Wkwietniu zadłużenie z tytułu kredytów konsumpcyjnych w bankach spadło. Dane Narodowego Banku Polskiego o należnościach i zobowiązaniach Polaków pokazują, że całościowe zadłużenie gospodarstw domowych wzrosło zaledwie o 900 mln zł, a jeśli chodzi o kredyty konsumpcyjne, to wręcz spadło.
(CC BY-SA mueritz)
Polacy pożyczyli od banków w sumie 134,1 mld zł – w formie pożyczek gotówkowych, kredytów samochodowych, kart kredytowych, czy linii w rachunku. Takie było zadłużenie w kategorii kredytów konsumpcyjnych na koniec kwietnia, a to oznacza, że spadło w porównaniu do marca o ponad 900 mln zł. Równocześnie w ankiecie przeprowadzonej przez NBP wśród komitetów kredytowych banków znajdziemy zapowiedzi bankowców, że w II kwartale przewidują złagodzenie polityki kredytowej w segmencie kredytów konsumpcyjnych.
To zresztą widać było w aktywnej kampanii marketingowej kredytów konsumpcyjnych, szczególnie przed świętami wielkanocnymi. Wszystko wskazuje na to, że czynnikiem, który zatrzymał przyrost kredytów konsumpcyjnych był popyt. Większość bankowców spodziewa się wzrostu popytu na takie kredyty, jednak trzeba pamiętać, że konsumenci są dość oporni w zmienianiu swoich przyzwyczajeń. Ich optymizm został nadszarpnięty przez kryzys i do zmiany nastawienia potrzebują dość długiego i wyraźnego okresu prosperity. Wtedy uwierzą w swoje możliwości finansowe i zaczną chętniej pożyczać. Oczywiście banki również próbują skłonić ich do tego. Obok prowadzenia kampanii reklamowych obniżają koszty kredytów.
Z danych Open Finance wynika, że średni koszt kredytu, zarówno dla klienta wewnętrznego, jak i zewnętrznego, od lutego ubiegłego roku znajduje się w trendzie spadkowym. Dla przykładowego kredytu na kwotę 5 tys. zł zaciąganego na rok. Koszt dla „starego” klienta banku spadł w ciągu roku o 8,8 proc., a dla nowego – o 11,4 proc.
Za spadkiem zadłużenia konsumpcyjnego w kwietniu stoi powolny wzrost popytu na kredyty gotówkowe. Do tego zmniejszyło się zadłużenie z tytułu linii kredytowych przypisanych do rachunków, które spadło o 250 mln zł – do 10,9 mld zł. Z kolei nieznacznie zwiększyło się zadłużenie na kartach kredytowych, które systematycznie spadało od lipca ubiegłego roku. Na koniec kwietnia było ono o 68 mln wyższe niż miesiąc wcześniej i wynosiło 14,07 mld zł. W tym segmencie cały czas widać efekty zaostrzonej polityki kredytowej, która spowodowała zarówno zmniejszenie liczby używanych przez klientów kart kredytowych, jak również ograniczenie zadłużenia na kartach. To ostatnie było celem banków, bo karciane długi zaczęły się robić niebezpieczne, gdyż wzrósł odsetek złych kredytów z kart.
Zadłużenie z tytułu kredytów hipotecznych wzrosło nieznacznie, bo zaledwie o ponad 750 mln zł. W tym przypadku nie jest to jednak kwestia popytu, czy polityki kredytowej. Ta ostatnia ewidentnie sprzyja w ostatnim czasie kredytobiorcom, bo banki obniżają marże kredytów, czy zwiększają dostępne dla klientów LTV. Niewielki wzrost zadłużenia to efekt umocnienia złotego. Większość kredytów mieszkaniowych została udzielona w walutach obcych. Dominuje popularny kilka lat temu frank szwajcarski, a do tego dochodzą kredytu w euro, które ostatnio cieszą się dużym zainteresowaniem. W kwietniu złoty umocnił się do franka szwajcarskiego o 1 proc., a do euro o 1,7 proc.
To spowodowało spadek walutowego zadłużenia hipotecznego o prawie 1,5 mld zł. Gdy jednak weźmiemy poprawkę na zmianę kursów walutowych, to okazuje się, że zadłużenie na nieruchomości w walutach obcych zwiększyło się o ok. 0,5 mld zł. Do tego nadal obserwujemy wzrost zadłużenia z tytułu złotowych kredytów hipotecznych. W kwietniu ich wartość wzrosła o ponad 2,2 mld zł, co jest najwyższym przyrostem w tym roku. Widać więc efekty wiosennej ofensywy banków na rynku kredytów hipotecznych. W sumie zadłużenie z tytułu kredytów na nieruchomości, zarówno tych walutowych, jak i złotowych, wynosi 274,5 mld zł.
