Jak się łowi inwestora u naszych sąsiadów

13.06.2011 15:30

Chociaż Polska wciąż jest liderem regionu w pozyskiwaniu inwestycji zagranicznych z każdym dniem schodzi na coraz dalszy plan. Trwająca od pół roku dyskusja w sprawie udzielania grantów inwestycyjnych zniechęca inwestorów. W tym roku grantów może nawet nie być wcale. W tym samym czasie Czechy i Słowacja zamierzają dać inwestorom jeszcze bardziej atrakcyjne zachęty.

Jak się łowi inwestora u naszych sąsiadów

Sławomir Majman, prezes PAIIZ. (c) PAP

Największą zaletą Polski w porównaniu do innych krajów naszego regionu Europy jest ogromny rynek i zdolni ludzie, ale te przewagi mogą nie wystarczyć w konkurencji o zagranicznego inwestora z bardziej hojnymi państwami – taki bardzo ogólny wniosek płynie z raportu przygotowanego przez Polską Agencję Informacji i Inwestycji Zagranicznych o zachętach inwestycyjnych w Europie Środkowej i Wschodniej.

PAIIZ sprawdziła co dokładnie oferują inwestorom Czechy, Słowacja, Węgry, Rumunia i Bułgaria i jakie są tego efekty.

– Porównywaliśmy zachęty rządowe – bez uwzględniania funduszy europejskich. Instrumenty wsparcia we wszystkich krajach są bardzo podobne i składają się na nie granty inwestycyjne, oraz na zatrudnienie, granty szkoleniowe oraz zwolnienia podatkowe – mówi Marek Szostak, Główny Specjalista ds. prawnych w Departamencie Inwestycji Zagranicznych PAIIZ.

Bułgarię, Czechy i Słowację wyróżnia jednak możliwość sprzedaży nieruchomości po obniżonej cenie. Czechach i na Słowacji nie ma też grantów na inwestycje. Generalnie chodzi jednak o to, by nie odstawać od sąsiada (szczegółowe oferty w poszczególnych krajach w tabelach pod tekstem).

Rodzaje zachęt (bez funduszy UE)	Bułgaria	Czechy	Rumunia	Słowacja	Węgry	Polska
Grant inwestycyjny			+	+	+	+
Grant na zatrudnienie		+	+	+	+	+
Grant na szkolenie	+	+	+		+
Ulga lub zwolnienie z podatku dochodowego	+	+		+	+	+
Zwolnienie z podatku od nieruchomości			+			+
Zwolnienie z innych podatków			+
Sprzedaż nieruchomości po obniżonej cenie	+	+		+
Inne specyficzne	+				+

2010 rok był dla większości tych państw trudniejszy i mniej efektywny pod względem pozyskiwania nowych inwestorów. Tylko Czechom udało się przeszło dwukrotnie zwiększyć wartość pozyskanych projektów – z 2,1 mld euro do 5,12 mld euro (dla porównania 7,35 mld euro w Polsce). Eksperci podkreślają jednak, że licznik w Czechach podskoczył, bo czeska agencja inwestycyjna uwzględnia w statystykach także projekty rodzimych inwestorów (172 projekty, czyli 83 proc. wszystkich).

– Szukając lokalizacji inwestorzy patrzą na region, nie na konkretny kraj. To czym Polska jest w stanie wygrać z innymi krajami, to duży rynek wewnętrzny w porównaniu do innych krajów regionu oraz kadra. Mamy pod dostatkiem wykształconych pracowników, 2 mln studentów i 400 tys. absolwentów każdego roku. Ważne są także stabilność polityczna i ekonomiczna. To między innymi dzięki tym cechom pozostajemy liderem regionu – mówi Marek Szostak.

Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych:

Napływ inwestycji zagranicznych w latach 2007 - 2010 (wg banków centralnych)

Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych w latach 2007 - 2010 (wg banków centralnych)

Agencje inwestycji zagranicznych:

Czechy

Projekty obsługiwane przez czeską agencję CzechInvest w 2010 r. 208

Łączne nakłady inwestycyjne tych projektów 334 mln dol.

