Trzeba rozwiązać problem kredytów zagrożonych w Europie

(CC0 pixabay)

Na koniec 2016 roku wartość brutto kredytów zagrożonych (non-performing loans, NPLs) w sektorze bankowym UE była bliska ok. 1,1 bln euro (ok. 5 proc. kredytów ogółem), a w ujęciu netto (wartość brutto pomniejszona o odpisy) – 554 mld euro. Średnia wartość wskaźnika NPL w UE wynosi 5,1 proc., ale poziom kredytów nieregularnych jest bardzo zróżnicowany w poszczególnych krajach i waha się od 1-2 proc. (np. w Luksemburgu i Finlandii) do prawie 50 proc. (w przypadku Grecji i Cypru) – przy czym w ponad jednej trzeciej państw UE przekracza 10 proc.

W raporcie Europejska Rada ds. Ryzyka Systemowego (European Systemic Risk Board, ESRB) podkreśla, że wysoki stan kredytów nieregularnych stanowi nie tylko problem mikroostrożnościowy, ale także makroostrożnościowy i wpływa na stabilność systemu finansowego, ponieważ zmniejsza efektywność sektora bankowego, obniża jego zdolność do finansowania sektora realnego oraz opóźnia powrót na ścieżkę wzrostu gospodarczego. Obecne tempo redukcji kredytów zagrożonych jest zbyt wolne, a dalsze opóźnianie tego procesu może osłabiać zaufanie inwestorów do banków i negatywnie wpływać na gospodarkę realną.

Rozwiązanie problemu kredytów nieregularnych wymaga podjęcia decyzji o podziale strat pomiędzy interesariuszy (kredytodawców, kredytobiorców, akcjonariuszy, wierzycieli, sektor publiczny) oraz rozłożeniu tych strat w czasie. W raporcie przedstawiono pięć głównych zasad, które powinny być stosowane przy zmniejszeniu stanu NPLs:

• niezbędne są szybkie działania mające na celu rozpoznanie NPLs i zmniejszenie ich stanu w sposób nieprowadzący do nagłej wyprzedaży aktywów,
• straty muszą być poniesione przede wszystkim przez udziałowców banków i innych inwestorów tak, by uniknąć pokusy nadużycia,
• wprowadzane rozwiązania muszą być zgodne z ramami prawnymi UE – w szczególności dotyczącymi pomocy publicznej oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków,
• w ramach procesu redukcji NPLs powinna zostać przeprowadzona ocena możliwości kontynuowania przez bank działalności w długim okresie, ponieważ część sektora bankowego w UE może wymagać działań naprawczych lub resolution,
• rozwiązanie problemu wysokiego poziomu kredytów nieregularnych oraz związanych z nimi nieprawidłowości w funkcjonowaniu rynków wymaga podejścia kompleksowego.

W raporcie przedstawiono także sekwencję działań, które powinny być podjęte w celu redukcji wysokiego poziomu kredytów zagrożonych. Obejmują one:

• określenie skali problemu NPLs w banku i wydzielenie NPLs z innych aktywów w danej instytucji,
• wycenę NPLs i decyzję o ich restrukturyzacji, sprzedaży, przeniesieniu do spółki zarządzającej aktywami (Asset Management Company, AMC), sekurytyzacji lub spisaniu w straty,
• ocenę zdolności do kontynuowania działalności w długim okresie części banku pozostałej po usunięciu złych aktywów – przy czym wyniki tej oceny powinny zostać wykorzystane do podjęcia decyzji o tym, czy dany bank powinien zostać zrestrukturyzowany, połączony z innym bankiem, sprzedany czy też poddany procesowi likwidacji.

Ponadto w krótkim okresie organy nadzoru mikroostrożnościowego powinny dążyć do powszechnego wprowadzenia dobrych praktyk oraz do poprawy zarządzania kredytami zagrożonymi w bankach przez ujednolicenie definicji stosowanych w bankach z definicjami unijnymi oraz ostrożnościową wycenę NPLs (w tym ich zabezpieczeń). Nadzór mikroostrożnościowy powinien również żądać od banków z wysokim poziomem NPLs regularnych informacji o strategiach ich redukcji oraz danych niezbędnych do oceny zdolności do kontynuowania przez bank działalności po rozwiązaniu problemu z tymi aktywami. Dodatkowo skutek wdrożenia planów redukcji kredytów zagrożonych szacowany dla całej gospodarki powinien być konsultowany z władzami makroostrożnościowymi. Na poziomie UE powinna natomiast zostać opracowana strategia dotycząca tworzenia krajowych spółek zarządzających aktywami, dzięki którym możliwa byłaby sprzedaż NPLs.

W średnim okresie, w celu zwiększania stopy odzysku z NPLs, powinny zostać wprowadzone zmiany w ramach prawnych dotyczących niewypłacalności, dochodzenia wierzytelności oraz obsługi prawnej kredytów nieregularnych.

W dłuższym okresie, w celu zapobiegania narastaniu NPLs w przyszłości, należy wprowadzić odpowiedni system zachęt dla banków do jak najszybszego księgowego ujmowania kredytów zagrożonych. Ponadto należy rozważyć możliwość ustanowienia platform obrotu kredytami nieregularnymi.

Pełna treść raportu jest dostępna tutaj.

(CC0 pixabay)

Zamknij pokaz zdjęć