Na rynku depozytów widać było w kwietniu ciekawe zmiany. Pierwszy raz w tym roku zmiana salda lokat bankowych była ujemna. Ich wartość spadła o 1,4 mld zł do 193,5 mld zł. Wyraźnie wzrosła zaś kwota zgromadzona na rachunkach bieżących i kontach oszczędnościowych. W kwietniu zwiększyła się ona o 1,97 mld zł, do 232,17 mld zł. Widać więc, że Polacy pieniędzy z kończących się im lokat nie inwestowali, ale przelewali je na bieżące konta.
Potwierdzają to również dane o kredytach w rachunku, gdzie zadłużenie spadło. Zapewne zostało ono pomniejszone właśnie o pieniądze pochodzące z depozytów terminowych. Ta mobilizacja środków finansowych mogła się wiązać z przygotowywaniem świąt. Wielkanoc, podobnie jak Boże Narodzenie, oznacza znaczący wzrost wydatków konsumentów. W tym roku pokrywano je chętniej oszczędnościami niż kredytem.
W seriach wydawniczych Materiały i Studia NBP oraz NBP Working Papers został niedawno opublikowany raport przedstawiający wyniki najnowszych badań dotyczących mechanizmu transmisji polityki pieniężnej w Polsce. Z wielu wątków poddanych analizie wybraliśmy trzy, które streszczamy w niniejszym artykule. Rozpoczynamy od czynników wpływających na możliwie zmiany mechanizmu transmisji polityki pieniężnej. Następnie analizujemy siłę i opóźnienia, z jaką decyzje Rady Polityki Pieniężnej oddziałują na gospodarkę. W ostatniej części artykułu przyglądamy się bliżej funkcjonowaniu kanału kredytowego polityki pieniężnej w Polsce.
Dynamika zadłużenia gospodarstw domowych jest powszechnie uznawana za istotny czynnik cykli koniunkturalnych. Mniej uwagi poświęca się natomiast długowi przedsiębiorstw. Nasz artykuł bada rolę zadłużenia firm w generowaniu wahań makroekonomicznych. Wykorzystujemy przy tym obszerny zbiór historycznych danych z różnych krajów. Wykazujemy, że zadłużenie przedsiębiorstw jest kluczowym czynnikiem cykli koniunkturalnych, kryzysów finansowych i wolnego tempa ożywienia, które po nich następuje. Ważnymi predyktorami kryzysów jest też zabezpieczenie kredytów na nieruchomościach czy międzysektorowe rozproszenie kredytu.
Jedną z kluczowych decyzji przy podpisywaniu umowy kredytu hipotecznego jest wybór formy oprocentowania. Zasadniczo konsument może wybrać stałe (FRM – Fixed-Rate Mortgage) lub zmienne (ARM – Adjustable-Rate Mortgage) oprocentowanie. Wybór ten jest ważny przede wszystkim z perspektywy społecznej.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Waluty cyfrowe powiązane z pieniądzem fiducjarnym, czyli stablecoins, mierzą się z nieuniknionym w ich sytuacji napięciem pomiędzy wiarygodnością a konkurencyjnością – czyli „paradoksem stablecoina". By go lepiej zrozumieć, w artykule analizujemy konkurencyjne strategie USA i Chin.
Przez ostatnie lata rynki wschodzące zmagały się z silnym kursem dolara i zdominowanym przez Wall Street rynkiem kapitałowym. Dziś, w obliczu zmian strukturalnych w światowej gospodarce, a także nastawienia Fed oraz ich własnego rozwoju, kraje rozwijające się stają się nie tylko motorem globalnego wzrostu, ale i magnesem dla kapitału, sygnalizując koniec ery „amerykańskiej wyjątkowości”.
Regulacje tworzone w dobrej wierze czasem stają się jednak dla firm biurokratycznym ciężarem. Unijna dyrektywa CSRD jest tego przykładem – zmusza duże przedsiębiorstwa do raportowania danych ESG, czyli informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Ratunkiem dla spółek coraz częściej okazuje się sztuczna inteligencja.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
