Oszczędności gospodarstw domowych to środki jakie im pozostają z osiąganych dochodów po zaspokojeniu potrzeb konsumpcyjnych. Dane o poziomie oszczędności są istotne dla oceny zdolności poszczególnych krajów do gromadzenia nadwyżek kapitału nie tylko dla realizacji indywidualnych potrzeb, ale który może być wykorzystany także dla krajowych inwestycji. Brak wewnętrznych źródeł kapitału staje się albo barierą rozwoju albo prowadzi do wzrostu jego importu i zadłużenia zagranicznego, co w końcu także może stać się hamulcem przyszłego wzrostu gospodarczego.
Z najnowszych danych Eurostatu (za 2016 r.) wynika, że najbardziej oszczędnymi są mieszkańcy Luksemburga, gdzie stopa oszczędności brutto wyniosła aż 20,44 proc. Niewiele ustępują im Szwedzi, którzy oszczędzają (w tym wypadku są już dane za 2017 r.) 18,08 proc. osiąganego w ciągu roku dochodu. Wysoki wynik – 17,11 proc. w 2018 r. – osiągają także Niemcy.
Z krajów bliskich nam kulturowo i z podobnymi historycznymi doświadczeniami ponadprzeciętną stopą oszczędzania charakteryzują się mieszkańcy Słowenii (12,83 proc.), Estonii (11,28 proc.) i Czech (11,16 proc.). W Polsce stopa oszczędności gospodarstw domowych brutto, a więc bez uwzględnienia zaciągniętych w tym czasie zobowiązań, wyniosła zaledwie 4,36 proc.
Chociaż o „czarnej godzinie” mniej niż w Polsce myśli się tylko na Łotwie, a w Litwie i na Cyprze stopa oszczędności jest nawet ujemna, to i tak nasz wynik jest najlepszy od 2010 r.
W perspektywie ostatnich kilku lat stopa oszczędności w krajach Unii Europejskiej systematycznie maleje. Jeszcze w 2010 r. wynosiła ona 12,17 proc. W 2017 roku – jak ocenia Eurostat – wyniosła już tylko 9,97 proc. Lepiej jest w krajach należących do strefy euro. Ubiegłoroczny wynik to 11,99 proc. wobec 12,97 proc. w roku 2010. W Polsce w roku 2010 stopa ta wynosiła 4,95 proc., ale w kolejnych latach znacznie spadła. Najgorzej było pod tym względem w roku 2012 – stopa oszczędności wyniosła tylko 1,49 proc.
Porównując wyniki naszego kraju warto zwrócić uwagę na wyraźnie rosnący w ostatnich latach trend wzrostu stopy oszczędzania w Słowacji (z 5,91 proc. w roku 2013 do 9,46 proc. w 2016 r.). Najbardziej poprawia się zaś sytuacja Bułgarii, gdzie po co najmniej 10 latach spadkowego trendu w 2016 r. stopa oszczędności wzrosła do 4,86 proc.
>> Eurostat o oszczędnościach gospodarstw domowych
