Okres przejściowy do czasu szerokiej dostępności szczepionek wymaga zachowania akomodacyjnej polityki pieniężnej, utrzymania wsparcia dla gospodarstw domowych i firm oraz utrzymania ryzyka finansowego pod kontrolą - przypomina MFW.
Tempo i skuteczność stworzenia szczepionki na COVID-19 okazały się dla rynków dużą niespodzianką. Nieprzypadkowo Międzynarodowy Fundusz Walutowy swój styczniowy „Global Financial Stability Update” rozpoczyna od wykresu pokazującego imponujące wzrosty na giełdach od listopada 2020 roku, kiedy to dobre wieści ogłosiły najpierw Pfizer-BioNTech, potem Moderna, a pod koniec miesiąca Oxford i AstraZeneca. Licząc od 6 listopada 2020 r. do stycznia 2021 r. indeks małych amerykańskich spółek wzrósł ponad 30 proc., rynków wschodzących ponad 17 proc., a indeksy europejskie urosły ponad 12 proc.
Inwestorzy na wyścigi kupowali branże, które mocno przeceniły lockdowny, a które w świecie z opanowanym wirusem powinny odbijać. Rosły linie lotnicze, hotele, usługi dla konsumentów, a w najbardziej rozwiniętych gospodarkach zawężał się spread między obligacjami inwestycyjnymi, a wysokooprocentowanymi obligacjami ryzykownych firm i to nawet do poziomów z lutego 2020 roku.
Nie oznacza to jednak, że samo ogłoszenie szczepionki i odbicie na giełdach wystarczą, aby gospodarka wróciła do poziomów przedpandemicznych. Przeciwnie – dużym wyzwaniem jest dystrybucja szczepionki, szczególnie do biedniejszych regionów. A tak się składa, że to one są motorem globalnego wzrostu gospodarczego.
„Z gospodarkami wschodzącymi odpowiadającymi za około 65 proc. globalnego wzrostu (około 40 proc. bez Chin) w latach 2017–19, opóźnienia w zwalczaniu pandemii w takich krajach mogą źle wróżyć światowej gospodarce” – ostrzega MFW.
„Zakłócenia w łańcuchach dostaw mogą wpłynąć na rentowność firm nawet w regionach, w których pandemia jest pod kontrolą. A ponieważ wzrost jest kluczowym składnikiem stabilności finansowej, nierówne i tylko częściowe ożywienie zagraża kondycji systemu finansowego” – wyjaśnia Fundusz.
Żeby się o tym przekonać, wystarczy spojrzeć na wykres obrazujący napływ inwestycji portfelowych na rynki wschodzące. W marcu 2020 roku, gdy wybuchła pandemia wynik to minus 80 proc. Listopad 2020 roku, z dobrymi wiadomościami o szczepionkach, to wzrost o 75 proc. Kapitału w dzisiejszym świecie jest dużo, ale jest on też bardzo elastyczny, żeby nie powiedzieć – płochliwy.
„Nierówne globalne ożywienie gospodarcze z powodu opóźnień w opiece zdrowotnej i dystrybucji szczepionek może być sporym wyzwaniem dla rynków wschodzących i granicznych. Z niektórymi krajami z już ograniczoną przestrzenią do działania, zwłaszcza tam gdzie dostęp do kapitału rynkowego wciąż nie jest w pełni przywrócony, perspektywa wyższych długoterminowych stóp w gospodarkach rozwiniętych gdy banki centralne są bliżej polityki normalizacji może zagrozić rolowaniu dużych potrzeb finansowania zewnętrznego” – ostrzega MFW.
Nierówne globalne ożywienie gospodarcze z powodu opóźnień w opiece zdrowotnej i dystrybucji szczepionek może być sporym wyzwaniem.
Pocieszające jest to, że częścią problemu nie były banki. Przynajmniej na razie. Weszły bowiem w pandemię z wysokimi kapitałami i dużą płynnością, a bezprecedensowa pomoc fiskalna od rządów uratowała klientów-kredytobiorców. Nie oznacza to jednak, że faza problemów z wypłacalnością nie jest jeszcze przed nami. Do tego banki mają swoje wyzwania długoterminowe.
„Banki mogą się obawiać rosnącej ekspozycji kredytowej oraz zwiększenia odsetka niespłacanych pożyczek, kiedy programy wsparcia się skończą, zwłaszcza gdy ożywienie będzie opóźnione albo niepełne. Banki mogą również napotkać wyzwanie w generowaniu zwrotów powyżej kosztu kapitału własnego przy ciągłej kompresji marży odsetkowej netto, co od dawna jest widoczne w Japonii i Europie” – zauważają autorzy raportu MFW.
To zresztą nie koniec wyzwań. Trudność obecnej sytuacji polega na tym, że pandemia zafundowała nam szybką globalną recesję akurat wtedy, gdy byliśmy w schyłkowej fazie poprzedniej ekspansji i wyzwania związane z późnym etapem cyklu gospodarczego mieszają się teraz z tymi charakterystycznymi dla początków nowej ekspansji.
