Prof. Leszek Pawłowicz (Fot. GAB)
Wyższa jakość powinna dotyczyć oczywiście również pozostałych rynków giełdowych, ale rynku obligacji w szczególności. Wyższą jakość bez wątpienia wniesie na Giełdę Papierów Wartościowych nowy system transakcyjny. Kluczową jednak kwestią jest wiarygodność rynku dla inwestorów. Jest ona szczególnie cenna w warunkach przedłużającego się kryzysu zaufania na rynkach finansowych oraz utraty reputacji przez wiele instytucji zaliczanych do niedawna do grona instytucji zaufania publicznego, agencji ratingowych i firm audytorskich.
Wiarygodność rynku obligacji jest szczególnie ważna dlatego, że pełni on na rynku rolę stabilizatora. Wynika to stąd, że:
Po pierwsze, jest relatywnie bezpieczniejszy dla inwestorów niż rynek akcji, czy instrumentów pochodnych lub rynki nieregulowane np. NewConnect.
Po drugie, jest bezpieczniejszy dla emitentów w porównaniu do rynku kredytowego. Zadłużenie z tytułu emisji obligacji nie wiąże się zazwyczaj z kowenantami, czyli szczególnymi klauzulami zobowiązującymi kredytobiorców, formułowanymi w umowach kredytowych z przedsiębiorstwami. Klauzule takie są charakterystyczne dla umów kredytowych. Są one procykliczne i w warunkach dekoniunktury „dobijają” wielu przedsiębiorców.
Po trzecie, rynek obligacji powinien stanowić również bufor bezpieczeństwa dla sektora bankowego. Wyższy udział obligacji notowanych na rynku wtórnym w pasywach banków ogranicza ryzyko płynności z tytułu paniki na rynku depozytowym i wycofywania depozytów. Obligacji nie można wycofać, można ją sprzedać na rynku wtórnym. Dlatego nadzorcy bankowi i regulatorzy słusznie stwarzają presję na banki w celu zwiększenia w ich pasywach udziału obligacji własnych.
Stabilizująca rola rynku obligacji nie jest jednak możliwa bez oceny wiarygodności emitentów. Rolę taka pełniły agencje ratingowe. Zniszczyły one jednak swoją reputację i niszczą ja nadal ponieważ opłacane są wciąż przez emitentów, a nie przez beneficjentów ich ocen. Ponadto wysokie ceny ratingów podwyższają istotnie koszty emisji.
Jednym z najważniejszych wyzwań dla dalszego rozwoju rynku Catalyst jest utworzenie wiarygodnej i taniej agencji ratingowej. Ratingi nie powinny być opłacane przez emitentów, powinny być dla nich darmowe. Emitent, który nie podda się nieodpłatnej ocenie wiarygodności jest szczególnie niewiarygodny. Agencja powinna być pod nadzorem inwestorów giełdowych, bo wiarygodność jest głównie dla inwestorów.
W jaki sposób inwestorzy giełdowi powinni nadzorować agencję ratingową, kto powinien pokrywać koszty agencji, w jaki sposób zapewnić jej niezależność i konstruktywną współpracę z analitykami giełdowymi, audytorami i Komisją Nadzoru Finansowego to problemy, o których dyskutować będziemy m.in. w czasie seminarium Rynek obligacji w Polsce 5 października 2012 w Warszawie.
Autor jest dyrektorem Gdańskiej Akademii Bankowej
