Ostatnia decyzja Rady Polityki Pieniężnej nie była specjalnym zaskoczeniem dla obserwatorów polskiej polityki pieniężnej. Po obniżce o 25 punktów bazowych główna stopa procentowa wynosi 5,75 proc. Rada umotywowała ten ruch m.in. szybko spadającą inflacją oraz obniżeniem dynamiki aktywności gospodarczej.
Rzeczywiście ceny nad Wisłą od pół roku, w ujęciu miesiąc do miesiąca, praktycznie stoją w miejscu. Ostatni raz wzrost inflacji liczony w tej konwencji czasowej miał miejsce w kwietniu. Spada także inflacja mierzona rocznie. Szybki szacunek GUS mówi o 8,2 proc. za wrzesień.
Z kolei według prognoz analityków banku Pekao S.A na koniec 2024 roku tempo wzrostu cen wyniesie 4,5 proc. Jeszcze w tym roku, zdaniem tych samych ekonomistów, inflacja ma zejść poniżej 7 proc. Prognozy te są zgodne z obecną sytuacją w gospodarce, czyli m.in. ostrym hamowaniem inflacji PPI (w sierpniu, jak podaje GUS, w ujęciu rocznym ceny te spadły aż o 2,8 proc.). Ceny producentów mogą być dobrym wskaźnikiem wyprzedzającym jeśli chodzi o to, jak w kolejnych miesiącach kształtować będzie się inflacja konsumencka.
Mamy zatem do czynienia w Polsce z szybkim tempem procesu dezinflacyjnego. Stoi to w oczywistej sprzeczności z opiniami, często zresztą powtarzanymi, że w Polsce z inflacją nikt nie walczy i grozi nam tzw. turecki scenariusz. Przypomnijmy, że w ciągu ostatniego roku ceny rosły w Turcji nawet o ponad 80 proc. r/r. Obecnie jest to około 60 proc. Tego typu porównania miały zatem sugerować, że w Polsce sprawy będą się miały podobnie. Oczywiście ów wariant wydarzeń kompletnie się nie zrealizował.
Zarówno sam szok inflacyjny, jak i obecne procesy dezinflacyjne w Polsce przebiegają podobnie do tego, co dzieje się w naszym regionie.
Pierwotny impuls proinflacyjny silniej oddziaływał na kraje, w których ceny są wciąż niskie w porównaniu do średniej unijnej. Pamiętać należy o tym, że poziom cen nad Wisłą, zgodnie z danymi Eurostatu, jest niemal najniższy w całej Unii (trochę taniej jest tylko w Bułgarii i Rumunii). Stąd, presja inflacyjna związana z wydarzeniami mającymi wymiar globalny, oddziaływała silniej w Europie Środkowo – Wschodniej niż np. w zachodniej części kontynentu. Ten aspekt jest dosyć często pomijany w różnego rodzaju analizach.
Inna, równie często powtarzana opinia głosi, że ceny w Polsce są zaniżone w sposób sztuczny. Poprzez tarczę antyinflacyjną rzeczywiście dochodzi do obniżenia inflacji headline. To jednak nie jest tylko polska specyfika. Bardzo wiele państw w Europie zdecydowało się na różnego rodzaju pakiety osłonowe w odpowiedzi na szybki wzrost cen. W relacji do PKB podobne albo nawet większe programy niż u nas wprowadzono m.in. w Grecji, Francji, Hiszpanii czy Niemczech. Stosownych obliczeń w tym zakresie dokonał think tank Bruegel i jasno z nich wynika, że Polska wcale nie jest tutaj jakimś wyjątkiem. Trzymając się zatem tej semantyki, także inni mieli lub mają „nieprawdziwe/sztuczne wskaźniki inflacji”.
Pozytywnie należy ocenić to, że walka z inflacją nie doprowadziła do trwałych i głębokich procesów recesyjnych. Ich efektem byłby bowiem wzrost bezrobocia. To zjawisko, które męczyło polską gospodarkę przez wiele lat, aktualnie jest jednak pod kontrolą. Obecnie nad Wisłą mamy niemal najniższe bezrobocie w całej UE, pod tym względem lepiej jest nieznacznie jedynie w Czechach. Warto o tym mówić, szczególnie w kontekście nawoływania do bardziej restrykcyjnej polityki monetarnej. Jej skutki mogłyby być znacznie bardziej odczuwalne dla społeczeństwa właśnie w związku z odwróceniem się sytuacji w tym obszarze. Jednym z trudniejszych zadań bankierów centralnych jest kontrolowanie inflacji przy jednoczesnym uniknięciu załamania na rynku pracy.