Słowacja

Projekty obsługiwane przez słowacką agencję SARIO w 2010 r. 20

Łączne nakłady inwestycyjne tych projektów 123 mln euro

Węgry

Z początkiem 2011 r. na Węgrzech została powołana nowa Agencja Inwestycyjna HITA – Hungarian Investment and Trade Agency. Dane za 2010 rok są niedostępne.

Rumunia

Projekty z decyzją o ich realizacji w agencji RCTI 24

Łączne nakłady inwestycyjne tych projektów 1053 mln euro

Bułgaria

Projekty obsługiwane przez InvestBulgaria w 2010 r. 14

Łączne nakłady inwestycyjne tych projektów 700 mln euro

Polska wciąż pozostaje liderem w pozyskiwaniu zagranicznych inwestycji, ale widać, że powoli zaczyna jej brakować „amunicji”. To prawda, że mamy pracowników, ale skąpimy inwestorom wsparcia na szczeblu rządowym. Ministerstwo gospodarki próbuje wynegocjować z resortem finansów zachowanie grantów i możliwość łączenia różnych form wsparcia dla inwestorów. Od początku roku granty nie są wypłacane i nie wiadomo czy w tym roku w ogóle znajdą się na nie pieniądze. Nasze prawo zmienia się w kierunku ograniczania wysokości wsparcia oraz możliwości łączenia różnych form pomocy w ramach jednego projektu. ( W tym roku może nie być grantów dla inwestorów)

Skutki już widać. Bardzo wrażliwy na zachęty inwestycyjne jest na przykład sektor usług księgowych i IT (BPO), dlatego coraz więcej takich projektów trafia do Czech, gdzie takie zachęty są silne (w ramach funduszy unijnych, a wcześniej również w ramach programu rządowego).

Podczas gdy w Polsce się dyskutuje Czesi i Słowacy przygotowują zmiany w swoich systemach wsparcia inwestorów – w odwrotnym niż w Polsce kierunku, bo w stronę zwiększania pomocy publicznej dla nich. Oba kraje chcą wydłużyć okres zwolnienia z podatku do 10 lat oraz przyznawać wyższe granty. I nie należy liczyć na to, że to udogodnienia dla inwestorów ukróci Unia, bo są one zgodne z europejskim prawem o pomocy publicznej. Po prostu do tej pory granty były znacznie niższe niż pozwalały na to przepisy. Tak jest również w Polsce, np. dopuszczalny poziom pomocy regionalnej, to nawet 50 proc. kosztów inwestycji, ale średnia wartość grantów nie przekracza 10 proc. tych kosztów. Ze względu na braki finansowe minister finansów nie chce się jednak zgodzić na rozszerzenie zakresu pomocy.

Planowane zmiany w systemie zachęt inwestycyjnych Czech:

– włączenie do systemu wspierania inwestycji (przez wprowadzenie do ustawy, która ma obowiązywać od stycznia 2012 roku) możliwości wspierania centrów technologicznych i centrów obsługi biznesowej;

– wydłużenie okresu stosowania ulgi podatkowej z 5 do 10 lat;

– zwiększenie wsparcia dla nowo tworzonych miejsc pracy z 50 tys. koron do 200 tys. koron na jedno miejsce pracy.

Planowane zmiany w systemie zachęt inwestycyjnych na Słowacji:

– projekt zmian w ustawie o zachętach zakłada promocję inwestycji w regionach o dużym bezrobociu oraz o dużej wartości dodanej;

– nowe inwestycje mają być wspieranie przede wszystkim za pomocą zwolnień podatkowych;

– ulga w podatku dochodowym ma zostać przedłużona z 5 do 10 lat.

Zachęty inwestycyjne w Europie Środkowej i Wschodniej:

wszystkie informacje w artykule na temat zachęt inwestycyjnych pochodzą z raportu PAIIZ, czerwiec 2011 r.

