Europa Środkowa i Wschodnia: spowolnienie dotknie wszystkich
Najsilniejsze obniżenie deficytu finansów publicznych w 2012 r. planowane jest w Rumunii (o 2,8 pkt proc. PKB), Polsce (o 2,7 pkt proc.) oraz Litwie (o 2,3 pkt proc.) – prognozują eksperci Narodowego Banku Polskiego.
(CC BY covilha)
Tempo wzrostu gospodarczego w krajach naszego regionu jest bardzo zróżnicowane. W 2010 r. (ostatnim, za który są tu podawane pełne dane roczne) szybko rozwijała się Polska i kraje bałtyckie, wychodzące z kryzysu lat 2008-2010. Estonia zanotowała 6-proc. tempo wzrostu, które w pojedynczych kwartałach osiągało nawet 9 proc.
Najwolniej rozwijały się Węgry i Słowenia – niewiele ponad 2 proc.
Podział na kraje szybko i wolno rozwijające się pokrywał się z podziałem na kraje o dynamicznej i anemicznej konsumpcji. Również inwestycje wyglądały znacznie lepiej na północy regionu (Polska, kraje bałtyckie) niż na południu (Słowenia, Bułgaria, Węgry).
Charakterystyczną cechą gospodarek Europy Środkowej i Wschodniej jest duży udział kredytów walutowych. Dotyczy to zwłaszcza Węgier i Rumunii. Wiele krajów regionu w 2010 r. doświadczyło deprecjacji swoich walut, co zagrażało spłacalności kredytów walutowych i podnosiło koszty obsługi długu zagranicznego.
W regionie trwa konsolidacja finansów publicznych według scenariuszy uzgodnionych z Komisją Europejską. W 2012 r. najsilniejsze obniżenie deficytu finansów publicznych planowane jest w Rumunii (o 2,8 pkt proc. PKB), Polsce (o 2,7 pkt proc. PKB) oraz Litwie (o 2,3 pkt proc.).
Eksperci NBP prognozują, że w Polsce i krajach bałtyckich nastąpi niewielkie spowolnienie. Będzie ono głębsze w Czechach, Słowacji i na Węgrzech, silnie związanych ze strefą euro zarówno przez handel zagraniczny jak i finanse.
W seriach wydawniczych Materiały i Studia NBP oraz NBP Working Papers został niedawno opublikowany raport przedstawiający wyniki najnowszych badań dotyczących mechanizmu transmisji polityki pieniężnej w Polsce. Z wielu wątków poddanych analizie wybraliśmy trzy, które streszczamy w niniejszym artykule. Rozpoczynamy od czynników wpływających na możliwie zmiany mechanizmu transmisji polityki pieniężnej. Następnie analizujemy siłę i opóźnienia, z jaką decyzje Rady Polityki Pieniężnej oddziałują na gospodarkę. W ostatniej części artykułu przyglądamy się bliżej funkcjonowaniu kanału kredytowego polityki pieniężnej w Polsce.
Gospodarki Łotwy i Litwy zmierzają w kierunku ożywienia. W Estonię bije szereg niekorzystnych czynników, choć zachowuje ona swoje fundamentalne atuty – uważa Jakub Čery, analityk makroekonomiczny regionu Europy Środkowej w Erste Group Bank.
Rezerwy walutowe spełniają rolę bufora chroniącego gospodarkę przed zewnętrznymi wstrząsami finansowymi. Ponieważ jednak ich utrzymanie sporo kosztuje, utrzymywanie rezerw wymaga starannego rozważenia i strategicznego zarządzania.
W listopadzie Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt proc. Była to piąta obniżka w 2025 r. Co dalej? „Nic nie deklarujemy, nadal jesteśmy ostrożni i nie zapowiadamy żadnej ścieżki stóp procentowych” – podkreślił prof. Adam Glapiński.
Wenezuela posiada najbogatsze na świecie zasoby ropy. Jednocześnie od ponad dekady (z wyjątkiem lat 2020 i 2024) dzierży tytuł kraju o najwyższej stopie inflacji. W tym samym czasie jej PKB skurczył się o ponad 80 proc. O przyczynach wenezuelskiej katastrofy gospodarczej napisano już niemal wszystko, a mimo to mnożą się pytania, jak chociażby to, czy odpowiadają za nią jedynie czynniki ekonomiczne.
Rywale USA kontestują pozycję dolara jako waluty rezerwowej. Dotyczy to zarówno Europy, jak i Chin. Gdy jednak przyjrzymy się bliżej, która z walut – euro czy renminbi – miałaby realne szanse, aby zastąpić amerykańską hegemonię w rozliczeniach międzynarodowych, to przesłanki do zmiany lidera bledną.
Niemal dekada minęła od czasu słynnego eseju Richarda Thalera pod tytułem „Behavioral Economics: Past, Present and Future” (2016) i przyznania mu nagrody Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych. Od tego czasu ekonomia behawioralna zaczęła stawać się integralną częścią głównego nurtu ekonomii.
Nowe cła Donalda Trumpa to coś innego niż dobrze nam znany protekcjonizm stosowany od dekad przez kraje G7. Zamiast bowiem chronić konkretne sektory, nowe cła izolują całą amerykańską gospodarkę towarową od zagranicznej konkurencji.
Ułomnościom „międzynarodowej architektury finansowania rozwoju” (w terminologii angielskiej: international financial architecture for development) poświęcono już sporo opracowań. Coraz więcej ekspertów twierdzi, że nie jest ona adekwatna do stawianych przed nią wyzwań. Wciąż jednak jest kluczową płaszczyzną przekazywania zasobów między państwami o różnym poziomie rozwoju i finansowania celów globalnych. Pojawiają się zarazem propozycje głębszych zmian, którym warto się przyjrzeć.
Unia Europejska coraz bardziej zacieśnia relacje polityczne, gospodarcze i handlowe z Republiką Mołdawii – jednym z najmłodszych państw Starego Kontynentu, które Rosja uznaje za swoją strefę wpływów.
Czy ludzkość nauczy się kontrolować ogień gwiazd? Fuzja termojądrowa, choć wciąż odległa, może fundamentalnie zmienić globalny paradygmat energetyczny i geopolityczny. O tym, dlaczego fizyka jądrowa to coś więcej niż technologia, opowiada prof. Michał Kowal z Narodowego Centrum Badań Jądrowych.
Wodór to paliwo przyszłości, ale jego przechowywanie i transport to ogromne wyzwania. O bezpieczeństwie, nowoczesnych materiałach i szansach Polski na rozwój technologii wodorowych mówi prof. Mariusz Krawiec, kierownik Katedry Fizyki Powierzchni i Nanostruktur w Instytucie Fizyki na Wydziale Matematyki, Fizyki i Informatyki UMCS w Lublinie.
W latach 2000. handel z Chinami był przyczyną utraty pracy przez znaczną część siły roboczej w Stanach Zjednoczonych, natomiast podobny wstrząs nie wystąpił w Niemczech w tamtym okresie. W artykule dowodzę, że „chiński szok” dotknął gospodarkę Niemiec w 2020 r., godząc w szczególności w kluczowe sektory, czyli przemysł motoryzacyjny i maszynowy.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
