Wskaźnik Wyprzedzający Koniunktury, informujący o przyszłych tendencjach w gospodarce nie zmienił w sierpniu swojej wartości w stosunku do poprzedniego miesiąca. Od trzech miesięcy wskaźnik znajduje się poniżej swego ostatniego szczytu z kwietnia 2014 r. – informuje Maria Drozdowicz z Biura Inwestycji i Cykli Ekonomicznych BIEC.
Również miary pomocnicze wskaźnika, informujące o sile wzrostu i stopniu rozprzestrzeniania się pozytywnych lub negatywnych tendencji w gospodarce już od kilku miesięcy wskazują na wytracanie przez nią impetu. Spośród ośmiu składowych wskaźnika w tym miesiącu pięć działało w kierunku jego spadku i trzy w kierunku wzrostu.
Od kwietnia przedsiębiorcy sygnalizują ograniczenia w napływie nowych zamówień. Od maja wśród badanych przedsiębiorstw przeważają te, którym portfel zamówień kurczy się nad tymi, którzy odczuwają jego wzrost. Spadek zamówień dotyczy w równym stopniu zamówień krajowych jak i zagranicznych. Wśród eksporterów najdotkliwszy spadek zamówień sygnalizują przedstawiciele przemysłu farmaceutycznego oraz producenci mebli. Korzystne tendencje odczuwają natomiast producenci sprzętu transportowego.
Spowolnieniu w napływie nowych zamówień i w konsekwencji słabszej dynamice produkcji towarzyszy wzrost zapasów wyrobów gotowych w magazynach przedsiębiorstw.
– Przybywa ich drugi miesiąc z rzędu i prawdopodobnie w najbliższych miesiącach tendencja ta będzie kontynuowana – prognozuje Drozdowicz.
Wolniejszy napływ zamówień oraz słabsza dynamika produkcji odbiły się na kondycji finansowej firm. Istotnym czynnikiem, dodatkowo ograniczającym zyski przedsiębiorstw jest panująca od półtora roku deflacja cen producentów. W warunkach spadających cen w obrocie między firmami, produkty finalne sprzedawane są po niższych cenach niż wynikałoby to z wcześniejszych kalkulacji.
Siła robocza, transport, magazynowanie oraz surowce zakontraktowane zostały wcześniej, po wyższej cenie od tej, którą ukształtował rynek w momencie sprzedaży produktu.
– W konsekwencji, wcześniej skalkulowana cena i zawarte w niej koszty, okazują się być wyższe w relacji do ceny obowiązującej w momencie sprzedaży. Straty przedsiębiorcy pokrywają z realizowanej marży, co prowadzi do pogorszenia sytuacji finansowej w firmach – opisuje sytuacje Drozdowicz.
Pogorszyła się wydajność pracy w sektorze przedsiębiorstw przemysłowych. Okazało się więc, że jej wzrost z ubiegłego miesiąca miał charakter jednorazowy. Tendencja do spadku wydajności pracy trwa od początku tego roku.
– Podstawowy czynnik ograniczający wzrost wydajności pracy to zbyt wolno rosnąca produkcja. Deflacja cen producentów, umniejszając wartość sprzedawanych produktów, dodatkowo pogłębia ten proces – ocenia Drozdowicz.
W lipcu ponownie pogorszyły się nastroje na warszawskiej giełdzie. Marazm wśród inwestorów panuje od końca ubiegłego roku.
Wpływ trzech składowych działających w kierunku wzrostu wskaźnika był bardzo umiarkowany. Największe znaczenie miała podaż pieniądza M3. Wartość podaży pieniądza w ujęciu realnym od dwóch miesięcy rośnie nieco szybciej niż na początku roku. W lipcu do jej wzrostu przyczynił się głównie wzrost depozytów gospodarstw domowych.
– Być może miało to związek z wpłatami pracodawców dokonywanymi na poczet urlopów pracowniczych. Jest to tym bardziej prawdopodobne, że jednocześnie obserwujemy zwiększoną podaż gotówki, co zwykle pojawia się w okresie wakacji. Niskie oprocentowanie lokat bankowych i perspektywa dalszego pogorszenia warunków dla oszczędzania w przypadku kolejnej obniżki podstawowych stóp procentowych nie zachęca bowiem do dokonywania lokat bankowych – ocenia Drozdowicz.
