Prezes NBP: Zatrzymujemy cykl podwyżek i czekamy na listopadową projekcję
Jedenaście kolejnych podwyżek dokonało być może maksimum tego co jest możliwe w wewnętrznej polityce pieniężnej – powiedział prof. Adam Glapiński. O tym czy to koniec cyklu, czy tylko przerwa zadecyduje jednak listopadowa projekcja inflacji NBP.
Tak się złożyło, że konferencja 6 października odbyła się w pierwszą rocznicę rozpoczęcia cyklu zacieśniania. 6 października 2021 r. stopa referencyjna wzrosła z poziomu 0,1 pkt. proc. do 0,5 pkt. proc. Na 11 posiedzeniach stopy wzrosły w sumie o 665 punktów bazowych. Aż do 5 października 2022 r. gdy Rada Polityki Pieniężnej (RPP) postanowiła dalej nie zaostrzać polityki pieniężnej.
Prezes NBP, który zarazem przewodniczy obradom RPP, prof. Adam Glapiński wyjaśniał, że zadecydowały o tym cztery przesłanki. Po pierwsze cykl podwyżek znacząco już ograniczył popyt na kredyt, szczególnie hipoteczny i konsumpcyjny. Po drugie stopniowo wygasają szoki wywołujące inflację: odbudowują się łańcuchy dostaw i stabilizują ceny na rynku energii. Po trzecie polityka pieniężna działa z opóźnieniem, co oznacza, że efekty cyklu podwyżek najmocniej odczujemy w 2023 roku. Po czwarte politykę pieniężną zacieśniają później od NBP główne banki centralne, co powinno przekładać się na niższe tempo wzrostu gospodarczego oraz niższe ceny surowców, co z kolei wpłynie na obniżenie globalnego poziomu inflacji.
– Nasze zacieśnianie polityki pieniężnej w kolejnych kwartałach będzie działać zacieśniająco na gospodarkę i zmniejszać popyt, a jednocześnie będą wygasać szoki podażowe i spadająca koniunktura na świecie i w Polsce będzie zmniejszać popyt na surowce. Te elementy będą się zbiegać i w coraz większym stopniu dyscyplinować inflację – wyjaśniał prof. Adam Glapiński.
– Rada podjęła bardzo zdecydowane działania przez ostatnich 11 miesięcy, by ograniczyć wzrost cen. Kolejnych 11 podwyżek dokonało być może maksimum tego co jest możliwe z punktu widzenia wewnętrznej polityki pieniężnej. Na to polityka pieniężna ma wpływ. Natomiast polityka pieniężna nie ma wpływu na ceny surowców, na ceny żywności, na ceny energii, która dociera do gospodarki, na ceny transportu światowego – wymieniał Prezes NBP.
Kolejnych 11 podwyżek dokonało być może maksimum tego co jest możliwe z punktu widzenia wewnętrznej polityki pieniężnej.
Dodał jednocześnie, że odczyt flash inflacji CPI za wrzesień na poziomie 17,2 proc. stanowił pewną niespodziankę, ale według szacunków NBP czynniki zewnętrzne: ceny energii i żywności odpowiadają za dwie trzecie bieżącej inflacji. Są to, jak wspomniał prof. Adama Glapiński, elementy niezależne od prowadzonej w Polsce polityki pieniężnej i fiskalnej.
Szczytowy odczyt inflacji ma pokazać listopadowa projekcja inflacji przygotowana przez Departament Analiz i Badań Ekonomicznych NBP. Przy czym i ona opiera się na wielu zmiennych założeniach.
– W przyszłym roku poziom inflacji będzie mocno zależał od decyzji rządu, co do tarczy antyinflacyjnej i cen regulowanych, ale jeśli chodzi o tendencję – to zobaczymy stopniowy spadek w kierunku celu NBP. Najkorzystniej by się to układało, żeby utrzymać tarczę antyinflacyjną i ceny regulowane w ryzach, wtedy inflacja będzie spadać – mówił prof. Adam Glapiński.
W przyszłym roku poziom inflacji będzie mocno zależał od decyzji rządu.
– W listopadzie będzie nowa projekcja NBP, nowy raport o inflacji. Ocenimy w pełni skutki dotychczasowego zacieśnienia przez nas. To nam ułatwi dalsze decyzje – czy jeszcze trzeba będzie coś zacieśnić, czy już dostatecznie zacieśniliśmy. Najgorzej jakby się okazało, że zacieśniliśmy za bardzo, ale nie sądzę, żeby tak było – nic na to nie wskazuje. Tak, czy inaczej nie zapowiadamy na razie końca cyklu podwyżek stóp – mówił wcześniej w czasie konferencji.
– Chciałbym, by się okazało, że dostatecznie zacieśniliśmy i nie ma potrzeby dalszego zacieśniania, że stopy już nie będą ulegać zmianie i sytuacja się rozwija zgodnie z logiką, którą przewidujemy. Ale w tej chwili nie przesądzamy tego, przesądzimy to w listopadzie po opublikowaniu raportu – podkreślił.
– Mam nadzieję, że pierwsza obniżka stóp będzie możliwa pod koniec przyszłego roku – podtrzymał prof. Adam Glapiński.
W seriach wydawniczych Materiały i Studia NBP oraz NBP Working Papers został niedawno opublikowany raport przedstawiający wyniki najnowszych badań dotyczących mechanizmu transmisji polityki pieniężnej w Polsce. Z wielu wątków poddanych analizie wybraliśmy trzy, które streszczamy w niniejszym artykule. Rozpoczynamy od czynników wpływających na możliwie zmiany mechanizmu transmisji polityki pieniężnej. Następnie analizujemy siłę i opóźnienia, z jaką decyzje Rady Polityki Pieniężnej oddziałują na gospodarkę. W ostatniej części artykułu przyglądamy się bliżej funkcjonowaniu kanału kredytowego polityki pieniężnej w Polsce.
Dyskusja podczas tegorocznego forum bankierów centralnych w portugalskiej Sintrze dotyczyła głównie aktualnych wyzwań dla polityki pieniężnej związanych z zachodzącymi w gospodarce światowej zmianami strukturalnymi, napięciami geopolitycznymi i skutkami silnych wstrząsów z poprzednich lat.
Na kwietniowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej utrzymała stopy procentowe bez zmian. „Nie ma mowy o obniżce, o podwyżce też nie ma powodów dyskutować, sytuacja jest w tej chwili pod kontrolą” – zapowiedział prof. Adam Glapiński.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Przez ostatnie lata rynki wschodzące zmagały się z silnym kursem dolara i zdominowanym przez Wall Street rynkiem kapitałowym. Dziś, w obliczu zmian strukturalnych w światowej gospodarce, a także nastawienia Fed oraz ich własnego rozwoju, kraje rozwijające się stają się nie tylko motorem globalnego wzrostu, ale i magnesem dla kapitału, sygnalizując koniec ery „amerykańskiej wyjątkowości”.
Polski przemysł bateryjny powinien iść w kierunku recyklingu, bo to daje przewidywalny dostęp do surowców, uniezależnia nas od ich producentów, a koszty – co do zasady – są niższe niż w przypadku importu surowców – twierdzi Aleksandra Sojka, starszy analityk Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
Prezydent Donald Trump ogłaszając 2 kwietnia 2025 r. (w tzw. „Dniu Wyzwolenia”) znaczące podwyżki stawek celnych zapowiedział powrót do USA fabryk i wysokopłatnych miejsc pracy w przemyśle. Wiele wskazuje na to, że ten cel będzie trudny do osiągnięcia. Cła nie poprawią też konkurencyjności amerykańskiej gospodarki.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
