Wraz z początkiem roku weszły w życie kolejne zapisy Rekomendacji SII wydanej przez Komisję Nadzoru Finansowego. Wpływa ona na zasady wyliczania zdolności kredytowej klientów przez banki, ograniczając wysokość dostępnych kwot kredytów. Dotyczy to szczególnie kredytów walutowych, które w konsekwencji znikają z ofert polskich banków.
Kredyty walutowe są pod szczególną uwagą KNF (CC BY-SA kenteegardin)
Nadzór finansowy zaniepokoił się liberalnym podejściem banków do walutowych kredytów hipotecznych i za pośrednictwem kolejnych rekomendacji zniechęcał do ich udzielania. Najnowsze zalecenia pochodzą z Rekomendacji SII i obowiązują od początku 2012 roku. W ich myśl posiadacz kredytu walutowego nie może przeznaczać na obsługę swoich zobowiązań kredytowych więcej niż 42 proc. dochodów. A to oczywiście mocno ogranicza zdolność kredytową amatorów pożyczek w euro.
Do tego dochodzi jeszcze zapis o długości okresu kredytowania. Banki mogą pożyczać pieniądze na 40, czy 50 lat, ale do wyliczania zdolności kredytowej mogą przyjmować maksymalnie 25-letni okres kredytowania. Ten zapis dotyczy zarówno kredytów złotowych, jak i walutowych. Zdaniem ekspertów Domu Kredytowego Notus zmiany narzucone przez Rekomendację SII spowodowały ograniczenie maksymalnej możliwej do uzyskania kwoty kredytu o 6 – 10 procent.
Nie skończyło się jednak jedynie na pogorszeniu zdolności kredytowej klientów banków. Niektóre banki całkowicie wycofywały się z ofert we wspólnej walucie, lub zdecydowały się na podwyżki marży takich kredytów. Euro zniknęło ostatnio z oferty kredytowej m.in. Credit Agricole, Kredyt Banku i DnB Nord. Banki zaczęły również podnosić minimalne wymagania stawiane osobom, które chcą zaciągnąć kredyt w obcej walucie i w niektórych instytucjach trzeba się obecnie wykazać dochodami przekraczającymi 10 tys. zł miesięcznie.
Na podwyżkę oprocentowania kredytów w euro zdecydowało się kilka instytucji: Alior, Deutsche Bank, mBank i Multibank, Nordea, Polbank i Raiffeisen. Największe podwyżki miały miejsce w dwóch ostatnich bankach. Według analityków firmy Home Broker mediana marży kredytów w euro wzrosła w styczniu 2012 roku do 3,32 punktu procentowego, z 2,08 p.p. w grudniu 2011 roku.
Na rynku kredytów złotowych sytuacja jest dużo stabilniejsza. Parametry dotyczące zdolności kredytowej również się pogorszyły, ale mediana marży dla przeciętnego kredytu w krajowej walucie trzyma się na poziomie 1,25 p.p. Część banków zdecydowała się na podwyżkę marży (Alior, DnB Nord, Idea Bank, ING, Kredyt Bank, Polbank i Raiffeisen), ale inne poczyniły ruch w odwrotnym kierunku (BGŻ, Pekao).
Ciekawa jest sytuacja na rynku kredytów konsumpcyjnych. Jeśli spojrzymy na dane liczbowe, to okazuje się, że w ostatnich miesiącach jest on pogrążony w marazmie. Nawet grudzień, który tradycyjnie bywał czasem kredytowych żniw nie przyniósł żadnej poprawy. Jednocześnie część banków nie ustaje w próbach zdobycia klientów, którzy skuszą się na kredyt konsumpcyjny. Credit Agricole zachęcał klientów do korzystania w styczniu z kart kredytowych proponując im rozłożenie zadłużenia na nieoprocentowane raty. Z kolei Bank Pocztowy do końca marca oferuje kredyt gotówkowy na promocyjnych warunkach. Bank BPH klientów składających wniosek o kredyt gotówkowy kusi prezentami w postaci maskotek i kalendarzy. Z kampanią promującą pożyczkę wystartował również Eurobank.