REPUBLIKA CZESKA
Źródło finansowania	Rodzaj działalności	Program wsparcia	Rodzaj i wysokość zachęty
Źródło finansowania	Rodzaj działalności	Program wsparcia	Nowa inwestycja	Istniejąca inwestycja
I. Skarb Państwa	Działalność produkcyjna	Rządowy program zachęt	– pełne zwolnienie z podatku dochodowego na 5 lat – grant na zatrudnienie – grant na szkolenie pracowników – sprzedaż nieruchomości po obniżonej cenie (lub sprzedaż nieruchomości wraz z infrastrukturą po obniżonej cenie)	– częściowe zwolnienie z podatku dochodowego na 5 lat – grant na zatrudnienie – grant na szkolenie pracowników – sprzedaż nieruchomości po obniżonej cenie (lub sprzedaż nieruchomości wraz z infrastrukturą po obniżonej cenie)
II. Fundusze strukturalne UE – przykłady działań	Innowacje (zakup nowej lub modernizacja istniejącej technologii, służącej do wytworzenia „innowacyjnego produktu”)	Program Operacyjny „Innovation”	xxxxxxxxxxxx	– grant 1-150 mln CZK (ok. 160 tys. – 24 mln PLN) – max. 40% zwrotu kosztów kwalifikowanych
	R&D	Program Operacyjny „Potential”	– grant 1-200 mln CZK (ok. 160 tys. – 32 mln PLN) – max. 40% zwrotu kosztów kwalifikowanych	– grant 1-200 mln CZK (ok. 160 tys. – 32 mln PLN) – max. 40% zwrotu kosztów kwalifikowanych
	IT	Program Operacyjny „ICT and Business Support Services”	– grant 1,5-150 mln CZK (ok. 240 tys. – 24 mln PLN) – max. 40% zwrotu kosztów kwalifikowanych	– grant 1,5-150 mln CZK (ok. 240 tys. – 24 mln PLN) – max. 40% zwrotu kosztów kwalifikowanych
	Centra naprawcze high-tech
	Centra usług wspólnych
	Centra szkoleniowe	Program Operacyjny „Training Centres”	xxxxxxxxxxxx	– grant 0,2-100 mln CZK (ok. 32 tys. – 16 mln PLN) – max. 40% zwrotu kosztów kwalifikowanych
	Renowacja budynku (brownfield)	Program Operacyjny „Real Estate”	– grant 0,5-500 mln CZK (ok. 80 tys. – 80 mln PLN) – max. 40% zwrotu kosztów kwalifikowanych	– grant 0,5-500 mln CZK (ok. 80 tys. – 80 mln PLN) – max. 40% zwrotu kosztów kwalifikowanych
	Oszczędność energii w budynkach przemysłowych	Program Operacyjny „Eco Energy”	xxxxxxxxxxxx	– grant 0,5-250 mln CZK (ok. 80 tys. – 40 mln PLN) – max. 40% zwrotu kosztów kwalifikowanych
III. Fundusze strukturalne UE – zarys	W latach 2007-2013 Republika Czeska ma do wykorzystania 26,7 mld EUR funduszy strukturalnych, wdrażanych przez 17 programów operacyjnych (7 sektorowych, 7 regionalnych, 2 horyzontalne – zatrudnienie, 1 pomoc techniczna).

REPUBLIKA SŁOWACKA
Źródło finansowania	Rodzaj działalności	Program wsparcia	Rodzaj i wysokość zachęty
			Nowa inwestycja
I. Skarb Państwa	– Produkcja przemysłowa – Centra technologiczne – Centra usług wspólnych – Turystyka	Ustawa 231/1999 o pomocy publicznej	– ulga w podatku dochodowym – grant inwestycyjny – grant na zatrudnienie – sprzedaż nieruchomości po obniżonej cenie
III. Fundusze strukturalne UE – zarys	W latach 2007-2013 Republika Słowacka ma do wykorzystania 11,6 mld EUR funduszy strukturalnych, wdrażanych przez 10 programów operacyjnych (8 sektorowych, 1 regionalny, 1 horyzontalny – zatrudnienie, 1 pomoc techniczna).

