50. miejsce na świecie - po awansie o siedem oczek - zajęła Polska w rankingu wolności gospodarczej Heritage Foundation i WSJ. Eksperci podkreślają, że póki nie dokonamy spektakularnego skoku awansem o siedem miejsc nie warto się ekscytować. Inwestorzy analizują takie rankingi znacznie dokładniej niż politycy, widzą wady.
(infografika Darek Gąszczyk/CC BY-SA by włodi)
Ranking przygotowywany od 20 lat przez Heritage Foundation i Wall Street Journal opiera się na skali punktowej od 0 do 100. Im bliżej 100, tym bardziej wolny gospodarczo jest dany kraj. Z wynikiem ogólnym 67 punktów jesteśmy „umiarkowanie wolną” gospodarką. Zajmujemy 50. miejsce na 186 badanych państw i 23. miejsce wśród 43 krajów w Europie. W porównaniu z zeszłym rokiem najbardziej poprawiły się:
– warunki do prowadzenia biznesu,
– inwestycje,
– handel.
Negatywnie zmienił się za to rynek pracy.
W ciągu 20 lat prowadzenia rankingu Heritage Foundation polska gospodarka zyskała 16 punktów, co jest jednym z 20 najlepszych wyników. Od 2002 roku przebywamy w środkowej kategorii „umiarkowanie wolnych gospodarek”. Czy jest się czym chwalić?
– 23 miejsce w Europie nie jest szczególnym powodem do dumy. W naszym regionie wyprzedzają nas wszyscy: Czechy, Estonia, Litwa, nawet Gruzja. Mamy taki sam wynik jak Węgry, które miały przecież dramatyczną sytuację budżetową – mówi Mariusz Pawlak ze Związku Przedsiębiorców i Pracodawców.
Inni eksperci dodają, że tylko politycy i publicyści patrzą na ogólny wynik kraju, dla inwestorów o wiele ważniejsze jest co z rankingu wynika dla ich firmy, albo dla przedsięwzięcia, które planują.
Rafał Antczak, członek zarządu Deloitte, przykładem obrazuje luki, które inwestorzy widzą wyraźniej niż awans o kilka miejsc na długiej liście.
– Co z tego, że usprawniono wydawanie pozwolenia na budowę magazynu, co znacząco poprawiło wynik Polski w rankingu Doing Business, kiedy w procedurach związanych z podłączeniem do sieci energetycznej wciąż jesteśmy na 137. miejscu na świecie. Inwestorzy czytają takie rankingi dokładnie i myślą: może i łatwiej wybuduję w Polsce magazyn, ale po co, skoro nikt nie doprowadzi mi tam prądu – mówi Rafał Antczak.
– Te rankingi nie mają większego sensu. Często jest tak, że jakiś kraj przesuwa się w nich do góry tylko dlatego, że inne kraje spadają, albo dlatego, że urzędnicy nauczyli się lepiej pisać raporty, które są wykorzystywane są do budowy tego typu zestawień – dodaje Ernest Pytlarczyk, główny ekonomista mBanku.
Rafał Antczak uważa, że inwestor analizuje, co wynika długoterminowo ze zmiany danej pozycji w zestawieniu.
– Nie skreślałbym rankingów całkowicie. Uwagę na pewno przykuwa w nich dynamika. Jeśli jakiś kraj spektakularnie awansuje, to inwestorzy patrzą, co za tym stoi i czy taka tendencja może się utrzymać. Interesuje ich bowiem przyszłość i dlatego Polska, która od lat porusza się w grupie średniaków nie zwraca na siebie uwagi – podsumowuje Rafał Antczak.
Nasz wynik w poszczególnych kategoriach jest bardzo nierówny. 11. miejsce zajmujemy w wolności handlu, dzięki temu, że sferę tę regulują przepisy Unii Europejskiej, która znosi cła i wiele barier pomiędzy swoimi członkami. 19. miejsce zajmujemy w kategorii wolność finansów, a 41. w prawach własności i w poziomie korupcji.
Nasz największy awans – w warunkach prowadzenia biznesu – zawdzięczmy przede wszystkim wcześniejszemu skokowi o 10 miejsc w raporcie Banku Światowego „Doing Business 2014”, na którym częściowo raport Heritage Foundation bazuje. Autorzy zestawienia podkreślali także korzystny wpływ deregulacji 50 zawodów. Z drugiej strony rynek pracy nie jest tak elastyczny jak u sąsiadów, a zapowiedziane przez premiera oskładkowanie umów cywilnoprawnych, może jeszcze pogorszyć wynik w przyszłym roku.
