Polska będzie uczestniczyła w Azjatyckim Banku Inwestycji Infrastrukturalnych – powiedział w poniedziałek w Szanghaju prezydent Andrzej Duda. Warszawa podpisała porozumienie 9 października, jako 53 kraj-sygnatariusz i jedyny przedstawiciel Europy Wschodniej. Jeśli ktokolwiek ma na tym zarobić trzeba będzie się nieźle postarać.
Prezydent Andrzej Duda w Chinach. (Fot. PAP)
Członkostwo w Azjatyckim Banku Inwestycji Infrastrukturalnych (AIIB) jest dużą szansą na internacjonalizację polskiego biznesu. Ale deklaracje nie wystarczą. Dotąd w relacjach z Chinami zrobiono wciąż za mało. Jeśli nie chcemy stracić ostatniej szanse na azjatyckie kontrakty Polska powinna wziąć się do pracy teraz. Celowo piszemy „Polska”, bo to nie jest zadanie tylko dla biznesu lub tylko dla rządu.
Prezydent Chin Xi Jinping zainaugurował działalność Azjatyckiego Banku Inwestycji Infrastrukturalnych (Asian Infrastructure Investment Bank, AIIB) w czerwcu 2015 r. Polska przystąpiła do niego podpisując porozumienie 9 października jako 53 kraj-sygnatariusz i jedyny przedstawiciel regionu Europy Środkowej i Wschodniej (ostatecznie sygnatariuszy nowego banku jest 57). Udział Polski w kapitale założycielskim banku (100 mld dol.) wyniesie 831,8 mln dol. (niecały 1 proc. głosów) – ta kwota musi zostać wpłacona w gotówce w pięciu jednakowych ratach. Jednym z zasadniczych celów AIIB będzie wsparcie kapitałowe i eksperckie w modernizacji lub budowie nowych międzynarodowych projektów rozwoju infrastruktury logistycznej, sieci wodno-kanalizacyjnych oraz ochrony środowiska w ramach projektu Nowego Jedwabnego Szlaku, który często jest określany jako chiński Plan Marshalla. Azjatycki Bank Rozwoju wskazuje, że potrzeby inwestycyjne w sektorze infrastruktury w Azji do 2020 roku wynoszą 8 bilionów dol.
Żeby korzyści z naszego członkostwa w AIIB przeważyły nad kosztami trzeba podjąć ciężką pracę na krajowym podwórku. W jej ramach powinna zostać nawiązana ścisła współpraca na linii administracja państwowa – organizacje eksperckie – przedsiębiorcy, a także media. Administracja odpowiedzialna byłaby za koordynację projektów, natomiast organizacje eksperckie gromadziłyby, analizowałyby i dzieliły się wiedzą z przedsiębiorstwami.
W tym kontekście musimy pamiętać, że samo przystąpienie do AIIB nie gwarantuje żadnych korzyści polskim firmom. Tworzy jednak właściwy klimat polityczny dla ekspansji zagranicznej tych spółek na rynkach o wysokim potencjale rozwoju, zwłaszcza w regionie Azji Centralnej, a w przyszłości nawet w Afryce.
Dzięki członkostwu Polski w AIIB krajowe podmioty uzyskają dostęp do procedur przetargowych na podstawie których będą wybierani wykonawcy oraz współpracujące z nimi instytucje finansowe, a także innych kluczowych informacji dotyczących tych rynków. Ponadto wsparcie finansowe przyszłych projektów przez nowy bank znacznie zmniejszy ryzyko dla polskich przedsiębiorstw m.in. poprzez zabezpieczenie finansowe czy też wstępną weryfikację lokalnych partnerów biznesowych. Ponadto możliwość realizacji inwestycji na odległych rynkach ułatwi budowę krajowym podmiotom nowych przyczółków do dalszego rozwoju, a ich wejście w skład międzynarodowych konsorcjów będzie dla nich cennym doświadczeniem oraz atutem przy kolejnych próbach umiędzynarodawiania ich działalności biznesowej.
Należy mieć na uwadze, że decydujący wpływ na decyzje podejmowane przez bank będą zapewne mieć władze chińskie, które w nowej instytucji finansowej dysponują 26 proc. udziałów, a także posiadają silne polityczne wpływy na terenach, gdzie będą prowadzone inwestycje. Żeby uniknąć marginalizacji w tej wielopłaszczyznowej rozgrywce o dostęp do perspektywicznych rynków oraz kontraktów wartych setki milionów dolarów (jak to się w przeszłości zdarzało, np. w Iraku), niesłychanie istotne będą kompetencje, znajomość lokalnych zasad prowadzenia biznesu i rozmów z partnerami pochodzącymi z odmiennych kręgów kulturowych. Wprawdzie Pekin deklaruje dążenie do jak największej przejrzystości w procesach decyzyjnych, należy jednak przypuszczać, że nie wszystkie mechanizmy zostaną precyzyjnie określone.