Nawet jeśli bank centralny ma jeden mandat, czyli utrzymanie stabilności cen, to nie powinien realizować go za wszelką cenę. Można sobie oczywiście wyobrazić sytuację, w której stopy procentowe wynoszą w Polsce 15 proc. Efekty makroekonomiczne byłyby jednak opłakane. Mówimy tutaj o masowej upadłości firm w związku z gwałtownym spadkiem popytu. W efekcie rośnie bezrobocie. Przypomnijmy, że podczas walki z ekonomicznymi skutkami pandemii bardzo istotnym celem było właśnie uniknięcie masowych zwolnień. Zbieganie do celu inflacyjnego nie może być zatem gwałtowne, musi uwzględniać także inne czynniki (flexible inflation targeting), w przeciwnym razie efekt może być opłakany. I nie dotyczy to tylko banków mających więcej niż jeden mandat. Jak dotąd udaje się to w Polsce osiągnąć.
—
„Autor wyraża własne opinie, a nie oficjalne stanowisko podmiotów, z którymi współpracuje”.
Obecny okres inflacji został zdominowany przez dodatni wstrząs popytowy i korzystne warunki początkowe, takie jak niskie oczekiwania inflacyjne. W niniejszym artykule dowodzimy, że te dwa czynniki sprawiają, iż praca banków centralnych jest dziś znacznie łatwiejsza niż w latach 1979–1985. O ile nie wystąpią nowe destruktywne wstrząsy, polityka dezinflacji od 2021 r. powinna prowadzić do stabilności cen szybszą i znacznie mniej kosztowną ścieżką niż miało to miejsce w latach 70. i 80. XX w. Władze monetarne zarówno w strefie euro, jak i w Stanach Zjednoczonych nie powinny podnosić stóp procentowych zbyt wysoko i przez zbyt długi czas, powodując niepotrzebną recesję.
Dziennik „Rzeczpospolita” wyróżnia się regularnym udostępnianiem swych łamów opiniom dotyczącym polityki pieniężnej. W większości autorami tych opinii są byli członkowie Rady Polityki Pieniężnej. Niestety, często zawierają one błędy merytoryczne. Bank centralny poświęcił wiele uwagi ich prostowaniu.
Stopy inflacji w strefie euro i w USA gwałtownie wzrosły w 2022 r., po części w wyniku poważnych szoków wywołanych zwyżką cen energii. Nasz artykuł zawiera analizę przeniesienia cen energii na inflację bazową w Stanach Zjednoczonych i Niemczech począwszy od lat 70. XX w. Wykazujemy, że siła tego przenoszenia nie jest stała, ale zmienia się w czasie. Wpływ cen energii na inflację w latach 70. XX w. był silny w Stanach Zjednoczonych – w przeciwieństwie do Niemiec. W obu krajach zaobserwowano silne przenoszenie cen energii w 2022 r., która jednak osłabiła się w ostatnich kwartałach, co świadczyłoby o przywróceniu bardziej normalnej dynamiki inflacji.
Polska ma dzisiaj już ponad 500 ton złota, a jego udział w rezerwach przekroczył 20 proc. – poinformował Narodowy Bank Polski 24 kwietnia 2025 r. Obecne rezerwy są niemal 5-krotnie wyższe niż siedem lat temu.
Zaczynał mając 43 lat i 20 tys. juanów w ręku. Założona przez niego firma w 2024 r. osiągnęła 8,6 mld dol. zysku i była jednym z najważniejszych graczy na rynku telekomunikacyjnym. A historię o nim i firmie, którą stworzył opowiada napisana przez Li Hongwena książka „Ren Zhengfei & Huawei”.
Kiedyś przeokropna nędza, dziś pieniędzy pod dostatkiem. Miło po wiekach udręki dostać klucze do Sezamu. Mowa o Irlandii, będącej przez stulecia kolonią brytyjską. W połowie XIX w. zmarło tam z głodu milion ludzi. Sto lat potem Dublin stanął z Londynem w biznesowo-finansowe szranki i ma się dziś znakomicie.
Amerykańskie cła spadły na Kanadę w trudnym momencie. Produktywność w gospodarce nie rośnie, a zależność od rynku USA jest bardzo duża. W krótkiej perspektywie kraj nie ma dużego pola manewru.
