Przedsiębiorstwa obawiają się spowolnienia, więc zwalniają
Oponad 2 pkt proc. w stosunku do notowań z poprzedniego miesiąca spadł we wrześniu Wskaźnik Wyprzedzający Koniunktury, który informuje o przyszłych tendencjach w gospodarce. To najpoważniejszy jednorazowy spadek od lutego 2009 r.
(Opr. DG)
Polska gospodarkę w coraz większym stopniu dotykają wydarzenia zewnętrzne. Zagrożenie ponowną falą kryzysu, niepewność co do sposobu i skuteczności rozwiązania problemów gospodarek nadmiernie zadłużonych i wprowadzanych za oceanem kolejnych zastrzyków pieniężnych – to najpoważniejsze niebezpieczeństwa.
Spośród ośmiu składowych wskaźnika wyprzedzającego trzy poprawiły się w stosunku do poprzedniego miesiąca, jedna nie uległa zmianie zaś cztery uległy pogorszeniu. Do spadku wskaźnika w największym stopniu przyczyniły niepokoje na światowych rynkach papierów wartościowych, które nie ominęły warszawskiej giełdy. W sierpniu WIG stracił blisko 15 proc. swej wartości.
Kolejna składowa, obniżająca wartość wskaźnika, związana jest ze spadkiem tempa zadłużania się gospodarstw domowych z tytułu kredytów. Lipcowe dane nt. stanu zadłużenia z tytułu kredytów konsumpcyjnych wskazywały na ich nadzwyczajny wzrost, co było konsekwencją spadku wartości złotego w relacji do franka i wzrostu złotowej wartości kredytów udzielonych w walutach obcych.
W sierpniu dynamika kredytowa uległa istotnemu ograniczeniu. Obecnie banki wycofują się z udzielania kredytów w walutach obcych, co wpłynie stabilizująco na sytuację kredytobiorców w przyszłości. W najbliższym czasie nie należy liczyć na wzrost zainteresowania kredytami ze strony gospodarstw domowych. Perspektywa wyraźnego spowolnienia gospodarczego a w związku z tym brak stabilności zatrudnienia i wysokości wynagrodzeń nie będą skłaniały konsumentów do tej formy finansowania wydatków. Stosunkowo wysoka inflacja i realne zagrożenie dalszego jej wzrostu również nie sprzyjają zaciąganiu kredytów.
Spośród składowych, które przyczyniły się do obniżenia wartości wskaźnika, najbardziej niepokoi pogłębiający się spadek tempa napływu nowych zamówień. Kurczy się on od początku roku. W ostatnich dwóch miesiącach proces ten ulegał pogłębieniu. Spadek zamówień dotyczy w równym stopniu zamówień realizowanych na rynek krajowy i kierowanych na eksport. W niektórych branżach wyraźnie widać wpływ światowej dekoniunktury na zmniejszający się portfel zamówień. Należą do nich m.in. producenci żywności, gdzie zamówienia eksportowe skurczyły się w ostatnich miesiącach znacznie bardziej niż zamówienia realizowane na rynek krajowy. Niepokoi również spadek tempa zamówień w branżach produkujących dobra inwestycyjne. To wyraźny sygnał spadku zainteresowania inwestycjami.
Pogarszają się oceny menedżerów firm na temat ogólnej sytuacji gospodarczej kraju. Zarówno sytuacja w firmach, jak i informacje napływające z otoczenia nie napawają przedsiębiorców optymizmem.
Oceny menedżerów firm dotyczące sytuacji finansowej przedsiębiorstw pogorszyły się jedynie nieznacznie w stosunku do ostatniego miesiąca. Przedsiębiorcy ograniczali koszty w ostatnim czasie, między innymi redukując zalegające w magazynach zapasy. Od kwietnia zapasy wyrobów gotowych w magazynach przedsiębiorstw ulegały systematycznemu spadkowi. Przedsiębiorcy redukują w ten sposób koszty a poziom zapasów dostosowują do słabnącej aktywności gospodarczej. Rosnące w ostatnich miesiącach ceny producentów świadczą o tym, że wpływ przedsiębiorców na redukcję kosztów jest dość ograniczony.
