W Polsce aktywa są wciąż poniżej zobowiązań, ale różnice między nimi nie są wielkie.
Stabilność finansów kraju na ogół oceniana jest na podstawie wielkości długu publicznego w relacji do produktu krajowego brutto. Państwa mają jednak nie tylko zobowiązania, ale także aktywa, które są w stanie zapewnić bezpieczeństwo finansowe kraju, nawet jeśli jest on zadłużony. Eksperci MFW, w opublikowanym w październiku cyklicznym raporcie Fiscal Monitor, przyrównali obie te wartości. Opublikowane dane dotyczą sytuacji w 2016 r.
Z raportu obejmującego sytuację wprawdzie tylko w 69 krajach, ale których łączny produkt krajowy sięga aż 87 proc. światowego PKB, wynika że aktywa netto są o 2 pkt proc. wyższe od jednorocznego ich gospodarczego dorobku. Dane te nie obejmują wartości surowców naturalnych w poszczególnych krajach ani wielkości zobowiązań wobec przyszłych emerytów.
Wielkość aktywów w relacji do PKB najwyższa jest w Norwegii. W wymiarze brutto sięgają one blisko 4-krotności (397,6 proc.) PKB kraju. To zasługa przede wszystkim dużych zasobów finansowych zgromadzonych dzięki eksploatacji bogatych złóż gazu ziemnego. Struktura zobowiązań i aktywów zapewnia zarówno krótkoterminowe, jak i długoterminowe bezpieczeństwo kraju.
Zaskoczeniem może być bardzo wysoka w tym zestawieniu pozycja małego himalajskiego Bhutanu. Kraj należy do raczej ubogich w świecie (według MFW dochód na głowę wynosi w tym roku 3600 dolarów), ale dzięki otwartej gospodarce Królestwo Bhutanu cieszy się dużą dynamiką wzrostu. W 2017 r. PKB Bhutanu wzrósł o 7,4 proc., w tym roku wzrośnie prawdopodobnie o 5,8 proc. Kraj jest atrakcyjny pod względem turystycznym, ale największe korzyści osiąga dzięki sprzedawanej do Indii energii elektrycznej z gigantycznej elektrowni wodnej Tala.
Porównanie aktywów z zobowiązaniami najgorzej wypada w przypadku Grecji. Pomimo posiadania aktywów – finansowych i niefinansowych – równych mniej więcej czterem piątym produktu krajowego, skala zobowiązań, pomimo przezwyciężenia już kryzysu, nadal mocno ciąży nad gospodarką i finansami kraju.
Polska sytuuje się w tym zestawieniu wśród krajów o przewadze zobowiązań nad aktywami (ujemna wartość sięga 10,6 proc. PKB), ale gorszą sytuację ma od nas pod tym względem wiele dużych gospodarek europejskich, w tym m.in. Francja (-23,3 proc. PKB), Hiszpania (-26,2 proc. PKB), Wielka Brytania (-31,4 proc.), Belgia (-60,0 proc.), czy Włochy (-78,4 proc. PKB), już nie mówiąc o Grecji (-110,6 proc.).
Dla oceny bezpieczeństwa finansowego istotna jest struktura posiadanych aktywów i zobowiązań oraz czy aktywa są płynne, a zobowiązania mogą stać się szybko wymagalne. Ważna jest także zależność od wahań kursów walutowych. Najmniej płynne aktywa, w relacji do PKB, ma Mołdowa (4,6 proc.), najbardziej płynne – Japonia (blisko 62 proc. PKB). W odniesieniu do Polski płynne aktywa – w ocenie MFW – sięgają 12,9 proc. PKB, co jest poziomem zbliżonym do gospodarek Niemiec (13,3 proc. PKB) czy Szwecji (13,1 proc.). Największą skalę krótkoterminowych zobowiązań notują gospodarki Barbadosu (46,4 proc. w relacji do PKB) oraz Gambii i Włoch (obydwie ok. 37 proc. PKB). Jeśli chodzi o gospodarkę polską, krótkoterminowe zobowiązania kształtują się na poziomie 16,6 proc. PKB.
Na niekorzystne zmiany kursów walut najbardziej narażone są kraje afrykańskie (Gambia, Kenia, Tanzania, Uganda), a także Barbados, które posiadają dużo zobowiązań w walutach zagranicznych, posiadając w nich niewiele aktywów.
>>> MFW o aktywach netto krajów
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