Zaostrzone przez banki zasady udzielania kredytów konsumpcyjnych to jedno, ale z drugiej strony były one zawsze źródłem poważnych przychodów. Widać więc, że część instytucji stara się nie zapominać o kredytach gotówkowych i próbuje pozyskać klientów. Trudno jednak spodziewać się, by najbliższe miesiące przyniosły jakiś przełom w segmencie kredytów konsumpcyjnych.
Z kolei na rynku lokat trwa odliczanie do końca kwartału kiedy to zmienią się zasady wyliczania podatku od zysków kapitałowych. Rację bytu stracą wtedy lokaty z dzienną kapitalizacją pozwalające unikać podatku Belki. Jednak póki co klienci, którzy chcą zdeponować środki na lokacie mogą liczyć na naprawdę wysokie stawki . Oczywiście jeśli poszukają najlepszej oferty, bo różnice pomiędzy propozycjami banków są ogromne.
Najwyższą stawkę nadal oferuje neoBank, czyli Wielkopolski Bank Spółdzielczy. Na dwumiesięcznej lokacie, pod warunkiem założenia konta, można tam dostać 9 proc. w skali roku. W przypadku lokat kwartalnych wciąż jeszcze dominują oferty oparte o dzienną kapitalizację, pozwalające na rękę zarobić 6-7 proc. (Idea Bank, FM Bank, neoBank). W obecnych warunkach, im dłuższe terminy lokaty, tym niższe są stawki. W przypadku najlepszych lokat rocznych można liczyć na 6,6 proc. brutto (Santander Consumer Bank), ale to już tylko nieco ponad 5 proc. na rękę. I zapewne do takich stawek będą się musieli przyzwyczaić klienci od kwietnia 2012 roku, kiedy zniknie możliwość oferowania wyższych odsetek kosztem fiskusa.
Banki nie zapominają o kontach osobistych i starają się cały czas powiększyć liczbę klientów z ROR-ami. Niektóre stosują tradycyjne metody. Polbank zmienił swoją tabelę opłat i prowizji tak, by skłonić klientów do aktywniejszego korzystania z kont, czy kart płatniczych. Część instytucji szuka jednak nowych sposobów pozyskiwania klientów i obstawia serwisy zakupów grupowych. Na sprzedaż kont osobistych w ten sposób zdecydowały się Alior Bank, mBank, Meritum Bank, a ostatnio również ING. Osoby zakładające konto za pośrednictwem takiego serwisu mogą liczyć na finansowy bonus (100-300 zł). Na podobny ruch zdecydował się również Citibank, tyle że przy sprzedaży karty kredytowej.
Nie ustaje również ofensywa banków na polu bankowości mobilnej. Kolejne instytucje udoskonalają ten kanał kontaktu z bankiem. MultiBank od nowego roku udostępnił aplikacje bankowości mobilnej dla użytkowników iPada i iPhone’a. Kilka dni później rozwiązanie dla iPhone’a pojawiło się w ING Banku. Jeszcze dalej poszedł Bank Pekao, który wystartował z kampanią promującą mobilne konto. To krok ku dalszej popularyzacji nowoczesnego rozwiązania jakim jest bankowość mobilna.
Widać więc, że kolejna bankowa rewolucja nabiera tempa.
Mateusz Ostrowski
Kredyty walutowe są pod szczególną uwagą KNF (CC BY-SA kenteegardin)
W seriach wydawniczych Materiały i Studia NBP oraz NBP Working Papers został niedawno opublikowany raport przedstawiający wyniki najnowszych badań dotyczących mechanizmu transmisji polityki pieniężnej w Polsce. Z wielu wątków poddanych analizie wybraliśmy trzy, które streszczamy w niniejszym artykule. Rozpoczynamy od czynników wpływających na możliwie zmiany mechanizmu transmisji polityki pieniężnej. Następnie analizujemy siłę i opóźnienia, z jaką decyzje Rady Polityki Pieniężnej oddziałują na gospodarkę. W ostatniej części artykułu przyglądamy się bliżej funkcjonowaniu kanału kredytowego polityki pieniężnej w Polsce.
