W marcowym wydaniu polecamy teksty tłumaczące zadania Narodowego Banku Polskiego jako emitenta polskiego pieniądza i gwaranta bezpiecznego dokonywania rozliczeń pieniężnych przez wszystkich konsumentów na terytorium Polski.
Organizowanie rozliczeń pieniężnych należy do podstawowych zadań NBP jako banku centralnego. NBP zapewnia optymalne funkcjonowanie systemu płatniczego, a w dobie bardzo dynamicznego postępu technologicznego i upowszechniania się elektronicznych form płatności – zapewnia również dostęp do gotówki. Celem NBP jest równoważenie różnych sposobów płatności i umożliwienie efektywnych rozliczeń pieniężnych również tym konsumentom, którzy z różnych powodów nie korzystają z elektronicznych form płatności.
Niezależnie od tego, jak bardzo wielu z nas jest zafascynowanych nowoczesnymi sposobami płatności, powinniśmy docenić alternatywę w postaci gotówki, która nie tylko gwarantuje nam wolny wybór, ale i może być pewnym ubezpieczeniem na wypadek negatywnych zdarzeń technologicznych, np. braku prądu, braku internetu, wszelkiego typu awarii sprzętu czy wręcz ataków hakerskich. Gotówka może być też alternatywą dla sytuacji tak ekstremalnych jak wojna, czyli np. takich, z jakimi zetknęła się Ukraina po ataku Rosji z 24 lutego.
Na całkowite wyparcie gotówki na świecie się nie zanosi i warto, aby była ona powszechnie akceptowana i dostępna dla wszystkich – pisze w swoim artykule dr Piotr J. Szpunar, dyrektor Departamentu Analiz i Badań Ekonomicznych NBP. „Największe korzyści płyną bowiem z funkcjonowania zdywersyfikowanego systemu płatniczego” – dodaje dyrektor DABE NBP.
W numerze publikujemy także fragmenty wywiadu z Prezesem Riksbanku, banku centralnego Szwecji, Stefanem Ingvesem. Szwecja stała się krajem niemal pozbawionym płatności gotówkowych i obecnie bank centralny tego kraju stara się tę sytuację naprawić, m.in. apelując do rządu i parlamentu o silniejszą ochronę prawną gotówki, aby można jej było używać w większości transakcji płatniczych. „Gotówka odgrywa ważną rolę we wzmacnianiu odporności i utrzymaniu ciągłości płatności oraz w przygotowaniach na kryzys” – deklaruje prezes Ingves.
W Polsce wzmocnienie roli gotówki dokonało się za sprawą uchwalenia przez Parlament postulowanych przez NBP zmian w przepisach, dzięki czemu obecnie każdy konsument ma prawnie zagwarantowany wybór metody płatności, o ile zamierza jej dokonać w związku z zakupem towaru lub usług od przedsiębiorcy posiadającego jednocześnie status akceptanta. O tym aspekcie wzmacniania roli gotówki pisze ekspert Departamentu Systemu Płatniczego NBP Michał Masłowski. „Należy wyrazić nadzieję, że interesy konsumentów dokonujących rozliczeń pieniężnych z wykorzystaniem banknotów i monet emitowanych przez NBP zostały w pełni zabezpieczone” – konkluduje swój artykuł Michal Masłowski.
O hitach polskiego eksportu w 2021 roku pisze Wojciech Mroczek, pracownik Departamentu Statystyki NBP. Liderem naszej wymiany towarowej ze światem były niewątpliwie akumulatory litowo-jonowe do samochodów elektrycznych. Na pierwszych miejscach listy eksportowej znajdują się niezmiennie od kilku lat produkty związane z branżą motoryzacyjną i elektromobilnością.
Mimo nowych wyzwań dla świata, w tym – wywołanych konfliktem zbrojnym w związku z agresją Rosji na Ukrainę – nie gasną skutki pandemii, która powoli co prawda wytraca swój potencjał blokujący gospodarki państw rozwiniętych, ale wciąż jest widoczna w wielu sektorach gospodarki. M.in. o skutkach ostatnich dwóch lat pandemii odczuwanych przez systemy finansowe wielu państw na świecie traktuje analiza Jacka Osińskiego z Departamentu Stabilności Finansowej NBP. Ekspert NBP odpowiada też na wiele pytań dotyczących ogólnych perspektyw stabilności systemu finansowego w najbliższych latach. Nie wszystkie efekty pandemii, o których przyzwyczailiśmy się myśleć w kategoriach korzyści są bezwzględnie pozytywne dla systemów finansowych państw, ale również dla finansów osobistych. Np. „działania ograniczające pandemię przyczyniły się do przyspieszenia cyfryzacji gospodarki, jednak skutkiem ubocznym jest wzrost zagrożenia cyberryzykiem” – czytamy w artykule.
Jednym z najważniejszych efektów wychodzenia z okresu pandemii jest problem z podażą i wzrostem cen surowców energetycznych, jak ropa i gaz ziemny. Jest to zjawisko, które obserwujemy na całym świecie od połowy 2021 roku. Obecnie w wyniku działań wojennych na Ukrainie i sankcji nałożonych na Rosję ten problem jeszcze się pogłębił. O najważniejszych i najciekawszych aspektach napiętej sytuacji na rynku surowców energetycznych, co może prowadzić do dalszego wzrostu ich cen, pisze Jacek Suder z Departamentu Operacji Krajowych NBP.
Ciekawym i aktualnym tematem zajął się Jerzy Bielewicz w artykule dotyczącym popytu na gotówkę w kilka dni po wybuchu wojny na Ukrainie. Według danych NBP popyt na gotówkę przebił wówczas dwuipółkrotnie najwyższy zanotowany dzienny poziom z początków pandemii. Miesiąc temu, w poniedziałek 28 lutego, po pierwszym wojennym weekendzie, popyt na gotówkę – poziom pobrań z NBP – wyniósł 12,5 mld złotych w porównaniu z 6 mld złotych 13 marca 2020 roku.
Autor artykułu apeluje również o wspieranie wartości hrywny przez polskie i międzynarodowe instytucje finansowe, by nadal niezmiennie pozostawała ona efektywnym środkiem płatniczym wymienialnym na polską walutę. „Oby własna waluta Ukrainy wciąż spełniała swoje zadania, tak jak spełnia je państwo – nasz południowo-wschodni sąsiad walczący o swoją niepodległość” – kończy swój artykuł Bielewicz.
Mamy nadzieję, że zasygnalizowane powyżej tematy oraz wszystkie pozostałe z najnowszego 4. numeru zachęcą Państwa do lektury i przemyśleń.
Wszystkie teksty z tego wydania zostaną też opublikowane w wersji online na stronie Obserwatora Finansowego.
Zapraszamy do lektury numeru 4. wydania papierowego Obserwatora Finansowego jutro – w piątek 25 marca – do nabycia z magazynem weekendowym „Dziennika Gazety Prawnej”.
Redakcja
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
