Standardowy model AK można zapisać w postaci następującego równania.
(1)
W zależności tej y oznacza produkt, a przy założeniu, że siła robocza zostaje znormalizowana do jedności, y oznacza również wielkość produktu per capita. A to ogólna produktywność systemu gospodarczego danego państwa, nazywana całkowitą wydajnością czynników produkcji. Wielkość ta może być różna w zależności od państwa (i okresu). Wielkość k to zasoby kapitałowe w przeliczeniu na jednostkę, czyli stosunek nakładów kapitałowych do nakładów pracy. Wykładnik α (α<1) określa udział kapitału w produkcji (zwykle się przyjmuje, że mieści się w przedziale od 0,3 do 0,04).
Stosunek (jego odwrotność) zasobów kapitałowych do wielkości produktu opisuje wobec tego poniższe równanie.
(2)
Z równania (1) wynika, że krańcowy produkt kapitału w państwie i, oznaczony jako r, zostaje określony przez następującą zależność.
(3)
Dwa ostatnie równania są identyczne z wyjątkiem stałej wielkości α. Wynika z tego, że przy porównywaniu dwóch państw o tej samej wadze kapitału w funkcji produkcji, lecz o odmiennych wielkościach określających całkowitą wydajność czynników produkcji stosunek produktu do nakładów kapitałowych wystarcza do tego, aby wyznaczyć względne stopy zwrotu z kapitału.
Gdy oznaczymy dwa państwa jako i oraz j, stosunek ich stóp zwrotu z kapitału równa się więc ilorazowi dwóch stosunków zasobów kapitałowych do wielkości produktu.
(1)
Z ostatniego równania wynika jednak również, że względne stosunki nakładów kapitałowych do wielkości produktu mogą się różnić od względnych stosunków nakładów kapitałowych do nakładów pracy (oznaczonych przez k), co wyraźnie się ukazuje przy drobnej zmianie sposobu zapisania tej zależności.
(1)
Można teraz pomyśleć, że i to Chiny, j zaś to USA. Z tego równania wynika pewna istotna konsekwencja. Otóż nawet jeśli w Chinach znacznie niższy jest stosunek nakładów kapitałowych do nakładów pracy (kChn << kUS; wskaźnik chiński jest dwudziestokrotnie niższy od amerykańskiego), nie musi z tego wynikać, że stopa zwrotu z kapitału w Chinach będzie wyższa, gdyż może się zdarzyć tak, że całkowita wydajność czynników produkcji w Chinach będzie znacznie niższa (AChn <<AUS). Te odmienne wielkości czynnika A obejmują oczywiście wszystkie różnice między instytucjami i innymi zmiennymi omawiane w publikacjach poświęconych kwestiom empirycznym.
2. Dynamika stosunku nakładów kapitałowych do produktu
Dynamikę stosunku nakładów kapitałowych do produktu opisuje następujące prawo ruchu.
(1)
W zależności tej I oznacza wielkość inwestycji brutto, g to tempo wzrostu PKB (Y). W ostatniej części tego równania przyjęto, że stopa deprecjacji kapitału wynosi δ.
Zmianę stosunku nakładów kapitałowych do wielkości produktu można więc zapisać jako funkcję stopy inwestycji I/Y oraz obecnego ilorazu nakładów kapitałowych i produktu.
(2)
Wynika z tego, że można wyznaczyć stosunek nakładów kapitałowych do produktu w stanie zrównoważonym jako prosty iloraz stopy inwestycji oraz sumy wskaźnika wzrostu PKB wynikającego z obserwowanych tendencji i stopy deprecjacji kapitału, co przedstawiono poniżej.
Artykuł analizuje długoterminowe czynniki globalnego trendu stopy procentowej, czyli globalnej R*, w ciągu 70 lat poprzedzających pandemię. Od szczytu w połowie lat 70. XX wieku globalna R* obniżyła się o ponad trzy punkty procentowe, co wynikało z wolniejszego wzrostu produktywności i rosnącej długowieczności społeczeństw. Bez odwrócenia tych trendów czy pojawienia się nowych sił mogących je zrównoważyć, długoterminowa globalna wartość R* prawdopodobnie pozostanie niska.
Słońce nie świeci nad Chinami pełnym blaskiem. Kilka lat temu pojawiły się tam niewinne – mogłoby się wydawać – obłoczki, wyparte dziś przez duże chmury. Problemy geopolityczne i finansowo-biznesowe nękające Państwo Środka to nie jedyne przyczyny spowolnienia ich gospodarki. Coś ważnego do dodania ma też teoria ekonomii.
Niższe zbiory zbóż, znacznie mniej zebranych owoców, więcej ziemniaków i buraków cukrowych, a także podobna wielkość zbiorów warzyw do tych z 2023 r., to prognoza Głównego Urzędu Statystycznego na 2024 r. Wszystko to z powodu zróżnicowanych warunków pogodowych. Na rynkach hurtowych ceny niektórych owoców znacząco wzrosły.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Waluty cyfrowe powiązane z pieniądzem fiducjarnym, czyli stablecoins, mierzą się z nieuniknionym w ich sytuacji napięciem pomiędzy wiarygodnością a konkurencyjnością – czyli „paradoksem stablecoina". By go lepiej zrozumieć, w artykule analizujemy konkurencyjne strategie USA i Chin.
Przez ostatnie lata rynki wschodzące zmagały się z silnym kursem dolara i zdominowanym przez Wall Street rynkiem kapitałowym. Dziś, w obliczu zmian strukturalnych w światowej gospodarce, a także nastawienia Fed oraz ich własnego rozwoju, kraje rozwijające się stają się nie tylko motorem globalnego wzrostu, ale i magnesem dla kapitału, sygnalizując koniec ery „amerykańskiej wyjątkowości”.
Regulacje tworzone w dobrej wierze czasem stają się jednak dla firm biurokratycznym ciężarem. Unijna dyrektywa CSRD jest tego przykładem – zmusza duże przedsiębiorstwa do raportowania danych ESG, czyli informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Ratunkiem dla spółek coraz częściej okazuje się sztuczna inteligencja.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