Najgorzej wypadamy pod względem wydatków publicznych – 145. miejsce na świecie oraz fiskalizmu – 114. miejsce. W obu wypadkach ta sytuacja powoli się poprawia. Aleksander Łaszek z Forum Obywatelskiego Rozwoju, podczas polskiej prezentacji raportu przyznał, że wydatki publiczne w relacji do PKB ostatnio spadają, a Marcin Chludziński z Fundacji Republikańskiej wyjaśniał, że problemem nie jest wysokość podatków, ale niejasność przepisów i uporczywość kontroli.
Innego zdania jest Rafał Antczak, który podkreśla, że Polsce niezbędne są niższe podatki. Zmiana w rankingu w takiej dziedzinie byłaby tym argumentem, który naprawdę działa na inwestorów.
– Do tego niezbędne są niższe wydatki państwa. Kraje OECD, dziś bogate, kiedy były na dzisiejszym poziomie rozwoju Polski wydawały znacznie mniej, a co za tym idzie – nie musiały ściągać tak wysokich podatków. Automatycznie lokowano tam więcej inwestycji – przekonuje Antczak.
Spowolnienie gospodarcze, napięcia geopolityczne, obawy dotyczące bezpieczeństwa łańcucha dostaw i szerzej bezpieczeństwa narodowego prowadzące do wzrostu protekcjonizmu i fragmentacji handlu, bardziej restrykcyjne otoczenie regulacyjne biznesu, trudniejsze globalne warunki finansowe i rosnące koszty negatywnych skutków zmian klimatu to wybrane czynniki podważające stabilność i przewidywalność globalnych przepływów inwestycyjnych. Nie pozostają bez wpływu na przepływy zagranicznych inwestycji bezpośrednich (ZIB), zarówno w rozwiniętych, jak i w rozwijających się krajach.
Jeśli Partia Republikańska zdecyduje się wdrożyć plan gospodarczy zaproponowany przez Heritage Foundation, czołowy konserwatywny think tank, może to znacząco wpłynąć na przyszłość Stanów Zjednoczonych. Proponowane reformy, dotyczące m.in. rynku pracy i edukacji, mogą wywołać istotne zmiany w amerykańskim społeczeństwie. O tym jak te inicjatywy mogą przekształcić amerykańską gospodarkę i wpłynąć na układ sił w kraju mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym” Paweł Szałamacha, członek Zarządu NBP.
Strategie komunikacyjne banków centralnych mają kluczowe znaczenie dla kształtowania oczekiwań inflacyjnych społeczeństwa, zwłaszcza że inflacja nadal jest palącym problemem globalnym. W niniejszym artykule przedstawiono dowody z eksperymentu ankietowego, w którym przeanalizowano wpływ różnych form przekazu informacji – tekstu, zdjęć, materiałów audio i wideo – na oczekiwania inflacyjne gospodarstw domowych. Wyniki sugerują, że dynamiczne metody audiowizualne, takie jak audio i wideo, są znacznie efektywniejsze niż statyczne formy przekazu, takie jak tekst czy zdjęcia, szczególnie w przypadku odbiorców mniej zaznajomionych z tematyką inflacji. Ma to istotne implikacje dla strategii komunikacyjnych banków centralnych w dzisiejszym niepewnym klimacie gospodarczym.
Amerykańska nadkonsumpcja rozumiana jako życie ponad stan wyznaczany przez produktywność własnej gospodarki, jest narzędziem, za pomocą którego Chiny dokonują dezindustrializacji Stanów Zjednoczonych.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Waluty cyfrowe powiązane z pieniądzem fiducjarnym, czyli stablecoins, mierzą się z nieuniknionym w ich sytuacji napięciem pomiędzy wiarygodnością a konkurencyjnością – czyli „paradoksem stablecoina". By go lepiej zrozumieć, w artykule analizujemy konkurencyjne strategie USA i Chin.
Regulacje tworzone w dobrej wierze czasem stają się jednak dla firm biurokratycznym ciężarem. Unijna dyrektywa CSRD jest tego przykładem – zmusza duże przedsiębiorstwa do raportowania danych ESG, czyli informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Ratunkiem dla spółek coraz częściej okazuje się sztuczna inteligencja.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