Jedną z kluczowych decyzji przy podpisywaniu umowy kredytu hipotecznego jest wybór formy oprocentowania. Zasadniczo konsument może wybrać stałe (FRM – Fixed-Rate Mortgage) lub zmienne (ARM – Adjustable-Rate Mortgage) oprocentowanie. Wybór ten jest ważny przede wszystkim z perspektywy społecznej.
W okresie dwudziestolecia międzywojennego polski system bankowy przechodził różne etapy rozwoju. Z pewnością był to bardzo burzliwy czas. W krótkiej przerwie między dwoma wielkimi wojnami mieliśmy bowiem hiperinflację, panikę bankową i wielki kryzys gospodarczy. Narastał też etatyzm, a sektor bankowy stał się obiektem walki politycznej. Niestety wraz z wybuchem II wojny światowej rozwój polskiej bankowości komercyjnej został gwałtownie przerwany. Na ponowną jej odbudowę musieliśmy czekać prawie pół wieku, bo aż do 1989 r.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Głównym tematem tegorocznego sympozjum w Jackson Hole, organizowanego przez Bank Rezerwy Federalnej w Kansas City, była sytuacja i aktualne trendy na rynku pracy. Nie zabrakło tam również innych tematów, w tym prezentacji dotyczącej reguły Taylora, z której można się było dowiedzieć, dlaczego trudno jest opisywać i intepretować politykę pieniężną za pomocą prostych matematycznych formuł.
Rezerwa Federalna Stanów Zjednoczonych (Fed) dokonała w ostatnim czasie kolejnego przeglądu swojej strategii polityki pieniężnej. W nowym dokumencie strategicznym potwierdzono główne założenia dotychczasowego podejścia Fed do prowadzenia polityki pieniężnej.
Autonomiczna sztuczna inteligencja w ciągu kilku lat zrewolucjonizuje wiele biznesów i branż, zmieni łańcuchy wartości firm i strukturę zatrudnienia. Nie powinna jednak być pozostawiona bez nadzoru.
Pomimo wyzwań gospodarczych i społecznych, coraz dłuższe życie otwiera również nowe możliwości ekonomiczne, które mogą przekształcić starzenie się społeczeństw z obciążenia w źródło wzrostu i rozwoju.
Kraj byłego bloku wschodniego, który – podobnie jak my – zaczął dynamicznie się rozwijać po upadku komunizmu to Rumunia. Dziś ma apetyt na znacznie więcej, ale czy wystarczy jej sił i ambicji, by sięgnąć po więcej?
Podczas pandemii inflacja CPI w ujęciu rocznym w Stanach Zjednoczonych gwałtownie wzrosła, osiągając w czerwcu 2022 r. maksimum na poziomie 9 proc. W artykule przekonujemy, że ten wzrost inflacji można wyjaśnić w ramach metodologicznych, w których inflacja zależy od trzech czynników: długoterminowych oczekiwań, stopnia zacieśnienia rynku pracy mierzonego stosunkiem wakatów do bezrobocia oraz dużych zmian cen względnych w poszczególnych branżach, np. sektorze energetycznym i motoryzacyjnym.
Im dłużej europejskie rządy będą inwestowały w obronność, tym większe są szanse na znaczny wzrost innowacyjności i w długim horyzoncie czasowym na Starym Kontynencie zobaczymy efekt spin-off, czyli transferu technologii z sektora defence do sektorów cywilnych – uważa prof. Hubertus Bardt, dyrektor zarządzający IW Köln.
Swobodny dostęp do zdrowej i relatywnie taniej żywności wciąż nie jest czymś powszechnym w skali globu, i wymaga interdyscyplinarnego podejścia, współpracy państw i firm z organizacjami międzynarodowymi, a także zapewnienia odpowiedniego finansowania przedsiębiorstwom z branży rolnej – przekonują autorzy monografii „Współczesne wyzwania bezpieczeństwa żywnościowego”.
Pracownicy tracą pracę bezpowrotnie. Klienci zostają bez usług, na których polegali przez lata. Drużyny sportowe tracą sponsorów, a społeczności swoje instytucje, które były ich opoką. Wygrywa tylko private equity. Taki krajobraz USA maluje Megan Greenwell w książce „Bad Company”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
