej. Spośród nich to produktywność, stabilność finansowa i ukierunkowanie na jakość wydają się najważniejsze.
Polska ma dzisiaj już ponad 500 ton złota, a jego udział w rezerwach przekroczył 20 proc. – poinformował Narodowy Bank Polski 24 kwietnia 2025 r. Obecne rezerwy są niemal 5-krotnie wyższe niż siedem lat temu.
Zaczynał mając 43 lat i 20 tys. juanów w ręku. Założona przez niego firma w 2024 r. osiągnęła 8,6 mld dol. zysku i była jednym z najważniejszych graczy na rynku telekomunikacyjnym. A historię o nim i firmie, którą stworzył opowiada napisana przez Li Hongwena książka „Ren Zhengfei & Huawei”.
Kiedyś przeokropna nędza, dziś pieniędzy pod dostatkiem. Miło po wiekach udręki dostać klucze do Sezamu. Mowa o Irlandii, będącej przez stulecia kolonią brytyjską. W połowie XIX w. zmarło tam z głodu milion ludzi. Sto lat potem Dublin stanął z Londynem w biznesowo-finansowe szranki i ma się dziś znakomicie.
Amerykańskie cła spadły na Kanadę w trudnym momencie. Produktywność w gospodarce nie rośnie, a zależność od rynku USA jest bardzo duża. W krótkiej perspektywie kraj nie ma dużego pola manewru.
W obliczu gwałtownego wzrostu taryf celnych i dużej niepewności politycznej Międzynarodowy Fundusz Walutowy oczekuje, że globalny wzrost gospodarczy spadnie w tym i przyszłym roku, ale światowa gospodarka nie wpadnie w recesję.
Ogłoszony przez Komisję Europejską pakt dla czystego przemysłu – ku pewnemu zaskoczeniu – łączy konkurencyjność z celami klimatycznymi. To jest pewne, ale na szczegóły trzeba będzie poczekać.
Prawdopodobieństwo wyginięcia ludzkości przed końcem XXI w. wynosi około 85 proc. – ocenia prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badan Ekonomicznych NBP, wykładowca SGH. Jego zdaniem kluczowym zagrożeniem jest niekontrolowany rozwój sztucznej inteligencji ogólnej (AGI), która może przejąć kontrolę nad światem. O losie ludzkości zadecyduje kilka najbliższych lat.
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Do wybudowania elektrowni jądrowej na Pomorzu potrzeba m.in. 39 tys. ton stali. Wylewanie tzw. betonu jądrowego w lokalizacji Lubiatowo-Kopalino rozpocznie się w 2028 r., a pierwszy blok zostanie ukończony w 2035 r.
Pandemia, problemy z łańcuchami dostaw, przemiany klimatyczne, wojna w Ukrainie i napięcia geopolityczne, a także konkurencja technologiczna (zwłaszcza na rynku samochodów elektrycznych i półprzewodników) postawiły pod znakiem zapytania ideę globalnego wolnego handlu. W efekcie coraz więcej państw i organizacji międzynarodowych wdraża rozwiązania interwencjonistyczne – w tym politykę przemysłową.
W ostatnim czasie wiele się mówiło o „metalach ziem rzadkich na terenie Ukrainy”. Wszystko z powodu umowy surowcowej pomiędzy USA a Kijowem. Warto przeanalizować, czym dokładnie są metale ziem rzadkich, jak dużo ich ma Ukraina, a także, dlaczego na tych pierwiastkach tak bardzo zależy Stanom Zjednoczonym.
Kiedy świat wynurzył się z chaosu II wojny światowej, władzę objęli ludzie o przekonaniach makroekonomicznych, ukształtowanych w formacyjnym dla nich doświadczeniu lat 30. XX w.
Cena złota osiągnęła w kwietniu najwyższy poziom w historii. W głównym stopniu przełożyły się na to zakupy dokonywane przez banki centralne, czynniki behawioralne oraz przejściowy wzrost ryzyka geopolitycznego, wynikający z walk na Bliskim Wschodzie.
Mija blisko trzydzieści lat od chwili, gdy Narodowy Bank Polski przeprowadził denominację złotego. Jej przygotowanie było złożonym procesem – należało bowiem wszystko zaplanować, zaprojektować nowe monety i banknoty, zlecić ich produkcję, przygotować całą logistykę, a na koniec przekazać je przy pomocy banków do portfeli wszystkich Polaków.
W ostatnich latach, a szczególnie po rozpoczęciu wojny z Ukrainą, z Rosji płynie nieprzerwany przekaz o sukcesach. Ich skala narasta – gospodarka uodporniła się na sankcje i nawet się rozwija oraz restrukturyzuje, bieda spada, a zamożność rośnie, produkcja krajowa wypiera zaś import. Czy sukcesy mają jednak realny wymiar, czy głównie propagandowomedialny?
Odbudowa gospodarcza kraju i opanowanie chaosu walutowego należały do największych wyzwań, jakie stanęły przed władzami niepodległego państwa polskiego w 1918 r. Sanacja gospodarcza zależała zarówno od skutecznie przeprowadzonych reform finansów publicznych i skarbu państwa, jak również od szybkiego wprowadzenia do obiegu nowej, pełnowartościowej polskiej waluty. A to właśnie dobrze zorganizowany aparat skarbowy, sprawny obieg pieniądza i jego stabilna wartość stanowiły podstawę rozwoju ekonomicznego i społecznego odrodzonej Polski.
W ciągu najbliższych 30 lat rynek pracy będzie podlegał rozmaitym trendom. Do najważniejszych należą rozwój sztucznej inteligencji, starzenie się społeczeństw i ekologiczna transformacja. Każdy z nich będzie się wiązał z nowymi zagrożeniami, ale też i zawodowymi szansami.
