Wskaźnik Przyszłej Inflacji, prognozujący z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem ruchy cen towarów i usług konsumpcyjnych spadł w maju 2011 r. o 0.7 pkt. To drugi znaczący spadek w ciągu ostatniego półrocza. Otwiera to perspektywę nieco wolniejszego wzrostu cen w drugiej połowie roku.
Sytuacja w polskiej gospodarce i jej otoczeniu jest jednak nadal bardzo niepewna. Najważniejszymi czynnikami ryzyka są przede wszystkim niestabilna sytuacja na światowych rynkach surowcowych, nasilająca się kampania żądań podwyżek płac oraz niepewność co do tegorocznych zbiorów – ocenia Maria Drozdowicz z Biura Inwestycji i Cykli Ekonomicznych BIEC. Spośród dziewięciu składowych Wskaźnika Przyszłej inflacji w tym miesiącu trzy działały w kierunku przyspieszonego wzrostu cen, zaś sześć w kierunku ograniczenia inflacji.
Zdecydowanemu osłabieniu w porównaniu z poprzednim miesiącem uległy oczekiwania przedsiębiorców co do kształtowania się cen produkowanych przez siebie wyrobów. Wzrost cen artykułów zaspakajających podstawowe potrzeby, w tym zwłaszcza żywności, zagraża popytowi na pozostałe dobra. Stąd prawdopodobnie większa ostrożność przedstawicieli przemysłu w formułowaniu własnych oczekiwań.
Wiele branż nadal jednak oczekuje wzrostu cen. Należą do nich przede wszystkim producenci energii, firmy z branży przetwórstwa ropy naftowej, producenci żywności, odzieży i wyrobów z papieru. Redukcję cen na swe wyroby zapowiadają przedstawiciele branży chemicznej, farmaceutycznej, producenci komputerów i urządzeń elektronicznych oraz samochodów. O ponad połowę zredukowali w ostatnich trzech miesiącach oczekiwania wzrostu cen producenci trwałych dóbr konsumpcyjnych, a wśród nich producenci mebli. Ma to zapewne związek ze słabnącą dynamiką zaciągania kredytów przez gospodarstwa domowe, w tym również ze słabszym zainteresowaniem kredytem hipotecznym.
Niska dynamika w zaciąganiu kredytów konsumpcyjnych utrzymuje się od jesieni ubiegłego roku. Przyczyniło się do tego z jednej strony wprowadzenie przez banki zaostrzonych kryteriów przyznawania kredytów. Z drugiej strony, dotychczasowy wzrost cen towarów konsumpcyjnych powoduje, że gospodarstwa domowe rezygnują z części zakupów finansowanych kredytem, przesuwając je na czas, kiedy zarówno ceny jak i stopy procentowe będą niższe – uważa Drozdowicz.
Trzeci miesiąc z rzędu spadają jednostkowe koszty pracy, głównie za sprawą nieco wolniej rosnących wynagrodzeń. Mniejszy w ostatnim czasie był również wzrost liczby pracujących, zaś oczekiwania co do zatrudniania nowych pracowników w firmach są mniej optymistyczne niż przed miesiącem. Dane te wskazują, że przedsiębiorstwa starają się ograniczać pracowniczą część kosztów. Ceny surowców na światowych rynkach nie rosną już tak szybko jak kilka miesięcy temu, co również stabilizuje koszty.
Ostatnie dostępne dane z lutego wskazują, że ceny transportu i magazynowania rosły nieco wolniej niż w styczniu, choć w dalszym ciągu drożeją wszystkie kategorie usług za wyjątkiem działalności kurierskiej.
Jeśli chodzi o ceny importu, ostatnie dostępne informacje pochodzą ze stycznia. Odnotowano w tym czasie przyspieszony ich wzrost. Wynikało to zarówno z samego wzrostu cen towarów importowanych, jak również było konsekwencją grudniowego osłabienia złotego względem euro i dolara.
Zadłużenie skarbu państwa – to z kolei dane pochodzą z końca lutego – ponownie wzrosło w tempie zbliżonym do styczniowego.
Maria Drozdowicz, BIEC Biuro Inwestycji i Cykli Ekonomicznych.