Aby inwestycja w AIIB zwróciła się polskiemu podatnikowi należy wzmocnić rolę dyplomacji gospodarczej i poprzez działania polityczne wpływać na uzyskanie kontraktów przez polskie firmy. Do tego potrzebne jest spełnienie pięciu warunków.
Polskie firmy muszą wiedzieć, że takie przetargi się w ogóle odbywają i jakie są ich kryteria. Dlatego, na początek, potrzebna jest akcja informacyjna – firmy muszą się w ogóle dowiedzieć, co to jest AIIB.
Należy wytypować branże, w których Polska i polskie firmy dysponują przewagą konkurencyjną lub w których przynajmniej istnieje nadzieja że taką przewagę mogą osiągnąć.
Należy wzmocnić firmy, aby uzyskały globalną konkurencyjność i były w stanie konkurować o kontrakty z firmami z krajów rozwiniętych, takich jak Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Włochy, Australia czy Korea Południowa (kraje w AIIB).
Należy monitorować odbywające się przetargi aby mieć pełen obraz i odpowiedzi na pytania: czy polskie firmy w nich startują, czy je wygrywają, czy przegrywają, a jeśli przegrywają to dlaczego?
Należy wzmocnić rolę dyplomacji gospodarczej i poprzez działania polityczne wpływać na uzyskanie kontraktów przez polskie firmy.
Jedynie taka regularna i skoordynowana praca wielu branż (administracji, ekspertów, mediów i co najważniejsze biznesu) może przyczynić się do wypracowania skutecznego udziału Polski w AIIB. Wówczas za sukces nie będzie uznawana sama akcesja do nowej instytucji finansowej, ale realne korzyści które z niej wynikną dla polskich firm i polskich podatników.
Spowolnienie gospodarcze, napięcia geopolityczne, obawy dotyczące bezpieczeństwa łańcucha dostaw i szerzej bezpieczeństwa narodowego prowadzące do wzrostu protekcjonizmu i fragmentacji handlu, bardziej restrykcyjne otoczenie regulacyjne biznesu, trudniejsze globalne warunki finansowe i rosnące koszty negatywnych skutków zmian klimatu to wybrane czynniki podważające stabilność i przewidywalność globalnych przepływów inwestycyjnych. Nie pozostają bez wpływu na przepływy zagranicznych inwestycji bezpośrednich (ZIB), zarówno w rozwiniętych, jak i w rozwijających się krajach.
W ciągu ostatnich 200 lat bankowość centralna przeszła poważną ewolucję, zmieniały się jej zadania oraz reguły polityki pieniężnej. Tekst pokazuje z tej perspektywy dwa banki centralne: Bank Polski (1828–1866) oraz Bank Polski SA (1924–1939). Akcent położono na okoliczności ich powstania oraz intencje i oczekiwania projektodawców, które zdeterminowały statutowy zakres ich uprawnień. Pokazano trudne wybory odnośnie do priorytetów i gradacji celów, przed jakimi stawiała je rzeczywistość gospodarcza. Okoliczności te skłaniały do pytań o właściwe cele i zasady funkcjonowania banków centralnych, tworzyły przestrzeń dla ścierania się koncepcji swoistego bankowego wariabilizmu i statyzmu.
Wiosna 2023 r. była w amerykańskim sektorze bankowym okresem największych turbulencji od czasu globalnego kryzysu finansowego. I choć szybkie i zdecydowane działania instytucji amerykańskiej sieci bezpieczeństwa finansowego zdołały przywrócić zaufanie do sektora bankowego, to jednak w efekcie tych zaburzeń upadły trzy banki, w tym First Republic Bank (FRB).
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Waluty cyfrowe powiązane z pieniądzem fiducjarnym, czyli stablecoins, mierzą się z nieuniknionym w ich sytuacji napięciem pomiędzy wiarygodnością a konkurencyjnością – czyli „paradoksem stablecoina". By go lepiej zrozumieć, w artykule analizujemy konkurencyjne strategie USA i Chin.
Przez ostatnie lata rynki wschodzące zmagały się z silnym kursem dolara i zdominowanym przez Wall Street rynkiem kapitałowym. Dziś, w obliczu zmian strukturalnych w światowej gospodarce, a także nastawienia Fed oraz ich własnego rozwoju, kraje rozwijające się stają się nie tylko motorem globalnego wzrostu, ale i magnesem dla kapitału, sygnalizując koniec ery „amerykańskiej wyjątkowości”.
Regulacje tworzone w dobrej wierze czasem stają się jednak dla firm biurokratycznym ciężarem. Unijna dyrektywa CSRD jest tego przykładem – zmusza duże przedsiębiorstwa do raportowania danych ESG, czyli informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Ratunkiem dla spółek coraz częściej okazuje się sztuczna inteligencja.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