Wskaźniki urodzeń spadają na całym świecie, lecz nigdzie bardziej niż w Korei. Ten artykuł poddaje analizie, w jaki sposób normy dotyczące płci, kultura pracy i inne cechy społeczne współdziałają ze sobą i powstrzymują płodność w tym kraju pomimo dużych inwestycji w politykę rodzinną.
W obliczu gwałtownego wzrostu taryf celnych i dużej niepewności politycznej Międzynarodowy Fundusz Walutowy oczekuje, że globalny wzrost gospodarczy spadnie w tym i przyszłym roku, ale światowa gospodarka nie wpadnie w recesję.
Prawdopodobieństwo wyginięcia ludzkości przed końcem XXI w. wynosi około 85 proc. – ocenia prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badan Ekonomicznych NBP, wykładowca SGH. Jego zdaniem kluczowym zagrożeniem jest niekontrolowany rozwój sztucznej inteligencji ogólnej (AGI), która może przejąć kontrolę nad światem. O losie ludzkości zadecyduje kilka najbliższych lat.
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Do wybudowania elektrowni jądrowej na Pomorzu potrzeba m.in. 39 tys. ton stali. Wylewanie tzw. betonu jądrowego w lokalizacji Lubiatowo-Kopalino rozpocznie się w 2028 r., a pierwszy blok zostanie ukończony w 2035 r.
Pandemia, problemy z łańcuchami dostaw, przemiany klimatyczne, wojna w Ukrainie i napięcia geopolityczne, a także konkurencja technologiczna (zwłaszcza na rynku samochodów elektrycznych i półprzewodników) postawiły pod znakiem zapytania ideę globalnego wolnego handlu. W efekcie coraz więcej państw i organizacji międzynarodowych wdraża rozwiązania interwencjonistyczne – w tym politykę przemysłową.
W ostatnim czasie wiele się mówiło o „metalach ziem rzadkich na terenie Ukrainy”. Wszystko z powodu umowy surowcowej pomiędzy USA a Kijowem. Warto przeanalizować, czym dokładnie są metale ziem rzadkich, jak dużo ich ma Ukraina, a także, dlaczego na tych pierwiastkach tak bardzo zależy Stanom Zjednoczonym.
Kiedy świat wynurzył się z chaosu II wojny światowej, władzę objęli ludzie o przekonaniach makroekonomicznych, ukształtowanych w formacyjnym dla nich doświadczeniu lat 30. XX w.
Cena złota osiągnęła w kwietniu najwyższy poziom w historii. W głównym stopniu przełożyły się na to zakupy dokonywane przez banki centralne, czynniki behawioralne oraz przejściowy wzrost ryzyka geopolitycznego, wynikający z walk na Bliskim Wschodzie.
Mija blisko trzydzieści lat od chwili, gdy Narodowy Bank Polski przeprowadził denominację złotego. Jej przygotowanie było złożonym procesem – należało bowiem wszystko zaplanować, zaprojektować nowe monety i banknoty, zlecić ich produkcję, przygotować całą logistykę, a na koniec przekazać je przy pomocy banków do portfeli wszystkich Polaków.
W ostatnich latach, a szczególnie po rozpoczęciu wojny z Ukrainą, z Rosji płynie nieprzerwany przekaz o sukcesach. Ich skala narasta – gospodarka uodporniła się na sankcje i nawet się rozwija oraz restrukturyzuje, bieda spada, a zamożność rośnie, produkcja krajowa wypiera zaś import. Czy sukcesy mają jednak realny wymiar, czy głównie propagandowomedialny?
Odbudowa gospodarcza kraju i opanowanie chaosu walutowego należały do największych wyzwań, jakie stanęły przed władzami niepodległego państwa polskiego w 1918 r. Sanacja gospodarcza zależała zarówno od skutecznie przeprowadzonych reform finansów publicznych i skarbu państwa, jak również od szybkiego wprowadzenia do obiegu nowej, pełnowartościowej polskiej waluty. A to właśnie dobrze zorganizowany aparat skarbowy, sprawny obieg pieniądza i jego stabilna wartość stanowiły podstawę rozwoju ekonomicznego i społecznego odrodzonej Polski.
W ciągu najbliższych 30 lat rynek pracy będzie podlegał rozmaitym trendom. Do najważniejszych należą rozwój sztucznej inteligencji, starzenie się społeczeństw i ekologiczna transformacja. Każdy z nich będzie się wiązał z nowymi zagrożeniami, ale też i zawodowymi szansami.