Nieznacznie wzrosło zadłużenie gospodarstw domowych z tytułu kredytów, choć ciągle jest to poprawa bardzo mizerna. Lekkie ożywienie na rynku nieruchomości, okres letnich remontów i wyjazdów finansowanych kredytem to zapewne podstawowe przyczyny nieznacznie wyższej jego dynamiki.
Utrzymują się pozytywne nastroje na temat perspektyw rozwojowych gospodarki, choć wzrost jest nieco wolniejszy niż na początku roku. Świadczy to o sporych pokładach optymizmu wśród menadżerów firm, którzy obecne trudności w prowadzeniu działalności gospodarczej traktują jako problem przejściowy.
Ceny energii były ważnym czynnikiem niedawnego wzrostu inflacji. W artykule analizujemy związek między szokami cen energii a oczekiwaniami inflacyjnymi gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Okazuje się, że gospodarstwa rozciągają (ekstrapolują) indywidualną percepcję wzrostu cen energii na ogląd całej gospodarki. Z kolei przedsiębiorstwa, które w znacznej części przenoszą wzrost kosztów energii na ceny swoich produktów, nie wykazują wpływu szoku cen energii na oczekiwania inflacyjne. Spostrzeżenia te zdają się potwierdzać istnienie różnic w posiadanej wiedzy ekonomicznej (ang. information frictions), oraz ich roli w wyjaśnianiu różnic między gospodarstwami domowymi a przedsiębiorstwami.
Przedstawiane przez organy nadzoru makroostrożnościowego twierdzenia o przeszacowaniu cen nieruchomości – na przykład w Szwecji – oparte na współczynniku cen nieruchomości do dochodów są często przesadzone. W niniejszym artykule dowodzimy, że dla określenia czynników fundamentalnych kształtujących ceny nieruchomości mieszkaniowych konieczne jest uwzględnienie zrównoważonego poziomu stóp procentowych, lecz żadna konkretna miara przeszacowania lub niedoszacowania nie jest zadowalająca. Do miar tych należy współczynnik kosztów użytkowania do dochodów. Zamiast nich dla potrzeb przeprowadzenia oceny opartej na dowodach wymagane są strukturalne modele empiryczne rynku mieszkaniowego i rynku kredytowego.
Wiosna 2023 r. była w amerykańskim sektorze bankowym okresem największych turbulencji od czasu globalnego kryzysu finansowego. I choć szybkie i zdecydowane działania instytucji amerykańskiej sieci bezpieczeństwa finansowego zdołały przywrócić zaufanie do sektora bankowego, to jednak w efekcie tych zaburzeń upadły trzy banki, w tym First Republic Bank (FRB).
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Waluty cyfrowe powiązane z pieniądzem fiducjarnym, czyli stablecoins, mierzą się z nieuniknionym w ich sytuacji napięciem pomiędzy wiarygodnością a konkurencyjnością – czyli „paradoksem stablecoina". By go lepiej zrozumieć, w artykule analizujemy konkurencyjne strategie USA i Chin.
Przez ostatnie lata rynki wschodzące zmagały się z silnym kursem dolara i zdominowanym przez Wall Street rynkiem kapitałowym. Dziś, w obliczu zmian strukturalnych w światowej gospodarce, a także nastawienia Fed oraz ich własnego rozwoju, kraje rozwijające się stają się nie tylko motorem globalnego wzrostu, ale i magnesem dla kapitału, sygnalizując koniec ery „amerykańskiej wyjątkowości”.
Regulacje tworzone w dobrej wierze czasem stają się jednak dla firm biurokratycznym ciężarem. Unijna dyrektywa CSRD jest tego przykładem – zmusza duże przedsiębiorstwa do raportowania danych ESG, czyli informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Ratunkiem dla spółek coraz częściej okazuje się sztuczna inteligencja.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