Przedstawiane przez organy nadzoru makroostrożnościowego twierdzenia o przeszacowaniu cen nieruchomości – na przykład w Szwecji – oparte na współczynniku cen nieruchomości do dochodów są często przesadzone. W niniejszym artykule dowodzimy, że dla określenia czynników fundamentalnych kształtujących ceny nieruchomości mieszkaniowych konieczne jest uwzględnienie zrównoważonego poziomu stóp procentowych, lecz żadna konkretna miara przeszacowania lub niedoszacowania nie jest zadowalająca. Do miar tych należy współczynnik kosztów użytkowania do dochodów. Zamiast nich dla potrzeb przeprowadzenia oceny opartej na dowodach wymagane są strukturalne modele empiryczne rynku mieszkaniowego i rynku kredytowego.
W seriach wydawniczych Materiały i Studia NBP oraz NBP Working Papers został niedawno opublikowany raport przedstawiający wyniki najnowszych badań dotyczących mechanizmu transmisji polityki pieniężnej w Polsce. Z wielu wątków poddanych analizie wybraliśmy trzy, które streszczamy w niniejszym artykule. Rozpoczynamy od czynników wpływających na możliwie zmiany mechanizmu transmisji polityki pieniężnej. Następnie analizujemy siłę i opóźnienia, z jaką decyzje Rady Polityki Pieniężnej oddziałują na gospodarkę. W ostatniej części artykułu przyglądamy się bliżej funkcjonowaniu kanału kredytowego polityki pieniężnej w Polsce.
Ceny energii były ważnym czynnikiem niedawnego wzrostu inflacji. W artykule analizujemy związek między szokami cen energii a oczekiwaniami inflacyjnymi gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Okazuje się, że gospodarstwa rozciągają (ekstrapolują) indywidualną percepcję wzrostu cen energii na ogląd całej gospodarki. Z kolei przedsiębiorstwa, które w znacznej części przenoszą wzrost kosztów energii na ceny swoich produktów, nie wykazują wpływu szoku cen energii na oczekiwania inflacyjne. Spostrzeżenia te zdają się potwierdzać istnienie różnic w posiadanej wiedzy ekonomicznej (ang. information frictions), oraz ich roli w wyjaśnianiu różnic między gospodarstwami domowymi a przedsiębiorstwami.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Autonomiczna sztuczna inteligencja w ciągu kilku lat zrewolucjonizuje wiele biznesów i branż, zmieni łańcuchy wartości firm i strukturę zatrudnienia. Nie powinna jednak być pozostawiona bez nadzoru.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
W połowie maja najnowsza odsłona trwającego wiele lat handlowego sporu amerykańsko-chińskiego przygasła, choć konflikt będzie się tlił. Wszystko paradoksalnie za sprawą bomby informacyjnej, którą rzucił w media społecznościowe Donald Trump. Stany Zjednoczone postanowiły nałożyć gigantyczne – na poziomie 145% – cła na towary importowane z Państwa Środka. A ponieważ akcja wywołuje reakcję, Chiny nie pozostały dłużne i podwyższyły stawki chroniące własny rynek do poziomu 125%. Brzmi jak dobry news, ale to ślepa uliczka.
Pomimo wyzwań gospodarczych i społecznych, coraz dłuższe życie otwiera również nowe możliwości ekonomiczne, które mogą przekształcić starzenie się społeczeństw z obciążenia w źródło wzrostu i rozwoju.
Światowe bezpieczeństwo kosztuje coraz więcej, a kolejne państwa przeznaczają rekordowe kwoty na wojsko i modernizację armii. To zjawisko, które nie omija również Polski, a jego konsekwencje gospodarcze, polityczne i społeczne są ogromne. Najnowsze wydanie kwartalnika „Obserwator Finansowy” — od dziś dostępne w kioskach — rzuca światło na te tematy.
Kraj byłego bloku wschodniego, który – podobnie jak my – zaczął dynamicznie się rozwijać po upadku komunizmu to Rumunia. Dziś ma apetyt na znacznie więcej, ale czy wystarczy jej sił i ambicji, by sięgnąć po więcej?
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