tekst

WĘGRY
Źródło finansowania	Rodzaj działalności	Program wsparcia	Rodzaj i wysokość zachęty
			Nowa inwestycja
I. Skarb Państwa	– Produkcja przemysłowa – Logistyka – OZE – Turystyka – R&D	Rządowy program zachęt	– Grant inwestycyjny – Grant szkoleniowy (max. 25-90% zwrotu kosztów) – Grant na zatrudnienie (ok. 1 500 – 2 000 tys. EUR na jedno miejsce pracy) – Ulga podatkowa (80% ulgi w CIT na 10 lat)
	– SSC		– Grant inwestycyjny – Grant szkoleniowy (max. 25-90% zwrotu kosztów) – Ulga podatkowa (80% ulgi w CIT na 10 lat)
II. Fundusze strukturalne UE – przykładowe działania	– Produkcja przemysłowa	GOP 2.1.2 Wsparcie projektów w wybranych 33 mikro regionach	– grant, max. 50% kosztów kwalifikowanych (ok. 0,29-7,25 mln PLN) – min. 150 tys. EUR nakładów
	– R&D	GOP 2009 1.3.2 Wsparcie na tworzenie centrów B+R	– grant, 25-60% kosztów kwalifikowanych (ok. 2,9-22 mln PLN)
	– Logistyka	GOP 2009 3.2.1 Wsparcie centrów logistyczynych	– grant, max 50% kosztów kwalifikowanych dla centrów intermodalnych (ok. 0,73-11 mln PLN) – grant, max 40% kosztów kwalifikowanych dla centrów regionalnych (ok. 0,73-3,6 mln PLN)
	– OZE	1. KEOP 2009 4.2.0/B Dostarczanie lokalnie ciepła z OZE	– grant, 10-60% kosztów kwalifikowanych (ok. 14 tys. -14 mln PLN)
		2. KEOP 2009 4.4.0 Produkcja ciepła lub elektryczności z OZE	– grant, 10-60% kosztów kwalifikowanych (ok. 14 tys. -14 mln PLN))
III. Fundusze strukturalne UE – zarys	W latach 2007-2013 Węgry mają do wykorzystania 25,3 mld EUR z funduszy strukturalnych, wdrażanych przez 15 programów operacyjnych (8 sektorowych, 7 regionalny, 1 pomoc techniczna).

tekst

RUMUNIA

Źródło finansowania

Rodzaj działalności

Program wsparcia

Rodzaj i wysokość zachęty

Nowa inwestycja

I. Skarb Państwa

Wszystkie sektory gospodarki, za wyjątkiem wyłączonych z pomocy regionalnej

Decyzja rządowa nr 1680/2008 zatwierdzająca program pomocy publicznej dla zrównoważonego rozwoju gospodarczego

– grant inwestycyjny (program na lata 2009-2013 z alokacją łączną: 1 mld EUR)

– alokacja średnioroczna: 200 mln EUR

– inwestycje kwalifikujące się do wsparcia (min, nakłady inwestycyjne oraz min. liczba nowych miejsc pracy):

– 30 mln EUR / 300 nowych miejsc pracy

– 20 mln EUR / 200 nowych miejsc pracy

– 10 mln EUR / 100 nowych miejsc pracy

– 5-10 mln EUR / 50 nowych miejsc pracy

Decyzja rządowa nr 753/2008 zatwierdzająca program wsparcia rozwoju regionalnego przez wspieranie inwestycji

– grant inwestycyjny (program na lata 2008-2012 z alokacją łączną: 575 mln EUR)

– alokacja średnioroczna: 115 mln EUR

– inwestycja o minimalnej wartości min. 100 mln EUR i tworząca min. 500 nowych miejsc pracy

Wszystkie sektory gospodarki, za wyjątkiem wyłączonych z pomocy regionalnej

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Reformy Administracji nr 296/2007: regionalny program wsparcia inwestycji w parkach przemysłowych