„Decydenci stają teraz w obliczu kompromisu między dalszym wsparciem ożywienia do czasu aż zrównoważony wzrost nabierze mocy, a zajęciem się słabymi punktami, które były oczywiste przed pandemią, albo pojawiły się na jej początku. Te problemy obejmują rosnące zadłużenie przedsiębiorstw, słabości w sektorze niebankowych instytucji finansowych, rosnący dług publiczny, problemy z dostępem do rynku dla niektórych rozwijających się gospodarek i malejącą rentowność niektórych systemów bankowych” – podsumowuje MFW.
Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW, Fundusz), instytucja niewątpliwie zasłużona nie tylko z uwagi na swoją działalność pożyczkodawcy ostatniej szansy dla krajów, którym należało ratować zagrożony bilans płatniczy, ale również jako wymagający partner dla władz, dający diagnozę sytuacji gospodarczej i proponujący potrzebne zmiany w polityce ekonomicznej. W przypadku Narodowego Banku Polskiego dwa okresy współpracy warte są przypomnienia: okres wdrażania transformacji systemowej oraz okres wprowadzenia polityki pieniężnej opartej na bezpośrednim celu inflacyjnym.
Ukraina z roku na rok w coraz większym stopniu uzależnia się od makroekonomicznego wsparcia płynącego zza granicy. Znaczącą rolę odgrywają tu środki wydzielane przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy, jednak organizacja w zamian za nie żąda przebudowy gospodarki – i zdaniem części ekspertów – w większości niekorzystnej dla naszego sąsiada.
Rola złota ulegała znaczącym przemianom wraz z ewolucją międzynarodowego systemu walutowego. Doprowadziło to do stopniowego spadku roli złota w odniesieniu do trzech klasycznych funkcji pieniądza: środka wymiany, jednostki obrachunkowej oraz środka tezauryzacji. Był to proces stopniowej eliminacji tego kruszcu z systemu monetarnego. Należy jednak podkreślić, że okres braku oficjalnej roli złota w systemie monetarnym jest relatywnie krótki w porównaniu z czasem, kiedy pełniło ono wszystkie klasyczne funkcje pieniądza.
Unia Europejska coraz bardziej zacieśnia relacje polityczne, gospodarcze i handlowe z Republiką Mołdawii – jednym z najmłodszych państw Starego Kontynentu, które Rosja uznaje za swoją strefę wpływów.
Tuż przed walentynkami, 12 lutego 1981 r. we Włoszech rozpoczęły się zmiany instytucjonalne, które doprowadziły do powstania w tym kraju nowoczesnej bankowości centralnej.
Milenialsi? Boomersi? Generacja Z? Te terminy zaraz znikną. Sekwencyjność pokoleniowa dobiega końca. Wkraczamy w nową erę, w której „wiecznie aktywni” będą prosperować bardzo długo. Tak twierdzi Mauro F. Guillén w książce „Perennilasi”.
W latach 2000. handel z Chinami był przyczyną utraty pracy przez znaczną część siły roboczej w Stanach Zjednoczonych, natomiast podobny wstrząs nie wystąpił w Niemczech w tamtym okresie. W artykule dowodzę, że „chiński szok” dotknął gospodarkę Niemiec w 2020 r., godząc w szczególności w kluczowe sektory, czyli przemysł motoryzacyjny i maszynowy.
Jakim krajem jest Polska? Czy króluje w niej drapieżny liberalizm, jak opisują sytuację u nas ludzie o poglądach lewicowych lub tzw. prospołecznych? Czy może jesteśmy państwem socjalnym, jak widzą to liberałowie i wolnorynkowi konserwatyści? Odpowiedź na to pytanie nie jest wbrew pozorom łatwa i oczywista.
Globalna gospodarka wydaje się chwilowo bardziej odporna niż zakładano wcześniej, co skłoniło Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) do nieznacznej korekty w górę prognoz wzrostu na 2025 r. Ta przejściowa siła – napędzana tymczasowym przyspieszeniem obrotów handlowych i manewrowaniem taryfami celnymi – maskuje jednak rosnące ryzyka systemowe.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Czy realizacja amerykańskiego snu na kredyt zakończy się koszmarem? Na to pytanie próbuje odpowiedzieć R. Christopher Whalen w książce „Inflated: Money, Debt, and the American Dream”.
Białoruski dyktator w ostatnich latach ostatecznie zdegenerował gospodarkę. – Pojawiają się szalone pomysły Łukaszenki o sprowadzeniu 150 tys. Pakistańczyków, co powoli jest wdrażane – stwierdził Kamil Kłysiński, ekspert w Zespole Ukrainy, Białorusi i Mołdawii w Ośrodku Studiów Wschodnich, w wywiadzie dla „Obserwatora Finansowego”.
Unia Europejska coraz bardziej zacieśnia relacje polityczne, gospodarcze i handlowe z Republiką Mołdawii – jednym z najmłodszych państw Starego Kontynentu, które Rosja uznaje za swoją strefę wpływów.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