Nieznacznie w stosunku do poprzedniego miesiąca wzrosła wydajność pracy w sektorze przedsiębiorstw produkcyjnych. Nie jest to jednak poprawa świadcząca o odwróceniu dotychczasowej negatywnej tendencji. Od połowy ubiegłego roku w przedsiębiorstwach wydajność pracy nie poprawia się. Nie wpływa to na poprawę konkurencyjności polskiej oferty na rynkach zagranicznych i ogranicza możliwości eksportowe.
W seriach wydawniczych Materiały i Studia NBP oraz NBP Working Papers został niedawno opublikowany raport przedstawiający wyniki najnowszych badań dotyczących mechanizmu transmisji polityki pieniężnej w Polsce. Z wielu wątków poddanych analizie wybraliśmy trzy, które streszczamy w niniejszym artykule. Rozpoczynamy od czynników wpływających na możliwie zmiany mechanizmu transmisji polityki pieniężnej. Następnie analizujemy siłę i opóźnienia, z jaką decyzje Rady Polityki Pieniężnej oddziałują na gospodarkę. W ostatniej części artykułu przyglądamy się bliżej funkcjonowaniu kanału kredytowego polityki pieniężnej w Polsce.
Wyniki gospodarcze strefy euro są słabe od około 2018 r. W niniejszym artykule opisano, w jaki sposób wyniki te uwypuklają różnorodne wyzwania związane z zależnością energetyczną, słabością produkcji i zmieniającą się dynamiką handlu światowego. Przemysł zmaga się z rosnącymi cenami energii, co nasiliło spadki eksportu w sektorach o wysokim zużyciu gazu ziemnego. Zmieniająca się dynamika handlu z Chinami – charakteryzująca się wzrostem importu do strefy euro i spadkiem eksportu – potęguje te wyzwania.
Oczekuje się, że 2024 r. upłynie pod znakiem rosnącego popytu na kredyty wśród mikroprzedsiębiorstw. Potwierdzają to prognozy Biura Informacji Kredytowej (BIK), a także wyniki ankiety NBP o sytuacji na rynku kredytowym.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
W połowie maja najnowsza odsłona trwającego wiele lat handlowego sporu amerykańsko-chińskiego przygasła, choć konflikt będzie się tlił. Wszystko paradoksalnie za sprawą bomby informacyjnej, którą rzucił w media społecznościowe Donald Trump. Stany Zjednoczone postanowiły nałożyć gigantyczne – na poziomie 145% – cła na towary importowane z Państwa Środka. A ponieważ akcja wywołuje reakcję, Chiny nie pozostały dłużne i podwyższyły stawki chroniące własny rynek do poziomu 125%. Brzmi jak dobry news, ale to ślepa uliczka.
Trudno znaleźć na gospodarczej mapie świata państwo, które nie miałoby jakiegoś długu. Istnieją jednak takie, które są zadłużone bardziej i takie, których dług jest mniejszy. Szczególne miejsce na tej liście zajmuje Japonia. Na czym polega fenomen Kraju Kwitnącej Wiśni, jeśli chodzi o zadłużenie i dlaczego jest to ciekawe zjawisko dla analizy ekonomicznej?
Pomimo wyzwań gospodarczych i społecznych, coraz dłuższe życie otwiera również nowe możliwości ekonomiczne, które mogą przekształcić starzenie się społeczeństw z obciążenia w źródło wzrostu i rozwoju.
Światowe bezpieczeństwo kosztuje coraz więcej, a kolejne państwa przeznaczają rekordowe kwoty na wojsko i modernizację armii. To zjawisko, które nie omija również Polski, a jego konsekwencje gospodarcze, polityczne i społeczne są ogromne. Najnowsze wydanie kwartalnika „Obserwator Finansowy” — od dziś dostępne w kioskach — rzuca światło na te tematy.
Kraj byłego bloku wschodniego, który – podobnie jak my – zaczął dynamicznie się rozwijać po upadku komunizmu to Rumunia. Dziś ma apetyt na znacznie więcej, ale czy wystarczy jej sił i ambicji, by sięgnąć po więcej?
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