– zwolnienie z podatku budowlanego (alokacja na 2011: ok. 11,6 mln EUR)

– zwolnienie z podatku od nieruchomości (alokacja na 2011: ok. 160 tys. EUR)

– zwolnienie z podatku od zmiany przeznaczenia nieruchomości należącej do parku przemysłowego oraz zwolnienie z podatku od wyłączenia z produkcji rolnej przeznaczenia nieruchomości należącej do parku przemysłowego (alokacja na 2011: 280 tys. EUR)

Skarb Państwa i fundusze EU

Projekty związane z produkcją i wykorzystaniem elektryczności i ciepła w sektorach nie wyłączonych z pomocy regionalnej

Decyzja rządowa nr 718/2008 zatwierdzająca horyzontalny program wsparcia dla zrównoważonego rozwoju regionalnego i redukcji emisji

– grant inwestycyjny (program na lata 2008-2013; alokacja na 2011: 65,9 mln euro)

– inwestycja o max. nakładach inwestycyjnych w wysokości 50 mln EUR

OZE

Decyzja rządu nr 750/2008: regionalny program wsparcia produkcji energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii

– grant inwestycyjny (program na lata 2008-2013 z alokacją łączną: 200 mln EUR)

– alokacja na 2011: 41,4 mln EUR

Działalność B+R

Rozporządzenie 1283/2008 – finansowanie nowych inwestycji w B+R

– grant inwestycyjny (program na lata 2008-2013 z alokacją łączną: 180 mln EUR)

– alokacja na 2011: 30 mln EUR

– maksymalna intensywność pomocy dla badań przemysłowych: 50%, dla prac rozwojowych 25%, dla dużych przedsiębiorstw

III. Fundusze strukturalne UE – zarys

W latach 2007-2013 Rumunia ma do wykorzystania 19,2 mld EUR z funduszy strukturalnych, wdrażanych przez 7 programów operacyjnych (5 sektorowych, 1 regionalny, 1 pomoc techniczna).

tekst

BUŁGARIA
Źródło finansowania	Rodzaj działalności	Program wsparcia	Rodzaj i wysokość zachęty
			Nowa inwestycja
I. Skarb Państwa	Projekty inwestycyjne -kategoria A	Ustawa o promocji inwestycji	– skrócone terminy obsługi administracyjnej (o 1/3 w stosunku do ustawowych), – spersonalizowana obsługa administracyjna, – sprzedaż nieruchomości państwowej lub miejskiej, bez procedury przetargowej, z możliwością obniżenia ceny, – ustanowienie ograniczonych praw rzeczowych na nieruchomości państwowej lub miejskiej, bez procedury przetargowej, – wsparcie finansowe budowy infrastruktury niezbędnej dla realizacji nowej inwestycji, – grant na szkolenie pracowników.
	Projekty inwestycyjne -kategoria B		– skrócone terminy obsługi administracyjnej (o 1/3 w stosunku do ustawowych), – sprzedaż nieruchomości państwowej lub miejskiej, bez procedury przetargowej, – ustanowienie ograniczonych praw rzeczowych na nieruchomości państwowej lub miejskiej, bez procedury przetargowej, – grant na szkolenie pracowników.
	Produkcja przemysłowa w regionach o wysokim bezrobociu	Ustawa o promocji inwestycji	– zwolnienie z podatku dochodowego – przysługuje z tytułu działalności produkcyjnej w regionach o stopie bezrobocia wyższej o 35% niż średnia krajowa, – środki ze zwolnienia, muszą być przeznaczone na nabycie środków trwałych związanych z daną inwestycją, – zwolnienie przysługuje przez cały czas pozostawania danego regionu na liście regionów o wysokim bezrobociu oraz przez 5 lat po skreśleniu z takiej listy.
III. Fundusze strukturalne UE – zarys	W latach 2007-2013 Bułgaria ma do wykorzystania 6,8 mld EUR z funduszy strukturalnych, wdrażanych przez 7 programów operacyjnych (5 sektorowych, 1 regionalny, 1 pomoc techniczna).