(©Envato)
Banki w naszym kraju finansują się głównie depozytami gospodarstw domowych, które stanowią ponad 50 proc. całości pasywów z wyłączeniem kapitałów (na koniec marca 2023 r. depozyty terminowe stanowiły przy tym 31 proc. depozytów GD).
Konieczność zapewnienia stabilności sektora bankowego jest niepodważalna, zarówno w ujęciu makroekonomicznym, jak i mikroekonomicznym. W czasach kryzysu i niepewności bezpieczeństwo oraz ryzyko nabierają także szczególnego znaczenia. Ważne jest, aby klienci banków mieli poczucie, że ich depozyty są bezpieczne, także w porównaniu z innymi możliwościami inwestycyjnymi.
Bezpieczeństwo depozytów
Nad bezpieczeństwem środków finansowych zgromadzonych w bankach czuwa sieć bezpieczeństwa finansowego, którą w Polsce tworzą przede wszystkim: Narodowy Bank Polski (NBP), Urząd Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) – z Komisją Nadzoru Finansowego (KNF) jako jednym z organów – i Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG). Nadzorem makroostrożnościowym, a także zarządzaniem kryzysowym zajmuje się natomiast Komitet Stabilności Finansowej (KSF).
W celu zwiększenia atrakcyjności i bezpieczeństwa lokat oraz atrakcyjności długoterminowego oszczędzania, w tym lokat długoterminowych, oraz ukształtowania systemu gwarantowania depozytów, który byłby bardziej korzystny dla klientów banków, rekomenduje się m.in.:
– wprowadzenie zachęty fiskalnej poprzez zniesienie podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki) od lokat długoterminowych (np. lokat co najmniej 5-letnich, co również odroczyłoby skutki budżetowe). Stworzyłoby to instytucjonalne zachęty do długoterminowego oszczędzania, a także przyczyniłoby się do zmniejszenia pasywnego ryzyka kredytowego w działalności bankowej, a także zwiększyłoby wpływ kanału depozytowego na transmisję polityki pieniężnej,
– wdrożenie regulacji ostrożnościowych dotyczących konieczności dywersyfikacji depozytów przez banki, w tym ograniczenia ich koncentracji, co z kolei przyczyniłoby się do zmniejszenia pasywnego ryzyka kredytowego,
– włączenie działalności Funduszu Gwarancyjnego do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, aby utworzyć jeden podmiot, który będzie udzielał gwarancji klientom instytucji finansowych,
– podjęcie działań w celu gwarantowania depozytów bankowych przez samorządy (powinno to nastąpić na poziomie UE),
– skrócenie terminów wpłat środków gwarantowanych (np. do 3 dni), aby skrócić okres potencjalnej niepewności deponentów,
– podjęcie działań w celu podniesienia świadomości finansowej w Polsce i pomoc obywatelom w identyfikacji banków znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej,
– doprecyzowanie przepisów ustawowych dotyczących obowiązku informowania klienta (w szczególności deponenta) o sytuacji ekonomiczno-finansowej banku.
Tekst powstał na podstawie artykułu Małgorzaty Zaleskiej „Bezpieczeństwo depozytów bankowych w Polsce w czasie wieloletniego kryzysu”, opublikowanego w czasopiśmie naukowym „Bank i Kredyt”, Vol.54, No. 5, (2023). Całość w BIK_05_2023_01.pdf.
Opracowała Małgorzata Krzak-Żarczyńska (Zespół Bank i Kredyt)
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
